ناۋرىز تارتۋى

اتاپ ايتساق، بۇل قاتاردا تەاتر­لاندىرىلعان قويىلىم، فەستيۆال، كورمە، لەكتسيا، عىلىمي كون­فەرەنتسيا، شەبەرلىك ساباعى، ارنا­يى ونلاين پلاتفورما، چەللەندج، اك­تسيا، فلەش-موب سىندى كوپتەگەن مادە­ني جوبالار بار. اتالعان ءىس-شارا­لار ۇلتتىق ما­دەنيەتتى ىل­گە­رىلەتۋگە، سالت-داس­تۇرلەردى جان­دان­دىرۋ­عا، سالاماتتى ءومىر سالتىن ناسيحات­تاۋ­عا، بۇقارالىق سپورتتى، سونىڭ ىشىن­دە ۇلتتىق سپورت تۇر­لەرىن دامىتۋ­عا باعىتتالعان.

بيىل، اسىرەسە، كوكتەمنىڭ ال­عاشقى ايى، بەرەكە ماۋسىمى – ناۋ­رىز ايىنا ەرەكشە مارتەبە بە­رىلدى. ياعني رەسپۋبليكالىق جال­پى جوس­پار بويىنشا ناۋرىز «قازاقتىڭ ۇلتتىق مادەنيەتى مەن ءداستۇرى» ايى رەتىندە بەلگىلەندى. بۇل ايدا ەلدىك مەرەيتويىنىڭ مازمۇنىن بايىتۋعا ارنالعان بىر­قاتار مادە­ني ءىس-شارالار وتەدى دەپ جوسپارلانۋدا. ولاي بولۋى زاڭدى دا. ويت­كەنى ­ناۋرىز − مەرەكەگە ەڭ باي ماۋ­سىمنىڭ ءبىرى. ماسەلەن، ايدىڭ العاشقى كۇنى العىس ايتۋ كۇنى بول­سا، 8 ناۋرىز – حالىقارالىق ايەلدەر كۇنى، 22 ناۋ­رىز – شىعىس حالىقتارىنىڭ جاڭا جى­لى. دە­مەك، بۇل ايداعى ءتۇرلى ءىس-شارالار لەگى ناۋرىزدىڭ العاشقى كۇنى­نەن باستاپ، سوڭىنا دەيىن جالعاسادى.

سونىمەن ايتۋلى شارالار­دىڭ بىرقاتارىنا توقتالىپ وتسەك،  ناۋ­رىزدىڭ ەڭ ەرەك مەرەكەسى − 1 ناۋ­­رىز العىس ايتۋ كۇنىنە وراي ەلى­مىزدە 250-گە جۋىق ارنايى جو­­با ءوتتى. ونىڭ 60-تان استامى رەس­پۋبليكالىق ۇيىمدار ەنشى­سىن­دە. ماسەلەن، «استانا بالەت» مەم­لەكەتتىك وپەرا جانە بالەت ­تەاترى ­دارىگەرلەردى «شىمىلدىق قۇپياسى» جوباسىمەن قۋانتسا، «قازاقكونتسەرت» ۇجىمى مۇ­عا­لىم­دەر مەن دارىگەرلەرگە «مە­يى­رىمدى بولايىقشى، باۋىر­­لار» كون­تسەرتىن ۇسىندى. ال الما­تى­داعى ع.مۇسىرەپوۆ اتىندا­عى قا­زاق مەملەكەتتىك اكادەميا­لىق با­لا­لار مەن جاسوسپىرىمدەر ­تەاترى ۇستازدارعا ارناپ «مۇعا­لىم» قويىلىمىن، ەلوردالىق مۋ­زى­كالىق جاس كورەرمەندەر ­تەاترى ء«شامشى» ميۋزيكلىن، ق.قۋا­نىش­باەۆ اتىنداعى مەملەكەت­تىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكا­لىق دراما تەاترى دارىگەرلەر، مۇ­عالىمدەر مەن ەكولوگتارعا ارنالعان «تىڭدا» اتتى مۋزىكالىق كە­شىن تارتۋ ەتتى. سونىمەن قا­تار م.لەرمونتوۆ اتىنداعى مەملە­كەتتىك اكادەميالىق ورىس دراما تەاترى «ادال ايەل» («ۆەرنايا جەنا») سپەكتاكلىن، ۇلتتىق كىتاپحانا №1 بالالار ءۇيىن قولداۋ ماقساتىندا «ايالى الا­قان» قايىرىمدىلىق اكتسياسىن، «بوزوق» مەملەكەتتىك تاريحي-ما­دەني مۋزەي-قورىعى قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى وكىلدەرىنىڭ قاتىسۋىمەن «وتانىم بولعان قازاق جەرىنە العىس ايتامىن!» دوڭ­گەلەك ۇستەلىن وتكىزدى.

مادەنيەت جانە سپورت مينيس­ترلىگىنىڭ 8 ناۋرىز حالىقارالىق ايەلدەر كۇنىنە جوسپارلاعان جوبالارى دا كوڭىل قۋانتادى. اتاپ ايتساق، «بەينەلەۋ ونەرى تۋىن­دىلارىنداعى ايەل بەينەسى» كور­­مەسى، ش.ايمانوۆ اتىنداعى «قازاقفيلم» قورىنداعى ۇلت­تىق فيلمدەر كورسەتىلىمى، «ادە­بيەتتەگى ايەل جازۋشىلار» دوڭ­گەلەك ۇستەلى، «استانا وپەرا» مەم­لەكەتتىك وپەرا جانە بالەت تەاترىندا وتەتىن پ.چايكوۆسكيدىڭ «اققۋ كولى» بالەتى، «استانا بالەت» تەات­رىنىڭ «گالا جۇلدىز» گالا-كون­تسەرتى، ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكا­دە­ميالىق قازاق مۋ­زىكالىق دراما تەات­رىنىڭ «زەرە» قويىلىمى، قۇ­دىس قوجامياروۆ اتىنداعى مەم­لەكەتتىك ۇي­عىر مۋزىكالىق كومە­ديا تەاترىنىڭ «تاباسسۋم» مەرەكە­لىك باعدارلاماسى، الماتى قالا­سى اكىمىنىڭ ەسترادالىق-سيمفونيا­لىق وركەسترىنىڭ كونتسەرتى سىندى بىر­قاتار مەرەكەلىك ءىس-شارا لەگى ايەلدەرگە ارنالعان مەيرامدى ودان ءارى كورىكتەندىرە تۇسەرى ءسوزسىز.

سونداي-اق 14 ناۋرىز كورىسۋ كۇنى قارساڭىندا ەلورداداعى ق.قۋا­نىشباەۆ اتىنداعى مەملە­كەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكا دراما تەاترى ۇجىم اردا­گەرلەرىمەن كەزدەسۋ، «بوزوق» مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني مۋزەي-قورىعى «امال-كورىسۋ مەرەكەسى قازاقستاننىڭ ەجەلگى گەوگرافياسى مەن قازىرگى مادەنيەتى اياسىندا» اتتى ءدارىس ۇيىمداستىرسا، م.اۋەزوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق دراما تەاترى ء«جۇز جىلدىق ماحاببات»، «وڭ قول» درامالارىنىڭ كورسەتىلىمىن، عازيزا جۇبانوۆا اتىنداعى اقتوبە وبلىستىق فيلارمونياسى «كورىسەيىك، اعايىن!» كونتسەرتىن، اسقار توقپانوۆ اتىن­داعى جامبىل وبلىستىق قازاق دراما تەاترى «كورىسۋ ءداستۇرى» سپەكتاكلىن كورەرمەن نازارىنا ۇسىنادى.

ال كۇللى تۇركى حالقى ءۇشىن جا­­­ڭا­­رۋدىڭ سيمۆولىنا اينالعان ناۋ­­رىز مەرەكەسىنىڭ ورنى ۇلتىمىز ءۇشىن تىپتەن ەرەك. ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى قار­ساڭىندا، ياعني 21 مەن 23 ناۋرىز ارالىعىندا ەلىمىزدە 500-دەي ءىس-شارا ۇيىمداستىرۋ جوسپارلانۋدا. ولاردىڭ قاتارىندا ۇلتتىق تاعام تۇرلەرىنىڭ جارمەڭكەسى، ولكەتانۋ ەكسكۋرسيالارى، كونتسەرت، كۆەست، ەتنوكورمە، تەاترلاندىرىلعان قو­يىلىمدار بار.

«حالقىمىز ءۇشىن تاۋەلسىزدىك ۇعىمىنىڭ ءمانى نەدە؟»، «قازاق­ستان عاسىرلار بويى ارمانداعان ازاتتىققا قالاي قول جەتكىزدى؟». مىنە، وسى تەكتەس سان ساۋالدى ار­قاۋ ەتكەن دوڭگەلەك ۇستەل، ءدارىس پەن سىنىپ ساعاتتارى، ۇلتتىق مۋزىكا اسپاپتارىنىڭ فەستيۆالى ۇيىمداستىرىلادى. سونىمەن قاتار رەسپۋبليكالىق كىتاپحانا زاعيپ جانە ناشار كورەتىن ازا­ماتتارعا ارنالعان زاعيپ جانە ناشار كورەتىن اقىنداردىڭ «تۇعىرى بيىك تاۋەلسىزدىك» اتتى اۋديو فور­ماتتاعى جىر جيناعىنىڭ تۇ­ساۋكەسەرىن وتكىزەدى. بۇدان بو­لەك، رەسپۋبليكالىق نەمىس دراما تەاترى «قاراگوز» سپەكتاكلىن، « ۇلى­تاۋ» ۇلتتىق تاريحي-مادەني جانە تابيعي قورىق-مۇراجايى «ماڭ­گىلىك ەلدىڭ مارتەبەلى ناۋ­رىزى» اتتى كورمە مەن ەكسكۋرسيا­سىن، ءسۇيىنباي اتىنداعى الماتى وبلىسىنىڭ فيلارمونياسى «حوش كەلدىڭ، ءاز-ناۋرىز» ءان كەشىن، ال­ماتى قالاسىنىڭ «سازگەن سازى» فولكلورلى-ەتنوگرافيا­لىق ءان­سامبلى « ۇلىستىڭ ۇلى كۇ­نى» كونتسەرتىن ۇسىنادى. بۇل جيىن­داردىڭ ۇلتتىق سالت-داس­تۇرلەردى جاڭعىرتۋعا، ەكولوگيا ما­دەنيەتىن قالىپتاستىرۋعا، حالىق اراسىنداعى دوستىق بايلانىستى نىعايتۋعا وڭ ىقپال ەتەرى ءسوزسىز. اتالعان ءىس-شارانىڭ بارلىعى ء«از ناۋرىز – ۇلتتىق سانانىڭ، ۇلتتىق بىرلىكتىڭ جارقىن كورىنىسى» دەگەن ۇرانمەن وتەدى.

جالپى، تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىل­دىعىن اتاپ وتۋگە باعىتتالعان ءىس-شارالار جوسپارى قوعامنىڭ تۇراقتى دامۋىنا جاعداي جاسايتىن جوعارى ءبىلىمدى، ينتەللەكتۋالدى جانە رۋحاني جان دۇنيەسى باي ۇلت قالىپتاستىرۋعا سەرپىن بەرەدى دەپ كۇتىلۋدە.