ءوزارا سەنىم سەرىكتەستىككە سەرپىن قوسادى

كەزدەسۋ بارىسىندا تاراپتار ەكىجاقتى كۇن ءتارتىبىنىڭ نەگىز­گى ماسەلەلەرىن جانە ەلباسى نۇر­سۇل­تان نازارباەۆ پەن اقش پرە­زي­دەنتى دونالد ترامپتىڭ 2018 جىلعى قاڭتاردا قول جەتكىزگەن ۋاعدالاستىقتارىن جۇزەگە اسىرۋ ماسەلەلەرىن تالقىلادى.

اقش وكىلدەرى قازاقستانداعى كەزەكتەن تىس پرەزيدەنتتىك سايلاۋ­دىڭ قورىتىندىسىن قولداپ، قا­زاق­­ستان-امەريكا قارىم-قاتى­نا­سى­ن­ىڭ بارلىق سپەكترى بويىنشا ىن­تى­ماقتاستىقتى ودان ءارى دا­مى­تۋعا دايىن ەكەندىكتەرىن ءبىلدىردى.

اقش مەملەكەتتىك دەپارتا­مەنتىندە ب.اتامقۇلوۆ ەلباسى ن.نازارباەۆ پەن قازاقستان پرە­زيدەنتى ق.توقاەۆتىڭ اقش-تىڭ الداعى 243-ءشى تاۋەلسىزدىك كۇنىنە وراي اق ءۇيدىڭ باسشىسى د.ترامپقا جولداعان قۇتتىقتاۋ حاتتارىن تابىس ەتتى.

كەلىسسوزدەر كەزىندە بەلگىلى بول­عانداي، امەريكالىق تاراپ پرە­زيدەنت ق.توقاەۆتىڭ الەۋ­مەت­تىك-ەكونوميكالىق جانە سايا­سي قايتا قۇرۋ باعدارلاماسىنا قول­داۋ كورسەتىپ، بەلگىلەنگەن رەفورمالاردى جۇزەگە اسىرۋعا قاجەتتى كومەك كورسەتۋگە دايىن.

تاراپتار جاھاندىق ەكونو­مي­كاداعى قيىندىقتارعا قارا­ماستان، قازاقستان مەن اقش اراسىنداعى ساۋدا-ينۆەستيتسيالىق ءوزارا ءىس-قيمىلدىڭ جوعارى دەڭ­گەيىن اتاپ ءوتتى. 2018 جىلى ەكو­نو­­­مي­كالىق ىن­تى­ماقتاستىقتىڭ نە­گىز­گى كور­سەت­كىش­تەرى ايتارلىقتاي ءوسىم­­دى كور­سەتتى، ساۋدا اينالىمى ءۇش ەسە وسكەن، ال امەريكالىق ين­ۆەس­­­ت­ي­­­تسيا­­لاردىڭ اعىنى ەكى ەسە ۇلعايدى.

اق ۇيدە كەزدەسۋ كەزىندە دج.بولتون اقش-تىڭ قازاقس­تان­مەن كەڭەيتىلگەن ستراتەگيالىق سەرىكتەستىكتىڭ ماڭىزدىلىعىنا توقتالدى. بۇل ورايدا دج.بولتون مەن م.پومپەو ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتىڭ وسى باعىتىن ودان ءارى ارتتىرۋعا بەيىلدىلىگىن راستادى. امەريكالىق تاراپ «جۋسان» قازاقستاندىق وپەراتسياسىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ تابىستىلى­عىن جوعارى باعالادى. مەملەكەت­تىك حاتشى م.پومپەو ەلىمىزدىڭ ءىس-قيمىلدارىن حالىقارالىق تەرروريزمگە قارسى كۇرەستەگى ناقتى ۇلەسى جانە الەمنىڭ باسقا مەملەكەتتەرى ءۇشىن ۇلگى دەپ اتادى.

اقش قازاقستاننىڭ جەتەكشى ينۆەستيتسيالىق سەرىكتەستەرىنىڭ ءبىرى. اقش بيزنەسى 27 جىل ىشىندە قازاقستان ەكونوميكاسىنا 47 ميلليارد اقش دوللارىن قۇيدى. 2018 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ەلدەر اراسىنداعى تاۋار اينالىمى 2،3 ملرد اقش دوللارىن قۇرادى. شەتەلدىك كاپيتال سالىمدارىنىڭ جالپى قورجىنىندا تىكەلەي امەري­كا­لىق ينۆەستيتسيالاردىڭ ۇلەسى 2018 جىلى 22%-عا جەتتى (5،3 ملرد اقش دوللارى). قازاقستان ۇلت­تىق ەكونوميكا مينيسترلىگى ستا­­تيس­تيكا كوميتەتىنىڭ ءمالى­مەت­تەرىنە سايكەس ەلىمىزدە امەري­كا­لىق كومپانيالاردىڭ 160-قا جۋىق وكىلدىگى جانە قازاقستان-اقش بىرلەسكەن 350-دەن استام كاسىپ­ورىن جۇمىس ىستەيدى. امەريكالىق ينۆەستورلار تاۋ-كەن ونەركاسىبى، ماشينا قۇراستىرۋ، ءوندىرۋشى ونەركاسىپ جانە ت.ب. سالالاردا بىرقاتار جوبالاردى ىسكە اسىردى.

قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستان سىرت­قى ىستەر مينيسترلىگى ين­ۆەس­تيتسيا كوميتەتى «Kazakh Invest» ۇلتتىق كومپانياسىمەن بىرلەسىپ، قازاقستان ءۇشىن ماڭىز­دى اگرارلىق وڭدەۋ، فارماتسەۆتي­كا ونەركاسىبى سەكىلدى ەكونوميكا سەكتورلارىندا امەريكالىق كاپي­تالدىڭ قاتىسۋىمەن شامامەن 20 الەۋەتتى جوبانى پىسىق­تاۋدا.

قازاقستان امەريكالىق كومپانيالارمەن ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى دامىتۋعا جانە مۇناي-حيميا كاسىپورىندارىن سالۋعا امەريكالىق ينۆەستيتسيالار مەن وزىق تەحنولوگيالاردى تار­تۋ­عا مۇددەلى. ەلباسى نۇر­­سۇل­تان نازارباەۆتىڭ 2018 جىل­عى قاڭ­تارداعى اقش-قا ساپارى بارى­سىندا قول جەتكىزىلگەن ۋاعدالاس­تىق­تار­دى تابىستى ىسكە اسىرۋ ايا­سىندا ەكى ەلدىڭ ىسكەر توپتارى اراس­ىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ بەل­سەندى ءوسۋى بايقالادى.