ءسىبىردىڭ سىڭعىر ءۇنى – ەلوردا كورەرمەندەرىن ءتانتى ەتتى

– د.حۆوروستوۆسكي اتىنداعى كراس­نويارسك مەملەكەتتىك وپەرا جانە بالەت تەاترى ءوز تاريحىندا قازاق جەرىنە تۇڭعىش رەت ونەر ساپارىمەن كەلىپ وتىر ەكەن. وتە قۋا­نىشتىمىز. اسەم استانالارىڭىزدىڭ كوز سۇيسىنتەر كوركى، ارحيتەكتۋرانىڭ ۇز­دىك ۇلگىسىن تانىتاتىن «استانا وپەرا» تەاترى­نىڭ عالامات عيماراتى ءبىزدى ەرەك­­­شە تاڭعالدىرۋدا. مۇنداي تاماشا مادەنيەت ورداسىندا ونەر كورسەتۋگە مۇم­كىندىك تۋدىرىپ وتىرعان قوناقجاي قازاق ەلىنە ايتار العىسىمىز شەكسىز. جالپى، العاش رەت بولعاننان كەيىن دە قازاقستانعا جوسپارلاعان ونەر ساپارى­مىزدىڭ ەرەكشە وتكەنىن قالادىق. ۇجى­مى­مىزبەن ۇزاق اقىلداسا وتىرىپ، رە­پەر­تۋارداعى ۇزدىك جۇمىستارىمىزدى ىرىك­تەپ اكەلدىك. «كنياز يگور» وپەراسى تەاترىمىزدىڭ بويتۇمارى ءارى قازاق حالقىنا جاقىن تاقىرىپ بولۋى سەبەپتى تاڭداۋىمىز ءدال وسى قويىلىمعا ءتۇستى. ال «رايموندا» بالەتى ترۋپپامىزدىڭ بارلىق شىعارماشىلىق الەۋەتىن تانىتادى دەپ ويلايمىز. نۇر-سۇلتان قالا­سىنىڭ تالعامپاز كورەرمەنى ونەرىمىزدى جوعارى باعالايدى دەپ سەنەمىز، – دەيدى  د.ا.حۆوروستوۆسكي اتىنداعى كراسنويارسك مەملەكەتتىك وپەرا جانە بالەت تەاترىنىڭ ديرەكتورى سۆەتلانا گۋزي.

ءيا، تەاتر باسشىسى اتاپ وتكەندەي، كومپوزيتور الەكساندر ءبوروديننىڭ «بۇكىل ومىرىمە تاتيتىن تۋىندىم» دەپ اتاعان ايگىلى «كنياز يگور» وپەراسىنىڭ كراسنويارسك تەاترى تاريحىنان  الاتىن ورنى ايرىقشا. ويتكەنى ءدال وسى قويى­لىمنىڭ  پرەمەراسىمەن ءبىرىنشى تەاتر ماۋسىمى اشىلىپ، ونەر ورداسىنىڭ تاريحى باستالعان ەدى. ارادا قانشا جىل وتسە دە تۋىندى تىڭدارمان اراسىنداعى ماڭىزى مەن تانىمالدىلىعىن تيتتەي دە جوعالتقان جوق.

وقيعا جەلىسى ايگىلى «يگور جاساعى تۋرالى ءسوز» شىعارماسىنا نەگىزدەلگەن مونۋمەنتالدى كلاسسيكالىق وپەرانىڭ بۇگىندە كورەرمەن اراسىندا جۇلدىزى قان­شالىقتى جارىق بولسا، جالپى تەاتر تاريحىنداعى تاعدىرى بۇرالاڭ. اتال­عان شىعارمانى جازۋ ءۇشىن كومپوزيتور ءومىرىنىڭ 18 جىلىن جۇمساعان. الايدا مۋزىكانت ول ارمانىنا جەتە المادى. ا.بورودين قايتىس بولعاننان كەيىن شاكىرتى الەكساندر گلازۋنوۆ ۇستازىنىڭ جۇمىسىن سوڭىنا جەتكىزدى.  ءسىبىر تەاترى ساحناسىندا زور تابىسپەن ءوتىپ جاتقان ايتۋ­لى كلاسسيكالىق وپەرا قويۋشى ديري­جەر – رەسەيدىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى اناتولي چەپۋرنوي مەن قويۋشى رە­جيس­سەر – رەسەيدىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءار­تىسى يۋليانا ءمالحاسيانتستىڭ تاماشا تان­دەمىنىڭ ارقاسىندا زور تابىسقا جەتتى. ايگىلى تۋىندى بۇگىندە ءسىبىر تەاترىنىڭ بەتكە ۇستار ۇزدىك قويىلىمدارىنىڭ بىرىنە اينالىپ وتىر.

ال ەلوردالىق بالەتسۇيەر قاۋىم ءۇشىن كراسنويارسك تەاترىنىڭ  «رايموندا» رومانتيكالىق بالەتى تاماشا تارتۋ بول­­عانى انىق. حورەوگرافيالىق تالاپ تۇرعىسىنان ورىندالۋى كۇردەلى قويى­­لىمدار ساناتىنا كىرەتىن ايتۋلى تۋىندى بالكىم سول كۇردەلىلىگىمەن دە كوركەم بولار. جورىقتان قايتقان سۇيىك­تىسىن كۇتكەن بويجەتكەننىڭ شىتىرمانعا تولى حيكاياسى بي تىلىندە تا­ماشا بەينەلەنەدى. بالەتتىڭ اتاسى ماريۋس پەتيپانىڭ حورەوگرافيا­سى نەگىزىندە قويىلعان كسرو حالىق ءارتىسى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قاي­راتكەرى يۋري گريگوروۆيچ جۇمىسى كوركەمدىكتى بي تىلىندە كورۋگە بەيىم بەكزات كورەرمەن ءۇشىن ساحنادا ونەردىڭ شىن مانىندەگى ۇلكەن مەرەكەسىن جاساپ بەردى. كلاسسيكالىق بي قيمىلدارى ارقىلى يسپان-اراب جانە ۆەنگر سارىنىن ءبىر بالەتتىڭ بويىنا ءساتتى توعىستىرعان حورەوگراف جۇمىسى ورتا عاسىرداعى رىتسارلىق كەزەڭدى ءساتتى سۋرەتتەيدى.

ەكى كۇن بويى باس شاھار ءتورىن دۋمانعا بولەگەن د.حۆوروستوۆسكي اتىنداعى كراس­نويارسك مەملەكەتتىك وپەرا جانە بالەت تەاترىنىڭ ونەر ساپارىن  ەلوردالىقتار مەن قالا قوناقتارى زور ىقىلاسپەن قارسى الدى. شىمىلدىق جابىلعاننان كەيىنگى تولاسسىز سوعىلعان شاپالاق ءۇنى سونىڭ ايعاعى.