جاقىندا ەلوردالىق م.گوركي اتىنداعى اكادەميالىق ورىس دراما تەاترىندا ورىس جازۋشىسى ۆ.شۋكشين شىعارمالارى نەگىزىندە قويىلعان «سۆەتلىە دۋمى» («جارقىن ويلار») قويىلىمىنىڭ پرەمەراسى ءوتتى. كورەرمەنىن ءتانتى ەتكەن كوركەم تۋىندىنىڭ ساحنالىق نۇسقاسىن جاساۋشى ءارى قويۋشى رەجيسسەرى رەسەيدىڭ چەليابى قالاسىنان ارنايى شاقىرىلعان تەاتر مامانى ەۆگەني گەلفوند.
شۋكشيننىڭ اۋىل حيكايالارى تسيكلى قاراپايىم ادامداردىڭ ىشكى جان دۇنيەسىن شىنايى جەتكىزۋىمەن وقىرمان كوڭىلىنەن ايرىقشا ورىن الادى. ياعني مۇندا سىرتقى ارەكەتتەن بۇرىن ىشكى سەزىم تولقىنىستارىنىڭ تەرەڭ اشىلۋى ماڭىزدى. وسى مىندەتتى تەرەڭ تۇسىنگەن رەسەيلىك رەجيسسەر ايگىلى جازۋشىنىڭ بىرنەشە تۋىندىسىنان قۇرالعان قويىلىمدى بارىنشا ءومىردىڭ وزىمەن ساباقتاستىرۋعا ۇمتىلىپتى. سپەكتاكل جايلى رەجيسسەردىڭ ءوزى بىلاي دەيدى.

– الەمدى دەندەگەن كارانتينگە قاراماستان، وزگە ەلگە كەلىپ قويىلىم قويۋىڭىزدىڭ ءوزى ەرلىكپەن پارا-پار دۇنيە. جالپى، شۋكشينگە قالاي كەلدىڭىز؟ نەگە تاڭداۋىڭىز ءدال وسى جازۋشىعا ءتۇستى؟
– راحمەت! مەنىڭ ۆاسيلي شۋكشين شىعارماشىلىعىن زەرتتەپ جۇرگەنىمە ءبىراز بولدى. ونىڭ اڭگىمەلەرى مەن پوۆەستەرى، «ليۋباۆيندەر» رومانى زاماناۋي ورىس ادەبيەتىنىڭ جاۋھارى سانالادى. ياعني شۋكشين – كلاسسيك قالامگەر. ونىڭ شىعارمالارى ءوزىنىڭ شىنايىلىعىمەن-اق كوڭىلگە جاقىن. سوندىقتان دا مىناداي قيىن جاعدايدا كورەرمەن كوڭىلىنە جىلىلىق ۇيالاتىپ، جاقىندارىن باعالاۋعا ۇندەگىم كەلدى. جازۋشىنىڭ بىرنەشە تۋىندىسىن توپتاستىرىپ، «سۆەتلىە دۋمى» دەگەن اتاۋمەن جاڭا سپەكتاكلدىڭ پرەمەراسىن وتكىزدىك. قويىلىم اتاۋىن قالامگەردىڭ «سۆەتلىە دۋشي» جانە «دۋمى» دەگەن اتاقتى قوس شىعارماسىنىڭ اتاۋىن بىرىكتىرە وتىرىپ ءوزىم قويدىم. اتالعان تۋىندىلاردان بولەك، سپەكتاكل ءون بويىنا «ەتىك»، «كۇيەۋ بالام ءبىر كولىك وتىن ۇرلادى»، «ستەپكيننىڭ ماحابباتى»، «مونشا مەن باۋ-باقشانىڭ قوجاسى» سىندى اڭگىمەلەرى دە توپتاستىرىلدى. بۇلاردىڭ اراسىندا عالامات ءبىر رۋحاني بايلانىس بار. ول – ادامدار اراسىنداعى قاراپايىم دا شىنايى قارىم-قاتىناس ءھام مەيىرىم.
– ماسەلەن؟
– قالامگەر كوپشىلىك اڭگىمەلەرىندە اۋىل جاعدايىن، ونداعى ادامداردىڭ ىشكى جانە سىرتقى حال-كۇيىن شەبەر سۋرەتتەيدى. قاراپايىم وقيعالارمەن بۇگىنگى زاماننىڭ ەڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن جەتكىزەدى. سونىڭ ناتيجەسىندە كورەرمەن كوز الدىندا قاراپايىمدىلىعىمەن قۇندى وتباسىلىق ءتۇرلى جاعدايلاردىڭ ءتىنى تارقاتىلادى. ال ونەردىڭ ۇلتقا، تىلگە بولىنبەيتىندىگىن ەسكەرسەك، قويىلىمنان اركىم ءوزىن ءھام اينالاسىنداعى ادامداردى كورەدى. ماسەلەن، جازۋشىنىڭ «ەتىك» اڭگىمەسىن الايىق. ونداعى باس كەيىپكەر اياعىنىڭ ولشەمىن بىلمەسە دە بارلىق اقشاسىن جۇمساپ ايەلىنە قىمبات ەتىك اپەرەدى. نە ءۇشىن؟ اراداعى سەزىمدى سۋىتپاۋ ءۇشىن. ءبىر كەزدەگى ءوزى عاشىق بولعان بويجەتكەننىڭ قايتادان ءوزىن جاس، باقىتتى سەزىنۋى ءۇشىن. بالا-شاعاسى الدەقاشان ەرجەتىپ كەتسە دە، قاراپايىم كولىك جۇرگىزۋشىسىنىڭ جان جارى ءۇشىن ىستەگەن وسى ءبىر ارەكەتى ولاردىڭ بارلىق ءومىرىن وزگەرتتى. تۇرمىس شىرماۋىنا تۇسالعان كەلىنشەك ءاپ-ساتتە ءبىر كەزدە كۇيەۋى عاشىق بولعان جايدارى دا سۇلۋ بويجەتكەنگە اينالىپ شىعا كەلدى. مىنە، كوردىڭىز بە؟! «كوڭىلدەن كوڭىل سۋ ىشەدى» دەگەن وسى. ومىردە بىرەۋدى باقىتتى قىلۋ ءۇشىن تاۋ قوپارۋدىڭ قاجەتى جوق، باستىسى شىنايى كوڭىلمەن ارەكەت ەتسەڭىز، كىرشىكسىز پەيىلمەن رياسىز قارىم-قاتىناسقا ۇمتىلساڭىز – ادام ءۇشىن ودان اسقان باقىت جوق. ويتكەنى ءبىز قانشا جەردەن مىقتى بولعانىمىزبەن، بارلىعىمىز دا مەيىرىمگە مۇقتاجبىز. سۇيگىمىز كەلەدى، سۇيىكتى بولۋدى ارماندايمىز. سول ءۇشىن دە ءوزىمىزدى وزگەرتەمىز. نەبىر جاقسى، ساۋاپتى ىستەرگە باستاماشى بولامىز. وسى سەبەپتى دە قويىلىمدى «جارقىن ويلار» دەپ اتادىق. شىنىمەن دە شۋكشيندى وقىپ وتىرىپ جارقىن ويلارعا بەرىلەسىڭ، كوڭىلدى ءبىر عالامات جىلىلىق كەرنەيدى عوي. ول قاراپايىم عانا وقيعالار ارقىلى ۇلكەن ويلار ايتادى، ساناڭىزعا سىلكىنىس جاسايدى. مەنىڭشە، شۋكشين شىعارمالارىنىڭ شىرايى – ونىڭ شىنايىلىعىندا.
– شىنىمەن دە قويىلىمنان وسى ءبىر ەرەكشە اتموسفەرانى سەزىنگەندەي بولدىق. شۋكشين ءستيلى ءدوپ تابىلىپتى. ونىڭ سىرى نەدە دەپ ويلايسىز؟
– مەن جازۋشى رەتىندە شۋكشيندى جاقسى كورەمىن. شىعارماشىلىعىن ۇزاق ۋاقىت زەرتتەدىم. قالامگەردىڭ ءار ويىن، پىكىرىن ءپىر تۇتامىن. سوندىقتان بولار، شۋكشين الەمىنىڭ ءوز الەمىمدەي بولىپ كەتكەنى. جازۋشى رەتىندە عانا ەمەس اكتەر، كينورەجيسسەر، ستسەناريست رەتىندە دە تانىمال شۋكشين اڭگىمەلەرىنىڭ تەاتر ساحناسىنا شىعۋى جاڭا فورمانى ەمەس، ىشكى سەزىمدەردى وياتۋدى تالاپ ەتەدى. شۋكشينگە اسىرە پافوسپەن كەلۋ جارامايدى. شۋكشين – شىنايىلىق. ونىڭ شىعارمالارىندا ءىس-ارەكەتتەن گورى ادام پسيحولوگياسىنا تەرەڭ ەنۋ بار. بىزگە قارابايىر كورىنەتىن، كۇندەلىكتى ويلانبايتىن وقيعالاردان ماحابباتتىڭ ءمانىن ۇعىندىرادى. اڭگىمە جەلىسىندە ول ءسوزدى قولدانباسا دا سەزىنە الاسىز. مىنە، كورەرمەنىمە مەن ەڭ اۋەلى وسى كۇيدى جەتكىزگىم كەلدى. سوندىقتان دا قويىلىمدا تەحنيكانىڭ ءتۇرلى مۇمكىندىكتەرىنەن، ءتىپتى فونوگراممادان باس تارتتىم. سپەكتاكلدە وينالاتىن مۋزىكانىڭ بارلىعىن ناقتى اسپاپتاردا اكتەرلەردىڭ وزىنە ويناتا وتىرىپ، بارلىق ىشكى سەزىم كۇيىن اكتەردىڭ بوياماسىز ۇنىنە، دابىرا-دابىلسىز تابيعي داۋسىنا تاپسىردىم. مۋزىكالىق بەزەندىرۋدىڭ بارلىعى قويىلىمعا قاتىسقان ارتىستەردىڭ ىشكى سەزىمى ارقىلى ساراپتالىپ بارىپ، كورەرمەنىنە جەتتى. بالكىم، سپەكتاكل سونىسىمەن كوڭىلدى قوزعاعان بولار. قويىلىمدى تاماشالاعان كورەرمەن ءدال وسى ەرەكشەلىكتى كورىپ-ءبىلىپ، سەزىنىپ، سودان اسەر الا السا، وندا مەنىڭ رەجيسسەر رەتىندەگى مىندەتىمنىڭ ورىندالعانى دەپ بىلەمىن.
– ەلوردالىق م. گوركي اتىنداعى تەاتر ترۋپپاسىنىڭ شىعارماشىلىق قارىمىن قالاي باعالايسىز؟ جۇمىس بارىسىندا قانداي دا ءبىر قيىندىقتار تۋىنداعان جوق پا؟
– ول نە دەگەنىڭىز؟! مەنىڭ رەجيسسەر رەتىندە ەڭ ءبىر راحاتتانىپ جۇمىس ىستەگەن ۇجىمىم بولدى. ارينە كارانتينگە بايلانىستى باسىندا قاشىقتان جۇمىس ىستەدىك. پەسامەن تانىسۋ نەگىزىنەن ونلاين ءوتتى. سوعان قاراماستان ءبىر-ءبىرىمىزدى ءا دەگەننەن تۇسىندىك. كەيىن جۇزدەسىپ، بىرلەسە جۇمىس ىستەۋگە كىرىستىك. ويىمىز ءبىر جەردەن شىققانداي بولدى. سول اسەرمەن شۋكشيننىڭ الەمىنە بويلاۋعا تالپىندىق. ترۋپپادا سايدىڭ تاسىنداي تالانتتى، جان-جاقتى ناعىز امبەباپ اكتەرلەر كوپ ەكەن. ايتقانىڭدى بىردەن ۇعىپ، ءوز مىندەتىن بىرنەشە ەسە ارتىعىمەن ورىنداپ شىقتى. بۇل تۇرعىدان كەلگەندە م.گوركي اتىنداعى تەاتر ۇجىمى جارادى. سونىڭ ناتيجەسىندە اينالاسى ءبىر اي ۋاقىتتىڭ ىشىندە جاڭا قويىلىمدى كورەرمەن نازارىنا ۇسىنىپ وتىرمىز. وسى ءبىر كەرەمەت اسەر، جەمىستى جۇمىس ءۇشىن ۇجىمعا العىس ايتقىم كەلەدى.
– بۇل قازاقستان تەاترلارىمەن العاشقى بىرلەسكەن شىعارماشىلىق جۇمىسىڭىز با؟ ءبىر-بىرلەرىڭىزدى قالاي تاپتىڭىزدار؟
– ءيا، ءبىرىنشى جۇمىسىم. الايدا مەنىڭ قازاقستان تەاترلارىمەن العاشقى تانىستىعىم بۇدان الدەقايدا ەرتەرەك باستالدى. چەليابى قالاسىندا ەكى جىلدا ءبىر رەت شاعىن فورمادا قويىلعان سپەكتاكلدەردىڭ «CHELوۆەك تەاترا» حالىقارالىق تەاتر فەستيۆال-فورۋمى وتەدى. بىرنەشە جىل بۇرىن نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترى ۇجىمىن سول كەزدەگى تەاتر ديرەكتورى ايبولات جاۋدىر ءوزى باستاپ كەلدى. فەستيۆالدان باستالعان تانىستىق كەيىن شىعارماشىلىق دوستىققا ۇلاستى. كەيىن ءبىزدىڭ تەاتر Samgau حالىقارالىق فەستيۆالىنە قاتىسۋ ءۇشىن نۇر-سۇلتان قالاسىنا كەلدى. ءبىز ۇسىنعان «سانيا، ۆانيا س نيمي ريماس» سپەكتاكلىن استانالىق كورەرمەن كەرەمەت قابىلدادى. قازاقتاردىڭ كول-كوسىر پەيىلىنە، قوناقجايلىلىعىنا ەرەكشە ءتانتى بولىپ تارقاسىپ ەدىك سوندا. الايدا ءبىر وكىنىشتىسى، ۋاقىتتىڭ تىعىزدىعىنا بايلانىستى اسەم قالالارىڭىزدى ارالاۋعا ۋاقىت جەتپەي قالعان. ايبولات جاۋدىر كەيىن م.گوركي تەاترىنا ديرەكتور بولىپ اۋىسقاننان كەيىن مەنى جاڭا قويىلىمدا بىرلەسە جۇمىس ىستەۋگە شاقىردى. جوسپارىمدى جۇيەلەپ الىپ، ەكى جاق ءۇشىن ىڭعايلى ۋاقىتتى تاڭدادىق. ۇسىنىستى قۋانا قابىلدادىم. اسىرەسە وتكەن جولعى ساپارىمدا قالانى ارالاي الماي قالعان ولقىلىقتىڭ ورنى تولاتىنىنا قۋاندىم. ءسويتىپ، مىنە، تۋرا ءبىر اي بولدى، سىزدەرمەن بىرگەمىن. نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ نەبىر كوركەم جەرلەرىن كورىپ، شاھاردىڭ ايرىقشا ارحيتەكتۋراسىنا ءتانتى بولدىم. ايتسە دە، مەنى بارىنەن دە ارتىق تاڭعالدىرعان دۇنيە – ول قازاقتاردىڭ قوناقجايلىعى، اسىپ-تاسىپ جاتقان كول-كوسىر كوڭىلى، مەيماندوس پەيىلى. قىمىز بەن قازىنى سونداي ۇناتىپ قالدىم. ءدامى ءالى اۋزىمدا. بۇيىرسا، شۋاقتى قالاعا تاعى دا جول تۇسەدى دەپ سەنەمىن.
– اڭگىمەڭىزگە راحمەت.
اڭگىمەلەسكەن
نازەركە جۇماباي،
«Egemen Qazaqstan»
وتكەن تاۋلىكتە 8 ادام كۆي جۇقتىردى
كوروناۆيرۋس • بۇگىن، 10:35
الەمنىڭ 33 ەلىندە بالالارعا جەدەل جۇعاتىن بەلگىسىز گەپاتيت انىقتالدى
الەم • بۇگىن، 10:20
2025 جىلعا دەيىن «وتباسىنىڭ تسيفرلىق كارتاسى» قولدانىسقا ەنەدى
قوعام • بۇگىن، 09:50
قازاقستاندىق 3 تاەكۆوندوشى پارا ازيا ويىندارىنا جولداما الدى
سپورت • بۇگىن، 09:22
ەلوردادا ءۇشىنشى سورعى-سۇزگى ستانتسياسىنىڭ قۇرىلىسى باستالدى
ەلوردا • بۇگىن، 09:09
باكۋدە بىرنەشە كىتاپتىڭ تانىستىرۋ ءراسىمى ءوتتى
الەم • كەشە
پاۆلوداردا 7 ادام بەلگىسىز زاتتان ۋلانىپ قالدى
ايماقتار • كەشە
اقمولا وبلىسىندا 47 جاستاعى ناۋقاس ەر ادام ىزدەستىرىلۋدە
ايماقتار • كەشە
مادەنيەت قىزمەتكەرلەرى ماراپاتتالدى
ونەر • كەشە
سەناتور ءالي بەكتاەۆ ستۋدەنتتەرمەن كەزدەستى
ايماقتار • كەشە
ەندى ددۇ تەك «وميكرون» مەن «دەلتا» شتاممدارىن باقىلاۋدا ۇستايدى
كوروناۆيرۋس • كەشە
بيىل مەكتەپ مەديتسيناسىنا 26،1 ملرد تەڭگە قاراستىرىلعان
ءبىلىم • كەشە
ورالدا پويىز ەر ادامدى قاعىپ كەتتى
وقيعا • كەشە
الماتىدا مەترونىڭ جاڭا ستانتسيالارى اشىلادى
ايماقتار • كەشە
قىزىلوردادا بۋ-گاز قوندىرعىسى سالىنادى
ايماقتار • كەشە
كاسپي تەڭىزى بويىنشا جوعارى دەڭگەيدەگى جۇمىس توبىنىڭ وتىرىسى ءوتتى
قازاقستان • كەشە
رەفەرەندۋم - جاڭا قازاقستاندى قۇرۋ جونىندەگى باعىتىمىزدى نىعايتادى
پارلامەنت • كەشە
«بۋراباي» ۇلتتىق پاركىندە 14 ءورت اۋىزدىقتالدى
وقيعا • كەشە
قازاقستاندا 150-گە جۋىق ناۋقاس كوروناۆيرۋستان ەمدەلىپ جاتىر
كوروناۆيرۋس • كەشە
قازاقستاندا قانشا ادام ۆاكتسينا الدى
كوروناۆيرۋس • كەشە
«اقورداداعى» ەرەكشە ەسكەرتكىشتەر تۋرالى مالىمەت ۇسىنىلدى
قازاقستان • كەشە
فۋتبولدان UEFA چەمپيوندار ليگاسىنىڭ فينالى وتەدى
فۋتبول • كەشە
مايمىلشەشەك ەۋروپانىڭ تاعى ءبىر ەلىندە انىقتالدى
الەم • كەشە
تارازدا زاماناۋي وقۋشىلار سارايى اشىلدى
ايماقتار • كەشە
وتكەن تاۋلىكتە كوروناۆيرۋس 9 ادامنان انىقتالدى
كوروناۆيرۋس • كەشە
كاسپي جاعالاۋىندا تاعى ءبىر يتبالىقتىڭ ولەكسەسى تابىلدى
ەكولوگيا • كەشە
الماتىدا كىتاپ جارمەڭكەسى وتەدى
ايماقتار • كەشە
سەنبىگە ارنالعان اۋا رايى بولجامى
اۋا رايى • كەشە
قازاقستان قۇراماسى گرۋزيادا وتەتىن «Grand Slam» تۋرنيرىنە قاتىسادى
سپورت • 27 مامىر، 2022
بيىل ەسىرتكىگە قاتىسى بار 1 400 قۇقىق بۇزۋشى ۇستالدى
قوعام • 27 مامىر، 2022
كولىك كوميتەتىنىڭ توراعاسى قىزمەتىنەن بوساتىلدى
قازاقستان • 27 مامىر، 2022
وڭتۇستىك كورەيا ەلشىسى قوستانايعا جۇمىس ساپارىمەن كەلدى
ەكونوميكا • 27 مامىر، 2022
پەتروپاۆلدا جاس جىگىتتى كاماز قاعىپ كەتتى
ايماقتار • 27 مامىر، 2022
اقمولا وبلىسىن دامىتۋعا 118 ملرد تەڭگە قاراستىرىلعان
ۇكىمەت • 27 مامىر، 2022
ۇقساس جاڭالىقتار