باس اۋىرىپ، بالتىر سىزداعاندا...

قازىرگى تاڭدا مەملەكەت تاراپىنان ۇسىنىلاتىن قىزمەتتەردىڭ بىرقاتارى ءوزىنىڭ جوعارى ساپاسىمەن ەرەكشەلەنسە، ەكىنشى ءبىر بولىگى ءالى دە جەتىلدىرە ءتۇسۋدى قاجەت ەتەدى. بۇل ءوز كەزەگىندە كورسەتىلەتىن قىزمەتتەر ساپاسى دەڭگەيىنىڭ الا-قۇلا ەكەنىن بىلدىرەدى. وسى جاعدايات اتقارۋشى بيلىكتىڭ يگىلىكتى ىستەرىن كولەڭكەدە قالدىرىپ، ەل ىشىندە بيلىككە دەگەن جاعىمسىز كوزقاراستى قالىپتاستىراتىنى انىق.

الەۋمەتتىك قىزمەتتەر كورسەتۋ ساپاسى جونىندە ءسوز ەتكەندە، ءبىرىنشى كەزەكتە دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسى اڭگىمە وزەگىنە ارقاۋ بولاتىنى بەلگىلى جايت. ماسەلەن، باس اۋىرىپ، بالتىر سىزداعاندا، دەرتىڭ اسقىنىپ، جان-ءتانىڭ قينالعاندا نەمەسە پەرزەنتىڭ ناۋقاستانىپ دەگبىرىڭ قاشقاندا جۇگىنەر ەمحانالار مەن اۋرۋحانالاردىڭ كورسەتەتىن قىزمەتى جونىندە ناقتى «بىلاي» دەپ كەسىپ ايتۋ قيىن. دەسەك تە، وزىنە ماجبۇرلىكپەن كەلىپ تۇرعان ناۋقاستاردى سارساڭعا سالۋ، سابىلتۋ، ارى-بەرى جۇگىرتۋ، لايىقتى كومەك كورسەتە الماۋ ءتارىزدى جاعداياتتار دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى مەملەكەتتىك مەكەمەلەرگە ءتان ءۇردىس بولىپ وتىرعانىن ەشكىم جوققا شىعارا المايدى. كىرىپتار بولىپ ءوزىڭ تىركەۋدە تۇرعان ەمحاناعا ۇمىتپەن بارعانىڭدا وندا سەنىڭ دەرتىڭدى قارايتىن ماماننىڭ نەمەسە قاجەتتى مەديتسينالىق اپپاراتتىڭ جوقتىعىن ەستىپ تاۋىڭ شاعىلىپ، مەكەمەنىڭ سەن جولىققان دارىگەرىنىڭ جول سىلتەۋىمەن وزىڭە قاجەت مامان-دارىگەر بار وزگە ەمحانانى نەمەسە جەكەمەنشىك دارىگەرلىك قۇرىلىمدى ىزدەۋگە ءماجبۇر بولاتىنىڭ بۇگىندە ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ باسىنداعى ءىس. 

وسىندايدا انادايدان مەنمۇندالاعان ەڭسەلى ەمحانا ءسىز ءۇشىن شالعايداعى اۋىلدا ورنالاسقان «مەدپۋنكتتەي» دارمەنسىزدىك تانىتقانىنا ىزا بولاسىز. ونىڭ ۇستىنە تىركەۋدە تۇرعان ەمحانا­ڭىزدىڭ وكىلدەرىنەن سىزگە قاجەتتى مامان نەمەسە مەديتسينالىق اپپارات بار دارىگەرلىك ورتالىقتىڭ قىزمەتى اقىلى بولاتىنىن ەستىگەندە ءارى-ءسارى كۇي كەشەسىڭ. اقشاڭ بولسا جاقسى، ول قۇرعىر جوق بولسا... 

وسى ارادا ساناڭىزدا سىزگە جول سىلتەگەن ادام مەن الگى مەديتسينالىق قۇرالى مەن مامانى بار، اقىلى قىزمەت كورسەتەتىن قۇرىلىمنىڭ اراسىندا جاسىرىن كەلىسىم، جەڭ ۇشىنان جالعاسقان بايلانىس جوق پا دەگەن كۇدىككە بوي الدىرىپ، ول مەملەكەتتىڭ تەگىن ۇسىنىپ وتىرعان قىزمەتىن كورسەتپەي، امالىن تاۋىپ ءسىزدىڭ قالتاڭىزدى قاعۋ ماقساتىمەن سىبايلاسىنا جۇمساپ وتىرعانداي سەزىنەسىڭ.

قالاي دەسەك تە ناۋقاستاردىڭ دياگنوزىن انىقتاۋ بارىسىندا ونسىز دا مازاسى قاشىپ، جان-ءتانى قينالىپ تۇرعان ادامداردى سارساڭعا سالۋ ءۇردىسى بۇگىندە قالىپتى جاعدايعا اينالعانداي. بۇل كەلەڭسىز جاعداياتتار كوبىنە مامان تاپشى­لىعىنان تۋىنداپ جاتادى. قازىرگى تاڭدا دەن­ساۋلىق سالاسىنا قاتىستى ءتۇرلى مامانداردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى دارىگەر كومەگىن قاجەت ەتىپ، ەمحانا جاعالاعان تۇرعىندارعا بىردەن بايقالادى. ماسەلەن، باسقاسىن ايتپاعاندا، قان جانە قان ءتۇزىلۋ اعزالارى اۋرۋلارىن ەمدەۋ باعىتىنداعى گەماتولوگتاردىڭ جەتىسپەيتىندىگى تالايلاردىڭ جۇيكەسىنە ءتيىپ ءجۇر. ويتكەنى گەماتولوگتىڭ ەمدەۋى نەمەسە تەكسەرۋى قاجەت بولعان جاعدايدا بۇل سالا مامانى بارلىق ەمحانالاردا بولا بەرمەيتىندىكتەن، ونى شارق ۇرىپ ىزدەۋگە تۋرا كەلەدى. گەماتولوگتى تاپقاننىڭ وزىندە ونىڭ قابىلداۋى ءۇشىن الدىن الا كەزەككە تىركەلىپ، كەم دەگەندە ءبىر اي كۇتەسىز. استانانىڭ وزىندەگى جاعداي وسىنداي.

سوڭعى دەرەكتەرگە قاراعاندا، ەلىمىز بويىنشا گەموفيليا دەرتىنە شالدىققان 1300-گە جۋىق ادام ەسەپتە تۇرادى ەكەن. بۇعان گەماتولوگيالىق تۇرعىدا تەكسەرىلۋدى قاجەت ەتەتىن ازاماتتاردى قوسقاندا اتالعان سالاداعى مامان-دارىگەر قىزمەتىنىڭ ماڭىزى ايقىندالا تۇسەدى.

وسى ماسەلەنى زەرتتەۋ بارىسىندا انىق­تالعانداي، بۇگىندە گەماتولوگتاردىڭ جەتىس­پەۋشىلىگىنەن ولاردىڭ ورنىنا ۋچاسكەلىك تەراپەۆتتەر مەديتسينالىق قىزمەت كورسەتىپ ءجۇر. بۇل ءوز كەزەگىندە گەموفيليامەن اۋىراتىن تۇلعالاردىڭ اراسىندا ءتيىستى كاسىبي مامانداردان ەم قابىلداي الماي جۇرگەندەردىڭ بارشىلىق ەكەنىن اڭعارتادى. 

تاياۋدا قازاقستانداعى ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل اسقار شاكىروۆ ەل ۇكىمەتىنىڭ نازارىن ءبىز قوزعاپ وتىرعان ماسەلەلەرگە اۋدارىپ، ارنايى حات جولداعان بولاتىن. 

ومبۋدسمەن ءوز ۇندەۋىندە ەرتە كەزدەن اۋرۋدى دياگنوستيكالاۋدى، ەمدەۋدى، اۋرۋدى الدىن الۋدى، ناۋقاستاردى وڭالتۋدى، سونداي-اق گەموفيليامەن ناۋقاستانعانداردى بىرىڭعاي ورتالىقتا ەسەپكە الۋدى، ولاردىڭ ءدارى-دارمەكتىك پرەپاراتتارعا، ستاتسيونارلىق جانە امبۋلاتورلىق ەمدەۋگە وبەكتيۆتى قاجەتتىلىگىن قامتاماسىز ەتۋدى جۇزەگە اسىرا الاتىن رەسپۋبليكالىق مامانداندىرىلعان مەكەمە قۇرۋ قاجەتتىلىگىن قوزعاعان. بۇگىنگى تاڭدا شىن مانىندە مۇنداي مەكەمەنىڭ قاجەتتىلىگى انىق بايقالىپ وتىر. وسى ورايدا دامىعان مەملەكەتتەردە، ءتىپتى وزىمىزبەن ەتەنە، عاسىرلار بويى تىعىز قارىم-قاتىناستا كەلە جاتقان رەسەي، وزبەكستان سىندى ەلدەردە اتالعان سالاعا قاتىستى ورتالىقتار جۇمىس ىستەيتىنىن ايتا كەتكەنىمىز ورىندى. مىسالى، رەسەيدىڭ گەماتولوگيا ۇلتتىق مەديتسينالىق زەرتتەۋ ورتالىعىندا جىل سايىن 4000-نان استام گەموبلاستوزامەن جانە قانعا تىكەلەي قاتىستى باسقا دا اۋرۋلارعا شالدىققان ناۋقاستار ەم الىپ، مىڭنان استام وتا جاسالادى ەكەن. سونداي-اق بۇل ەلدە عىلىمي-كلينيكالىق جانە كلينيكالىق-دياگنوستيكالىق باعىتتا قىزمەت كورسەتەتىن 28 مەكەمە بار كورىنەدى. ال وزبەكستاننىڭ گەموفيليا ورتالىعىندا ديسپانسەريزاتسيا، ورتوپەديالىق ەمدەۋ جانە وڭالتۋ مەن الدىن الۋ ءىس-شارالارى جۇزەگە اسىرىلادى ەكەن. 

جالپى، ءبىز بۇگىن مەديتسينا سالاسىنداعى بىلىكتى، تاجىريبەلى مامانداردىڭ تاپشىلىعىنىڭ ءبىر عانا مىسالىن ءسوز ەتە وتىرىپ، وسى سالاداعى ماماندارعا دەگەن زارۋلىكتى، سونىڭ سالدارىنان دەنساۋلىق ساقتاۋ ىسىندەگى كەيبىر جاعىمسىز جايتتار كوبىنە حالىقتى ابىگەرگە سالىپ جۇرگەنىن ايتقىمىز كەلدى. 

جولدىباي بازار،
«ەگەمەن قازاقستان»