قالدىقتارعا ارنالعان پوليگون

بيىل قۇرىلىس قالدىقتارىن ورتالىقتاندىرىلعان جيناۋ جانە قايتا وڭدەۋ ءۇشىن پوليگون قۇرىلىسى باستالادى. بۇل تۋرالى ەلوردا اكىمىنىڭ ورىنباسارى التىنبەك قايساعاليەۆ حابارلادى.

«قالا شەتىندە قوقىس ءۇشىن رۇقسات ەتىلمەگەن ورىندارعا قۇرىلىس كومپانيالارى زاڭسىز قوقىس توگۋدە. قىستا قارمەن بىرگە قۇرىلىس قوقىستارى دا شى­عا­رىلعانى انىقتالۋدا. ءتىپتى، كاسىپورىنداردان باسقا، پاتەرلەرگە جوندەۋ جۇرگىزگەن قالا تۇرعىندارىنىڭ وزدەرى قوقىس شىعاردى. رۇقسات ەتىل­مە­­گەن جەرلەر ەكولوگيالىق جاع­دايدى ناشارلاتادى. ەكو­لو­گيا­لىق پوليتسيا وسىنداي زاڭسىز ارەكەتتەر ءۇشىن ءتارتىپ بۇزۋشىلارعا ايىپپۇل سالا­دى. تازالىق مادەنيەتىن قالىپ­تاس­تىرۋ قاجەت»، دەدى قالا اكى­مى­نىڭ ورىنباسارى التىنبەك قاي­سا­عاليەۆ.

اكىمدىك پوليگون جوباسىن ازىرلەدى. قازىر ورنى انىقتالۋدا. بۇعان دەيىن ەلوردا اكىمى التاي كولگىنوۆ ەكولوگيالىق پوليتسيا مەن اۋدان اكىمدەرىنە ەسكەرتۋ جاساپ، زاڭسىز قوقىس شىعارۋعا جول بەرمەۋدى جانە قۇرىلىس قالدىقتارىن شىعارۋ ورنىن انىقتاۋدى تاپسىرعان بولاتىن.

150 اۋلا اباتتاندىرىلادى

نۇر-سۇلتاننىڭ بارلىق اۋدانىندا اۋلا مەن ءۇي اۋماق­تا­رىندا اباتتاندىرۋ ءجۇرىپ جاتىر. بيىل 150-گە جۋىق اۋلا اباتتاندىرىلادى. ونىڭ كەي­بى­رى 10 جىلدان استام ۋاقىت بويى اباتتاندىرىلماعان. سو­لا­ر­دىڭ ىشىندە «جاستار» شا­عىن اۋدانىنداعى بارلىق اۋلا اباتتاندىرىلادى. بۇل جەردە بارلىعى 16 اۋلا بار. اۋداندا 50-دەن استام تۇر­عىن ۇيدە 14 مىڭعا جۋىق ادام تۇرادى.  نوسەر كەزىندە «جاس­تار» شاعىن اۋدانىنىڭ ىشكى اۋلاسىنا سۋ اقپاۋ ءۇشىن جاۋىن-شاشىن كارىزدەرىن توسەۋ قولعا الىنعان. ء«بىز وسى اۋدانداردا تۇراتىن تۇرعىندار ءۇشىن اۋلا ءىشى اۋماقتارى مەن ويىن الاڭدارىن جاسايمىز. اۋلالاردى اباتتاندىرۋدا تۇر­عىن­داردىڭ پىكىرىن ەسكەرۋ قاجەت. بۇل ءۇشىن بيىل بارلىق اۋدان بويىنشا «قاتىسۋ بيۋدجەتى» باعدارلاماسى ىسكە قوسىلدى. قاي اۋلانى اباتتاندىرۋ كەرەك ەكەنىن جانە ويىن الاڭىندا نەنى كورگىسى كەلەتىنىن تۇرعىنداردىڭ ءوزى شەشەدى. ەڭ الدىمەن جۇمىس ءتيىستى دەڭگەيدە ورىندالۋى كەرەك، ءبىز ساپاسى تومەن جۇمىستى قابىلدامايمىز. سونداي-اق اۋدانداردى كوگالداندىرۋعا ەرەكشە نازار اۋدارۋ قاجەت. بيىل قالادا 30 مىڭعا جۋىق اعاش وتىرعىزىلادى»، دەدى نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ اكىمى. ايتا كەتەتىن تاعى ءبىر جايت، بي­ىل ەلوردادا 50-گە جۋىق قو­عامدىق ورىن (ساياباقتار، الاڭ­دار جانە باسقا دا كوپىشىلىك ورىن­دار) اباتتاندىرىلادى.

130 شاقىرىمدىق ۆەلوجول

بيىل ەلوردادا 45 شاقىرىم ۆەلوجول سالىنسا، 3 جىل ىشىندە 130 شاقىرىم ۆەلوجول سالۋ جوسپارلانىپ وتىر. ۋاقىت وتە كەلە قالانىڭ بارلىق دەرلىك نەگىزگى كوشەلەرىندە ۆەلوجولدار سالىنادى. بۇل ەلوردا تۇرعىندارى مەن قوناقتارى اراسىندا ۆەلوسپورتتى دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، 2020 جىلعى 13 مامىردان باستاپ نۇر-سۇلتان قالاسىندا ۆەلوسيپەدتەردى جالعا بەرۋ قىزمەتى جۇمىسىن باستادى. پاي̆دالانۋشىلار ءۇشىن 50 ۆەلوستانساعا 200 ۆەلوسيپەد قوي̆ىلعان. ماۋسىم اي̆ىندا ۆەلوسيپەد سانى ءۇش ەسە كوبەي̆تىلەدى. ەلوردا تۇرعىندارى مەن قالا قوناقتارىنا 155 ستانسادا 700 ۆەلوسيپەد قولجەتىمدى بولادى. بۇل قالا تۇرعىندارى ءۇشىن اۆتوموبيلدەر مەن قوعامدىق كولىككە بالاما بولماق. ۆەلوسيپەدتەردى جۇي̆ەدە تىركەۋ ءراسىمىن وتكەننەن كەي̆ىن عانا جالعا الا الاسىز. ول ءۇشىن www.velobike.kz ساي̆تىنا كىرۋ قاجەت. جۇي̆ەدە 16 جاستان اسقان ادامدار تىركەلە الادى. ابونەمەنتتەردى 13 مامىردان باس­­تاپ City Transportation Systems كاسسالارىنان ساتىپ الۋ­عا بولادى. ۆەلوسيپەدتى جالعا بەرۋ جۇي̆ەسى 24/7 رەجىمىندە جۇ­مىس ىستەي̆دى.

قازاق تەاترى قونىس تويىن تويلايدى

تەاتر ەلباسىنىڭ تاپسىر­ما­­سىنا سايكەس سالىنۋدا. تەاتر قۇرىلىسىمەن «سا­مۇ­رىق-قا­زى­نا» ۇلتتىق ءال-اۋقات قورى اي­نالىسىپ جاتىر. كەشەن 800 ورىن­عا ەسەپتەلگەن، 3 قابات­تان تۇرادى. عيمارات ج.نا­جى­مەدەنوۆ، ا.باي­تۇر­سىن­ ۇلى جانە 23-15 كوشە­لەرىنىڭ قيى­لى­سىندا ورنالاسقان. قالا اكى­مى التاي كولگىنوۆ قۇرىلىس جۇمىستارىنىڭ كەستەگە سايكەس ءجۇرىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى. «اۋماقتى اباتتاندىرۋعا بەل­سەن­­دى كىرىسۋ قاجەت. بارلىق جۇ­مىس­تار سانيتارلىق نورمالاردى قاتاڭ ساقتاي وتىرىپ جۇرگىزىلۋى ءتيىس. قۇرىلىس جۇمىستارى بيىل اياقتالادى»، دەدى ەلوردا باسشىسى. سونىمەن قاتار ول مىڭجىلدىق اۋدانىنداعى ينجەنەرلىك-كوممۋنيكاتسيالىق جەلىلەردىڭ قۇرىلىسىمەن تا­نىس­تى. بۇل جۇمىستار اۋدان­دى ەلەكتر ەنەرگياسىمەن قام­تا­ما­سىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

ءبىر جىلدا – 12 مەكتەپ

جۋىردا ەلوردا اكىمى التاي كولگىنوۆ ەكى جەكەمەنشىك مەك­تەپ­تىڭ قۇرىلىسىمەن تانىستى. ينۆەستيتسيالىق كەڭەستە اكىمدىك ءبىلىم بەرۋ سالاسىنداعى 20-دان استام جوبانى قولدادى. اتالعان مەكەمەلەردى ىسكە اسىرۋ شامامەن 25 مىڭ وقۋشى ورنىن جانە 4،5 مىڭ مەكتەپكە دەيىنگى وقۋ ورنىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇم­كىن­دىك بەرەدى. باحرەين ەلوردادا مەكتەپ سالۋعا 3،3 ملرد تەڭگە ينۆەستيتسيا قۇيعان. بۇل وقۋ ورنى قازىرگى ۋاقىتتا 3،5 مىڭ وقۋشىسى بار №72 مەكتەپتەگى شامادان تىس جۇكتەمە ماسە­لە­سىن شەشۋگە مۇمكىندىك بە­رە­دى. وقۋ  ورنى اقىسىز نەگىز­دە قالانىڭ كوممۋنالدىق مەنشى­گى­نە بەرىلەدى. مەكتەپتە وقۋ تەگىن بولادى. قۇرىلىستىڭ اياق­تالۋ مەرزىمى – 2021 جىل. ەلور­دادا اراب مەملەكەتتەرىنىڭ قارجىلاندىرۋىمەن سالىنعان مەملەكەتتىك مەكتەپتەر بار. بۇگىندە قالادا ءباا جانە قاتار مەملەكەتتەرىنىڭ مەكتەپتەرى تابىستى جۇمىس ىستەپ جاتىر. ولاردىڭ قاتارىندا 2017، 2018 وقۋ جىلىنان باستاپ اشىلعان №85، №84 مەكتەپ-ليتسەيلەرى بار. بيىل 12 مەكتەپ سالىنسا، 2021 جىلى تاعى 12 مەملەكەتتىك مەكتەپ سالىنادى. ءبىرىنشى كەزەكتە مەكتەپتەر سۇرانىس بار جەرلەرگە سالىنۋدا. وسىلايشا، ءۇش اۋىسىمدى مەكتەپتەرگە ار­تىل­عان شامادان تىس جۇكتەمە ماسەلەسى شەشىلەدى. قالا اكىمى التاي كولگىنوۆ «قاراپايىم زاتتار ەكونوميكاسىن» قولداپ، دامىتۋ قاجەت ەكەنىن ايتتى. كەشەندى جوسپار اياسىندا 5 جىلدىق كەزەڭگە 60 مىڭ ورىندىق 50 مەكتەپ (ونىڭ ىشىندە 10-ى مەكتەپتەردىڭ اۋماعىندا) سالۋ جوسپارلانعان. بۇل ەكى اۋى­سىم­دا 120 مىڭعا جۋىق وقۋشىنىڭ ءبىلىم الۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى.

بالالارعا بازارلىق – ويىن الاڭدارى

ەل استاناسىندا جاز كەلىسىمەن اۋلالاردى اباتتاندىرۋ باستالادى: جاڭا ويىن الاڭدارى پايدا بولادى، قولدانىستاعى ەسكىلەرى جاڭارتىلادى. ترەناجەرلەر، شاعىن ساۋلەت فورمالارى ورناتىلادى. اۋداندىق اكىمدىكتەردە جاڭا ويىن الاڭدارى قاي جەرلەردە سالىناتىنى جانە قانداي اباتتاندىرۋ جۇمىستارى جۇر­گى­زى­لەتىنى ايتىلدى.

مىسالى، الماتى اۋدانىندا 387 اۋلا بار. 2020 جىلى 33 اۋلانىڭ اۋماعىن كوركەيتۋ جوسپارلانعان. قورداي كوشەسى №75 ءۇي مەن ك. ازىرباەۆ كوشەسىندەگى №10 ءۇيدىڭ اۋلالارى 2020 جىلى اباتتاندىرۋ جۇمىستارىنىڭ جوسپارىنا ەنگىزىلگەن. قوسىمشا شا­عىن ساۋلەت فورمالارى مەن جات­تىعۋ قۇرالدارىن ورناتۋ ماۋ­سىم ايىندا باستالادى. ايناكول كوشەسىندەگى №56، 56/1، سونداي-اق ر.قوشقارباەۆ داڭ­عىلى بويىنداعى №45، 45/1 ۇيلەردىڭ اۋلالارىندا كە­شەن­دى كورىكتەندىرۋ جۇمىسى جۇر­گى­زىلىپ، كولىك تۇراعى، سپورتتىق جانە بالالارعا ارنالعان ويىن الاڭى سالىنادى. جوندەۋ جۇ­مىس­تارىن ماۋسىم ايىندا باس­تاۋ جوسپارلانعان. ع.مۇس­تا­فين كوشەسىندەگى №15/2 ءۇيدىڭ اۋلاسىنداعى سپورت الاڭىنا بيىل اعىمداعى جوندەۋ جۇر­گى­زى­لە­دى. بۇعان قوسا ت.جۇرگەنوۆ كوشەسىندەگى №74 مەكتەپتىڭ اۋدانىندا گۇلزاردىڭ قۇرىلىسىن باستاپ، وعان شاعىن ساۋلەت فورمالارىن ورناتىپ، جاياۋ جۇرگىنشىلەرگە ارنالعان جول توسەپ، كوگالداندىرۋ كوزدەلىپ وتىر. ال بايقوڭىر اۋدانىنداعى «جاستار» شاعىن اۋدانى، اباي داڭعىلى، ا.باراەۆ، ج.وماروۆ، وتىرار جانە ت.ب. كوشەلەردىڭ بويىنداعى 50 اۋلانى اباتتاندىرۋ جوسپارلانعان. جوباعا سايكەس بالالارعا ارنالعان ەكى ورىندىق اتكەنشەك، سەرىپپەلى تەربەتكىشتەر، قۇم سالعىش، سپورت­تىق جاتتىعۋ قۇرالدارى، شاعىن ساۋلەت فورمالارى ورناتىلادى. اۋدان اۋماعىندا 235 اۋلا بار، بۇگىندە ونىڭ 67-ءسىن جاڭارتۋ قاجەت. بيىل 50 اۋلانى جوندەۋ كوزدەلىپ وتىر. ەلوردانىڭ ەسىل اۋدانىندا 399 اۋلا بار. بيىل 22-ءسى اباتتاندىرىلىپ، ادامدار ءۇشىن قاۋىپسىز جانە سەرتي­فيكات­تال­عان شاعىن ساۋلەت فورمالارى ورناتىلادى. قوعامدىق كەڭىستىك اياسىندا ءبىر اۋماقتا جانە 20 اۋلا­دا ءبىر ويىن الاڭىن جابدىقتاۋ جوسپارى بار. ال سارىارقا اۋدانىندا بيىل 40 اۋلانىڭ اۋماعىن كوركەيتۋ جوسپارلانعان. ول جەردە جالپى 540 اۋلا بار. اۋداندا بارلىعى 540 بالالار الاڭى بولسا، ونىڭ 10%-ىن جاڭارتۋ قاجەت. قازىرگى كۇنى اۋدانداعى اۋلالاردى اباتتاندىرۋ قىزمەتىن كورسەتۋ بويىنشا مەملەكەتتىك ساتىپ الۋلار بايقاۋىن وتكىزۋگە دايىندىق جۇرگىزىلۋدە.