ءوز دىنىڭە بەرىك بول...

رۋحانيات • 19 مامىر، 2020

ءوز دىنىڭە بەرىك بول...

ء«دىنىڭ تۇرسىن ءدىن امان!» زاماننىڭ تىنىشتىعىن، ەلدىڭ اماندىعىن تىلەگەن جاماعات ءجيى ايتاتىن قازاقتىڭ وسى ناقىل ءسوزىنىڭ ءمان-ماعىناسىنا تەرەڭ ۇڭىلگەندە بەيبىت ءومىردىڭ بەرەكەسىن قاشىرار سەبەپ-باستاۋلاردىڭ الدىڭعى قاتارىندا ادامداردىڭ دىنىنە، نانىم-سەنىمىنە باعىتتالعان قيانات پەن زورلىق، وعان قارسىلىق، توزبەۋشىلىك ارەكەتتەرى تۇراتىنىنا كوزىمىز جەتەدى.

جولدىباي بازار

كەزىندە پاتشالىق رەسەيدىڭ شوقىندىرۋ ساياساتىنان قىسىم كورگەن، ودان كەيىن اتەيستىك باعىتقا ارانداعان قازاق قوعامى قازىرگى تاڭدا ءدىنىنىڭ اماندىعىن، ءدىلىنىڭ بۇزىلماۋىن اللادان تىلەپ وتىرعان جايى بار. بۇل تىلەكتىڭ ارعى نەگىزىندە الاڭ كوڭىل تۇر.

دىنىنە شۇيلىككەن، نانىم-سەنىمىنە نۇقسان كەلتىرگەن كەشەگى قاراۋ كۇشتەردىڭ اڭگىرتاياعىن از كورمەگەن حالقىمىزدىڭ يسلام ءدىنىن ۇستانۋداعى كەيبىر تۇسىنبەۋشىلىكتەرگە، الاۋىزدىقتارعا سەرگەك قاراپ، سوعان بايلانىستى ءوزىنىڭ كوزقاراسىن بىلدىرۋدە بەلسەندىلىك تانىتۋىنا تۇسىنىستىك تانىتقانىمىز ءجون. ويتكەنى ءدىن سالاسىنىڭ احۋالىنا «ەكى شوقىپ ءبىر قاراۋدى» بىزگە ۋاقىتتىڭ ءوزى، زامانانىڭ اعىسى ۇيرەتتى.

قازىرگى كەزدە ەلىمىزدەگى ءدىني احۋال، ءدىني ماسەلەلەردىڭ قوعامداعى كەرى نەمەسە وڭ اسەرىنىڭ ارالىق سالماعى قانداي دەگەن ساۋالدارعا ناقتى جاۋاپ الۋ قيىن. ءدىن سالاسىنىڭ، ونىڭ ىزگىلىك جولىنداعى ناسيحاتتىق كۇشى ارقىلى قوعامىمىزعا تيگىزەر پايداسى ولشەۋسىز. دەسەك تە، وسى ىزگىلىكتى كۇشتەردىڭ، جاعىمدى ۇردىستەردىڭ ىشكى يىرىمدەرىن كەيبىر بوتەن نيەتتىلەر قاسكويلىكپەن پايدالانىپ، تالماۋ تۇستان ۇراتىنىن ەستەن شىعارماۋىمىز كەرەك-اق (مۇنداي جاعدايلار زياندى ۋاعىزدار مەن تىكەلەي قاسكويلىك شابۋىلدار بولۋى مۇمكىن).

تاعى ءبىر ايتا كەتەر جايت، ءدىن سالاسىنان تۋىنداعان، ۋاقىت جاعىنان بۇگىنگە تىم الشاق ەمەس كەزەڭدە ورىن العان وقىس وقيعالاردان قانشالىقتى ساباق العانىمىز، ونداي كەلەڭسىزدىككە قايتا تاپ بولماس ءۇشىن نەندەي ناقتى شارالار مەملەكەتتىك دەڭگەيدە قولعا الىنىپ جاتقانى جونىندە بۇگىندە ەشكىم ناقتى ايتىپ بەرە المايدى. بۇلاردىڭ بارلىعى اينالىپ كەلگەندە سۇراقتار قاتارىن قالىڭداتا تۇسەتىنى ءسوزسىز.

شىن مانىندە، قوعامىمىزداعى ءدىني قاتىناستاردى ۋاقىت سۇرانىسىنا ساي رەتتەۋ تاۋەلسىزدىگىمىزدى نىعايتۋداعى اسا ماڭىزدى شارۋا ەكەنىن تولىق ۇعىنا قويماعان سياقتىمىز. بۇل ءوز كەزەگىندە ءدىني ەكسترەميزم جانە لاڭكەستەردەن تونەتىن ىقتيمال قاۋىپ-قاتەرگە قارسى قوعامدى جۇمىلدىرۋ ءىسىن تەجەيدى. سونىمەن قاتار قاراپايىم جاماعات اراسىنداعى قاتىناستارعا، قوعامعا جانە جەكەلەگەن وتباسىلاردىڭ ىشكى ادامي بايلانىستارىنا كەرى اسەر ەتەتىن ۇردىستەردى، قوعامىمىزعا ەنۋگە ەنتەلەپ تۇرعان جات داعدىلاردى تويتارۋعا باعىتتالعان ورتاق كۇشتى السىرەتەدى.

قالاي دەسەك تە، ءبىرىنشى كەزەكتە ەل قاۋىپسىزدىگى، ازاماتتارىمىزدىڭ قۇقىعى قورعالۋى قاجەت. بۇل ارادا ءدىندى تەرىس نيەتتە قولدانۋعا جول بەرمەۋ، بۇلدىرگى اعىمداردىڭ ىشكى ۇستانىمدارى مەن سىرتقى نىشاندارىنا تىيىم سالۋ ارقىلى قۇقىق بۇزۋشىلىقتىڭ الدىن الۋ ىسىنە كوڭىل ءبولۋ ماڭىزدى.

قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدەگى ءدىني احۋالعا ارنالعان باستى زەرتتەۋلەردىڭ ناتيجەلەرى اشىق جاريالانا بەرمەيتىنىن ەسكەرسەك، بۇل قالىپتاسقان جاعدايعا ناقتى باعا بەرۋدىڭ قيىن ەكەنىن كورسەتەدى. بۇعان قوسا، ءدىني سالاعا بايلانىستى ەلىمىزدىڭ ءاربىر ءوڭىرى بويىنشا جەكە-جەكە قورىتىندى جاساۋدىڭ جولعا قويىلماي وتىرۋى دا ويلانارلىق جايت.

بۇگىندە الەۋمەتتىك جەلىلەر تەرىس اعىمدار مەن توپتار ءۇشىن وزدەرىنىڭ ۋاعىزدارىن جۇرگىزەتىن ءتيىمدى قۇرالى بولىپ وتىر. بۇل ەل اراسىن ءبۇلدىرۋ، ىرىتكى سالۋ، جاس وسكىندەردىڭ بەتىن تەرىسكە بۇرۋ سياقتى جاعىمسىز مىندەتتەردى جۇزەگە اسىرۋشىلاردىڭ اسىعىن الشىسىنان تۇسىرۋدە. سوندىقتان الەۋمەتتىك جەلىلەردى وزدەرىنىڭ مىنبەرىنە اينالدىرعان بۇزىق نيەتتى توپتاردىڭ ناسيحاتتارىن تەرىسكە شىعاراتىن كۇشتەردى ارتتىرۋ، ياعني ءداستۇرلى ءدىنىمىزدىڭ بىلىكتى وكىلدەرىنىڭ داۋىسىن وزگەلەرگە قاراعاندا قاتتىراق شىعارۋ امالدارىنا باسا نازار اۋدارعان ابزال.

مىنە، ءبىز جوعارىدا ءسوز ەتكەندەردىڭ بارلىعى قوعامدا قىزۋ تالقىلانىپ جۇرگەن ماسەلەلەر. بىراق بۇل تالقىلاۋلار اشىق الاڭدا جۇرگىزىلسە مەيلىنشە قوعامدى ىزگىلىككە شاقىرۋدا ىقپالدى بولار ەدى. سوندىقتان بىزگە ەڭ الدىمەن ەلىمىزدەگى بىلىكتى يمامدارىمىز بەن تەولوگتارىمىزعا كاسىبي تۇرعىدا ءوزارا بايلانىس ورناتاتىن ورتا، سونداي-اق وسى باعىتتاعى قوعامدىق ۇنقاتىسۋ الاڭىن قالىپتاستىرۋ قاجەت ەكەنى ايقىندالا تۇسەدى. ال ازىرگە ماڭدايىمىزعا مۇنداي ورتا، الاڭ بۇيىرماي تۇر...