بيىل 47 تۇرعىن ءۇي پايدالانۋعا بەرىلەدى

دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، العاشقى جارتى­جىل­­دىقتىڭ قورىتىندىسى بو­يىنشا ءوڭىر­دىڭ ەكونوميكالىق ءوسىمى 104،1 پا­يىزدى قۇراعان. ناقتىراق ايتاتىن بولساق، ونەركاسىپ – 108،1، اۋىل شارۋا­شى­­لىعى – 102، قۇرىلىس – 105،7، تۇر­عىن ءۇي سالۋ – 103،7، ساۋدا – 105،3، باي­لانىس سالاسىنىڭ كورسەتكىشى 100 پا­يىز­دان اسقان. سونىمەن قاتار وڭىرگە 155،8 ملرد تەڭگە كولەمىندە ينۆەستيتسيا تار­تىلعان. بۇل جۇمىس الداعى ۋاقىتتا دا قارقىندى تۇردە جۇرگىزىلمەك.

«بۇگىنگە دەيىن اگروونەركاسىپ كەشە­نىن دامىتۋعا 31،2 ملرد تەڭگە سۋبسي­ديا قارالدى. بۇعان قوسا سالاعا جالپى سوماسى 21 ملرد تەڭگە ينۆەستيتسيا تارتىلىپ، 16 جوبا ىسكە اسىرىلادى. وندا 324 جۇمىس ورنى اشىلادى دەپ كۇتىلۋدە. قازىرگى تاڭدا 2،8 ملرد تەڭگەگە 4 جوبا ىسكە قوسىلىپ، 110 جۇ­مىس ورنى قۇرىلدى. 2022 جىلى وبلىستا اۋىل شارۋاشىلىعى داقىلدارى 756،2 مىڭ گەكتارعا ەگىلىپ، 2021 جىلمەن سالىستىرعاندا 5،4 مىڭ گەكتارعا ۇلعايدى. سونىمەن قاتار جينالۋعا ءتيىستى 371،1 مىڭ گەكتار ماساقتى ءداندى داقىلدار تولىعىمەن ورىلىپ، جالپى ءتۇسىم 633،4 مىڭ توننانى قۇراپ، ءونىم كولەمى وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 32 پايىزعا ارتتى. وسى جىلدىڭ العاشقى جەتى ايىنداعى قورىتىندىعا زەر سالساق، وبلىستاعى جالپى مال سانى 4،5 پايىزعا كوبەيىپ، 4،5 ملن باستى قۇراپ وتىر. سونداي-اق ءوڭىرىمىز بويىنشا جالپى 787 توننا ەت ەكسپورتتالدى. ناتيجەسىندە، وسى جىلدىڭ 7 ايىنىڭ قورىتىندىسىمەن اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىندا 161،4 ملرد تەڭگەنىڭ ءونىمى ءوندىرىلىپ، ءوسىم 4،9 پايىزدى قۇرادى»، دەيدى ءوڭىر باسشىسى ن.نۇرجىگىتوۆ.

جالپى وڭىردە ءتۇرلى دەڭگەيدەگى مەم­لە­كەتتىك باعدارلامالار شەڭبەرىندە تۇر­­عىن ۇيلەر سالۋعا ايرىقشا دەن قو­يىلىپ وتىر. سوڭعى بىرەر جىلدىڭ بە­­دەرىندە ءوڭىر حالقىنىڭ سانى 100 مىڭعا جەتەعابىل وسكەنىن ەسكەرسەك، تۇر­عىن ۇيگە دەگەن سۇرانىستىڭ ارتپاسا، كە­مى­مەي­تىنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى.

سوڭعى دەرەكتەرگە ۇڭىلسەك، وڭىردە 4 388 پاتەرلى 68 تۇرعىن ءۇيدىڭ قۇرىلىسى جۇر­گىزىلىپ جاتىر. وسى جىلى اتالعان تۇر­عىن ۇيلەردىڭ 47-ءسىن، ياعني 3 120 پا­تەردى پايدالانۋعا بەرۋ جوسپارلانىپ وتىر. جالپى العاندا، 68 ءۇيدىڭ قۇرىلىس جۇمىستارىن جۇرگىزۋ ءۇشىن 24،4 ملرد تەڭگە قاراستىرىلعان. نەگىزىنەن، جەكە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى ءۇشىن 3 198 جەر تەلىمى تاراتىلىپ بەرىلگەن. وڭىردە 36 مىڭ ازامات تۇرعىن ءۇي كەزەگىندە تۇر­عا­نىن پايىمداساق، الداعى ۋاقىتتا ولار­دىڭ باسىم بولىگى باسپانالى بولماق.

وڭىردە العاش رەت «اۋليەاتا جا­س­تارى» اتتى جوبا قولعا الىندى. اتال­عان جوبا اياسىندا جەرگىلىكتى بيۋدجەت ەسەبىنەن 500 ملن تەڭگە سوماسىندا جەڭىل­دەتىلگەن نەسيە قاراستىرىلدى، بۇل 50 جاستىڭ باسپانالى بولۋىنا ىق­پال ەتەدى. بۇگىندە ىسكە اسا باستاعان وسى­­ناۋ باعدارلاما الداعى جىلدارى دا جال­عا­سا­دى دەپ كۇتىلۋدە.

جامبىل وبلىسى نەگىزىنەن اگرارلىق سەكتور سانالاتىندىقتان، وڭىردەگى سۋ جۇيەلەرىن قالپىنا كەلتىرۋدىڭ ماڭىزى زور. بۇگىنگى تاڭدا وڭىردەگى سۋارمالى جەردىڭ جالپى كولەمى 179،2 مىڭ گەكتارعا جەتكەن. ونىڭ 55،2 مىڭ گەكتارى ءتيىستى نورماتيۆتەرگە سايكەس سۋمەن قامتىلعان بولسا، 47 مىڭ گەكتار القاپ 30-40 پايىز شاماسىندا قامتىلعان.

«جالپى العاندا، «جول كارتاسىنىڭ» اياسىندا نەگىزگى جۇمىستار 2019 جىلى باس­تالعان بولاتىن. ناتيجەسىندە، 2025 جىل­عا دەيىن 124 مىڭ گەكتار القاپ­تى قال­­پىنا كەلتىرۋ كوزدەلۋدە. حالىق­ارا­لىق قارجى ينستيتۋتتارى («ەۋ­رو­پا قايتا قۇرۋ جانە دامۋ بانكى» مەن «حا­لىقارالىق قايتا قۇرۋ جانە دامۋ بان­كىنەن) ارقىلى 34،9 ملرد تەڭ­گە قارجى ءبولىنىپ (13،9 ملرد تەڭگە يگە­رىلدى)، 25،1 مىڭ گەكتار سۋارمالى القاپ قالپىنا كەلتىرىلدى. سونىمەن قاتار 2022-2024 جىلدارى 305 سۋ نىسانىنا جوندەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ، 54،9 مىڭ گەكتار القاپتى اينالىمعا قوسۋ كوزدەلىپ وتىر. سونداي-اق 2020-2021 جىلدارى جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن بولىنگەن 1،1 ملرد تەڭگەگە ۇزىندىعى 374،8 شاقىرىمدى قۇرايتىن 81 كانالعا مە­حا­نيكالىق تازالاۋ جانە جوندەۋ جۇ­مىس­تارى جۇرگىزىلىپ، 22،9 مىڭ گەكتار القاپ قالپىنا كەلتىرىلدى. بۇل باعىتتاعى جۇمىستار الداعى ۋاقىتتا جالعاسادى. پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ كە­يىن­گى جولداۋىندا ءبىزدىڭ وبلىستا ىسكە اسى­رىلىپ جاتقان قاناتقاقتى جوبا تۋرالى ايتىپ، وڭ تاجىريبەنى بۇكىل ەلگە بىرتىندەپ تاراتۋ قاجەتتىگىن تىلگە تيەك ەتكەن ەدى. وبلىستا بۇل جوبانى ىسكە اسىرۋ ناتيجەسىندە 5 جىل ىشىندە ەكو­نوميكالىق تيىمدىلىك 14،9 ملرد تەڭگەنى قۇرايدى. وڭ تاجىريبەنى ەسكەرە كەلە، 2025 جىلعا دەيىن بارلىق اۋىل تۇرعىندارىن قامتي وتىرىپ، جوبانى ودان ءارى جالعاستىرامىز. ول ءۇشىن رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 75،5 ملرد تەڭگە ءبولىنۋى قاجەت. قازىرگى تاڭدا ءتيىستى ورتالىق اتقارۋشى ورگاندارمەن جۇ­مىس جۇرگىزۋدەمىز»، دەيدى ن.نۇرجىگىتوۆ.

وڭىردەگى اۆتوجولداردىڭ جاعدايىن جاق­سارتۋ باعىتىندا اتقارىلاتىن ج­ۇ­مىس­ ناقتىلانعان. بولىنگەن قوماق­تى قا­راجاتتى ماقساتتى يگەرۋ ارقىلى اۆتو­جولداردىڭ ساپاسىن كو­ڭىل كون­شى­تەر­لىكتەي دەڭگەيگە جەتكىزۋ كەزەڭ-كە­زە­ڭى­مەن جۇزەگە اسىرىلادى.

«جالپى العاندا، وڭىردەگى اۆتوجول سالاسىنا 16،2 ملرد تەڭگە ءبولىنىپ، ۇزىندىعى 10 مىڭ شاقىرىمدى قۇرايتىن وڭىردەگى جولداردىڭ بيىل 605،2 شاقىرىمى ورتاشا جوندەلىپ، اسفالت جابىندىسى توسەلسە، تاراز قالاسىنداعى 9،4 شاقىرىمدى قۇرايتىن د.شوستاكوۆيچ پەن مامبەت باتىر كوشەلەرىندەگى جول قايتا جاڭعىرتىلادى. ناتيجەسىندە، بيىل بۇل سالاداعى ينديكاتورلىق كور­سەتكىشتى 97 پايىزعا، ەلدى مەكەن كوشە­لەرىن جاقسارتۋ 82 پايىزعا ورىندا­لا­دى دەپ كۇتىلۋدە. بۇل باعىتتا جا­ۋاپتى قىزمەتكەرلەر جۇمىستى ءوز دەڭ­گە­يىندە اتقارىپ جاتىر. سونىمەن قاتار «تاراز – الماتى» باعىتىنداعى اۋە رەيستەرى قايتا جاندانىپ، تەمىر جول ۆوكزالى جوندەۋدەن ءوتتى. وسىلايشا، ءوڭىر تۇرعىندارىنىڭ ايتقان وتىنىشتەرى ناقتى ورىندالىپ جاتىر. تاراز قالاسىنا تاسىمالداۋشى كومپانيالارمەن 40 جاڭا اۆتوبۋس ساتىپ الىنىپ، قوعامدىق كولىكتى پايدالانۋشىلارعا قولايلى جاعداي جا­سالعانىن دا ايتا كەتكەن ءلازىم. جالپى العاندا، جىل سوڭىنا دەيىن قوسىمشا تاعى 20 اۆتوبۋس الۋ كوزدەلۋدە. سونداي-اق وبلىس ورتالىعىندا 10 اقىلدى ايالداما ىسكە قوسىلدى. سالاداعى جۇمىستاردى ودان ارمەن شيراتا ءتۇسۋ ءۇشىن ءالى دە بىر­قاتار ناقتى جۇمىس اتقارىلادى»، دەيدى ءوڭىر باسشىسى.

جامبىل وبلىسىندا ءبىلىم سالاسىن ودان ءارى قاراي دامىتۋ جولىندا اي­تار­لىق­تاي جۇمىس اتقارىلىپ جاتىر. ناقتىراق ايتار بولساق، بۇگىنگى تاڭدا ءوڭىر بيۋدجەتىنىڭ 53 پايىزى ءبىلىم سالاسىن وركەندەتۋ ءۇشىن ءبولىنىپ وتىر. وبلىس قازىناسىنىڭ جارتىسىنان استا­مىنا يە بولىپ وتىرعان سالانىڭ جۇ­مىسى دا تالاپقا ساي بولۋعا ءتيىس.

اكىمنىڭ ايتۋىنشا، ەسەپتى كەزەڭدە وڭىردە 22 ءبىلىم نىسانىن سالۋعا 7،6 ملرد تەڭگە ءبولىنىپ، بۇگىنگى تاڭدا 13 مەكتەپ پايدالانۋعا بەرىلگەن بولاتىن. جالپى، جىل سوڭىنا دەيىن تاعى 4 نىساننىڭ قۇرىلىسىن اياقتاپ، پايدالانۋعا بەرۋدى جوسپارلاپ وتىرعان جايىمىز بار.

بۇدان بولەك، 4،1 ملرد تەڭگەگە ءوڭىر بويىنشا جالپى سانى 13 ءبىلىم بەرۋ نىسانى كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزىلدى. سونىمەن قاتار 3 مەكتەپ پەن 2 بالاباق­شا­دا جۇمىستار جالعاسىن تاۋىپ جاتىر.

البەتتە، جەكەمەنشىك سەكتور دا ءبىلىم سالاسىنداعى ساپانىڭ ارتۋىنا وزىندىك ۇلەستەرىن قوسىپ جاتقانىن ايتپاي كەتۋگە بولماس. اتاپ ايتار بولساق، بۇگىندە 2 جەكەمەنشىك مەكتەپ پايدالانۋعا بەرىلسە، جىل سوڭىنا دەيىن تاعى 1 ءبىلىم ورداسى پايدالانۋعا بەرىلەدى دەپ كۇتىلۋدە. جالپى، وڭىردەگى مەكتەپتەردىڭ 28-ءى جە­كە­مەنشىك ءبىلىم ورداسى قاتارىندا.

«مەن تاراز قالاسى مەن اۋداندارداعى جۇمىس ساپارلارىمنىڭ بارىسىندا وقۋ ورىندارىنىڭ اسحانالارىنداعى اس ساپاسى مەن ءمازىرىن ارنايى تەكسەرىپ ءجۇرمىن. اسحانالاردا جەرگىلىكتى وندىرۋشىلەردىڭ ونىمدەرىن، اسىرەسە بال، ءسۇت ونىمدەرىن پايدالانۋ ماقساتىندا كاسىپكەرلەرمەن كەلىسسوزدەر جۇرگىزىلىپ، جەرگىلىكتى وندىرۋ­شى­لەرمەن كەلىسىمشارتتار جاسالدى. قولدانىستاعى 559 بالاباقشانىڭ 207-ءى  جەكەمەنشىك، ۇلەسى 37 پايىزدى قۇرايدى. وندا 3-6 جاس ارالىعىنداعى 60 مىڭ بالا مەكتەپكە دەيىنگى تاربيەمەن 100 پايىز قامتىلعان. 2022 جىل ەلىمىز بويىنشا بالالار جىلى بولىپ جاريالانعانى بارشاعا ءمالىم. وسى باعىتتاعى جوبا اياسىندا 1 344 ءىس-شارا ۇيىمداستىرىلىپ، تاراز قالاسىندا قوسىمشا ءبىلىم بەرەتىن «باقىتتى بولاشاق» وقۋشىلار سارايى پاي­دالانۋعا بەرىلگەنىن ايتا كەتكەن ءلا­زىم»، دەيدى وبلىس اكىمى.

كەيىنگى بىرنەشە جىل بەدەرىندە ەلى­مىزدىڭ بارلىق قيىرىنداعى حالىققا قىرعيداي تيگەن كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسى سالدارىنان ءوڭىر تۇرعىندارى دا ايتارلىقتاي زارداپ شەكتى. پاندەميادان ساباق الىپ، دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا ايرىقشا نازار اۋداراتىن كەز كەلىپ جەتتى. سالا ماماندارىنىڭ سوڭعى ۇل­گىدەگى قۇرىلعىلارمەن قامتىلىپ، تۇر­­عىندارعا ساپالى قىزمەت كورسەتۋى با­رىنەن دە ماڭىزدى ەكەنى تالاس تۋدىرماسا كەرەك.

«2020-2021 جىلدارى ەلىمىزدە ورىن العان پاندەميا سالدارى دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا ايرىقشا كوڭىل ءبولۋ كەرەكتىگىن ايگىلەپ بەرگەنى داۋسىز. ءبىز ءۇشىن تۇرعىنداردىڭ دەنىنىڭ ساۋ بولعانى كەرەك. مەملەكەت باسشىسى جولداۋىندا ەلىمىزدەگى 650 ەمدەۋ مەكەمەسى جوق اۋىلداردا مەديتسينالىق جانە فەلدشەرلىك-اكۋشەرلىك بولىم­شە­لەر سالۋ، قاجەتتى قۇرال-جاب­دىق­پەن تولىق قامتاماسىز ەتۋدى تاپ­سىرعانى بەلگىلى. وسى ماقساتتا 2022 جىلى 8،2 ملرد تەڭگەگە 25 دەنساۋلىق ساقتاۋ نى­­سانىنىڭ قۇرىلىسى، 648،3 ملن تەڭ­گەگە 9 نىسانعا جوندەۋ جۇمىسى جۇر­گىزىلۋدە. ناتي­جە­سىن­دە، دەنساۋلىق ساق­تاۋ ۇيىمدارىنىڭ توزۋى 52،4 پايىز­دان 38،8 پايىزعا دەيىن تومەندەيدى دەپ كۇتىلۋدە. مەديتسينالىق تەحنيكامەن جابدىقتاۋ دەڭگەيى بۇگىندە 88،4 پايىز­دى قۇراپ وتىر. وسى ماقساتقا وبلىستان 2،5 ملرد تەڭگە ءبولىنىپ، قاجەتتى مە­دي­تسينالىق قۇرالدار الىنىپ جاتىر. سا­لالىق مينيسترلىك تاراپىنان 12 سانيتارلىق اۆتوكولىك بەرىلگەلى وتىر. نا­تيجەسىندە، تەحنيكامەن جابدىقتاۋ دەڭگەيى جىل سوڭىندا 90،9 پايىزعا جەتپەك»، دەيدى وبلىس اكىمى.

ءتۇيىپ ايتار بولساق، وڭىردە بارلىق سالاداعى جۇمىستاردى جانداندىرۋ جولىندا ناقتى جۇمىستار قولعا الىنىپ جاتىر. ىلكىمدى ىستەر حالىقتىڭ قاجەتتىلىگىن قانشالىقتى دەڭگەيدە وتەي الاتىنىن جۇيرىك ۋاقىت كورسەتە جا­تار.

جامبىل وبلىسى