كاليفورنيانىڭ تىلسىم ورماندارىنا فيزيكا زاڭى اسەر ەتپەي مە؟

الەم • 31 ناۋرىز، 2020

كاليفورنيانىڭ تىلسىم ورماندارىنا فيزيكا زاڭى اسەر ەتپەي مە؟

جەر بەتىندەگى جۇمباققا تولى عاجايىپ جەردىڭ ءبىرى - امەريكانىڭ كاليفورنيا شتاتىندا ورنالاسقان. ول جەرلەرگە فيزيكانىڭ كەيبىر زاڭى اسەر ەتپەيتىن كورىنەدى. شارلار تارتىلىس زاڭىنا سايكەس تومەن قاراي ەمەس، جوعارى قاراي ۇشادى، تىك تۇراتىن زاتتار، جەرگە بۇرىشىمەن قادالىپ تۇرادى، ال ادامدار قابىرعامەن ورمەلەپ جۇرە الادى.

نازەركە جۇماباي

بۇل ەلدى-مەكەندى العاش رەت ۇندىستەر اشقانىن بىلەمىز. امەريكانىڭ باتىس جاعالاۋىن مەكەن ەتكەن ولوني تايپاسىنىڭ جاۋىنگەرلەرى وسى جەردە ءبىر ەمەس، بىرنەشە رەت ميستيكالىق سالتتاردى اتاپ وتكەن ەكەن. ءيا، شىنىمەن دە كاليفورنيالىق بۇل ورمانداردىڭ ادام ءتۇسىنىپ بولمايتىن قۇپيالارى جەتەرلىك.

اتالمىش جەردىڭ ادام ساناسىنان تىس ءبىر تىلسىمى بارى انىق. تىك تۇرۋعا قانشا تالپىنعانىڭمەن، ارەكەتىڭ ءبارىبىر ناتيجەسىز بولادى. جەر وزىنە قاراي تارتادى جانە بۇل ەشقانداي دا ويدان شىعارىلا سالعان اسىرا كوركەمدەۋ ەمەس. مۇمكىن نيۋتوننىڭ الماسى تومەن قاراي قۇلاعان دا شىعار، بىراق بۇل جەردىڭ تارتىلىس زاڭى وزىنشە ارەكەت ەتەدى.

درۋۆا نوەل، گيد: «بۇل جەر فيزيكانىڭ كەيبىر زاڭدارىنا ءتىپتى دە باعىنبايدى. ماسەلەن، تارتىلىس زاڭى. زاتتار تومەن قاراي ەمەس، وزدىگىنەن جوعارى قاراي دومالايدى. جەردىڭ ەڭىس بۇرىشتارى، ويلى-قىرلى بۇلتارىستارى كوپ بولۋى سەبەپتى، ادامداردىڭ بويى دا ءوزىنىڭ ناعىز بويىنان نە ۇزىن، نە تىم قىسقا كورىنەدى. جانە مۇنىڭ بارلىعى قازىر ءبىز تۇرعان بەلگىلى ءبىر شەكتەۋلى شەكارادا عانا بولادى».

وسىدان 80 جىل بۇرىن كاليفورنيالىق كاسىپكەر دجوردج پرەيتەر وتباسىنا ارناپ تاۋدىڭ بوكتەرىنە جازدىق باسپانا تۇرعىزباق بولادى. جەر ساتىپ الىپ، اعاش ۇستاسىن دا تاۋىپ قويادى. ءۇيدى ەندى تۇرعىزىپ باستاي بەرگەندە-اق، تۇسىنىكسىز دە كەلەڭسىز جايتتارعا تاپ بولادى. ءۇيدى بىرنەشە مارتە باسىنان باستاپ قايتا تۇرعىزعانىمەن دە، ءبارىبىر قيسىق بولىپ شىعا بەرىپتى. قۇرىلىستىق ەسەپ بويىنشا، ءبارى دە ءۇي تۇرعىزارلىق تالاپقا ساي بولعانىمەن، باسپانا جىلدار وتكەن سايىن تومەن قاراي يىلە بەرەدى. ال جۇمباققا تولى مەكەن جايىنداعى سان ءتۇرلى سوزدەر، پىكىرلەر، گۋ-گۋ اڭگىمە جوعارىدا اتالعان ۇيمەن بىرگە اينالاعا دەمدە تارالىپ كەتەدى.

تابيعاتتىڭ اۋىتقۋى حاقىنداعى اڭگىمە ادامزاتقا بۇرىننان ءمالىم جانە مۇنداي قۇپياعا تولى مەكەندەر بارلىق جەردە دە بار. كاليفورنيانىڭ تىلسىم ورمانىنىڭ كولەمى ۇلكەن بولعانىمەن دە، سيقىرلانعان شەڭبەردىڭ راديۋسى بار-جوعى 50 مەتردى قۇرايدى.

درۋۆا نوەل، گيد: «ادامداردىڭ كوپشىلىگى ۇيلەر جەرگە قاراي بۇرىشتاي قيسايىپ تۇرعاننان كەيىن، وزدەرىن دە سولاي تۇرمىز دەپ ويلايدى. بىراق اياقتى ەدەننەن كوتەرەتىن بولسا، ءبىزدى تومەن ەمەس، جوعارى قاراي بەلگىسىز ءبىر كۇش تارتادى».

كاليفورنيانىڭ جۇمباق ورمانىن تەكسەرۋگە عالىمدار جۇيەلى تۇردە ءجيى-ءجيى كەلىپ تۇرعانىمەن، ءالى دە ءمان-جايدى، بۇل قۇپيانىڭ سىرىن ناقتى ءتۇسىندىرىپ بەرە الماي كەلەدى. الايدا، بولجامدار بىرىنەن كەيىن ءبىرى تۋىپ جاتىر: «جەردىڭ استىندا ماگنيت كەنىنىڭ شامادان تىس كوپ بولۋى سالدارىنان»، «بۇل جەردە گراۆيتاتسيالىق اۋىتقۋلار باقىلانۋدا» جانە، ارينە، «وسى مەكەندە ءبىر كەزدەرى ۇشقىش تارەلكا سىنعان» دەگەن سىندى پىكىرلەر تولاسسىز ايتىلىپ جاتادى.

بۇل ورمانعا ءبىر كەزدەرى جاتپلانەتالىقتار ۇشىپ كەلىپتى دەگەن پىكىر شىندىققا جاناسىمسىز كورىنگەنىمەن دە، قۇلاققا وتە تاماشا ەستىلەدى. كاليفورنيانىڭ ورماندارىندا بولعان كەز كەلگەن ادام كوپ سۇراقتارعا جاۋاپ تاپقىسى كەلەدى. جانە ونىڭ ەڭ باستىسى – بۇل مەكەندەردە بولاتىن جايتتاردىڭ بارلىعى دا بارشاعا ءمالىم فيزيكا زاڭدىلىقتارىنا قالايشا كەرىسىنشە ءوربيدى؟ – دەگەن ساۋال.

سوندا قالاي بولعانى؟ كاليفورنيانىڭ تىلسىم ورماندارىنا فيزيكانىڭ زاڭى اسەر ەتپەي مە؟..