بىرلىگىمىزدىڭ ۇيىتقىسى – يماندىلىق

كەشەگى كەڭەستىك زاماندا دىنىمىزگە تىيىم سالىنىپ، ىزگىلىككە ۇندەر، ۋاعىز-ناسيحات ايتار يمام اتاۋلى ءوز مىنبەرىنەن ايىرىلعاندا، سانانى ساۋىقتىرىپ، ادامي يگى قاسيەتتەردى تەمىرقازىق ەتكەن سالت-ءداستۇرىمىز قاعاجۋ كورگەندە ىشىنەن تىنعان قازاق قوعامى بابالار قانىمەن بەرىلگەن ۇلتتىق يممۋنيتەتىنە سۇيەندى. ەكىنشى ءبىر تاراپتار بۇل يممۋنيتەتتى السىرەتۋگە، جويۋعا قانشاما كۇش سالسا دا، ماقساتىنا جەتە المادى. ويتكەنى ءبىزدىڭ ۇلتتىق يممۋنيتەتىمىز عاسىرلار سىنىنان سۇرىنبەي، زامانالار سۇزگىسىنەن وتكەن، ومىرشەڭ اسىل قۇندىلىقتاردان ءنار العان بولاتىن...

قوعامىمىزدا كەشەدەن بۇگىنگە جالعاسىن تاۋىپ، ساباقتاستىعى ۇزىلمەي كەلە جاتقان قۇندىلىقتاردىڭ ىشىندەگى شوقتىعى بيىگى سانالاتىن ىزگىلىك پەن قايىرىمدىلىق امالدارىنىڭ ءبىرى – جىلۋ جيناۋ.

جىلۋ – كەنەتتەن، توسىننان كيلىككەن اۋىرتپالىقتان، جۇمسارتا ايتقاندا، الدەبىر كەلەڭسىزدىكتەن جاعدايى ناشارلاپ، تۇرمىسى تۇرالاپ قالعاندارعا بەرىلەتىن ءبىر رەتتىك كومەك. جىلۋ جيناۋ عۇرپىنىڭ باسقا قايىرىمدىلىق امالدارىنان تابيعاتى ءسال وزگەشەلەۋ. تۇسىندىرە كەتسەك، كۇندەلىكتى شارۋا­سىن دوڭگەلەتىپ، قالىپتى ءومىر ءسۇرىپ ءجۇرىپ، ويلاماعان جەردەن تارشىلىققا تاپ بولىپ قالعان قازاق وزگەگە الاقان جايۋدى نامىس كورگەن. وسى ارادا سول ورتادا جىلۋ جيناۋ تەتىگى وزدىگىنەن ىسكە قوسىلا كەتەدى. ويتكەنى قيىندىققا ۇشىراعان ادامنىڭ اعايىن تۋىسى، كورشى-قولاڭى الگىنىڭ نامىستانعانىنا قاراماي، اينالاعا حابار بەرىپ، ۇيىمداسىپ وعان قولداۋ كورسەتەدى، قور جيناپ بەرەدى. دەمەك، جىلۋدى مۇقتاج ادامنىڭ ءوزى ەمەس اينالاسىنداعىلار جينايدى. ەرتەڭ ول دا الدەنىپ العاندا الدەبىر اعايىنى قىسىلسا ايانىپ قالماسى انىق. بۇل ناعىز ىزگىلىككە ۇندەر عۇرىپ.

الىستى شولماي-اق، ءوزىم كۋا بولعان جاعدايلاردى ءسوز ەتەر بولسام، كەشەگى كەڭەس زامانىندا وتارىنا قاسقىر شاۋىپ شى­عىندالعان نەمەسە بوراندى كۇندەرى قويى ىعىپ كەتىپ، مالىن تابا الماي قالعان قوي­شىلارعا ارىپتەس شوپاندار جىلۋ جيناپ، ۇكىمەتتىڭ دۇنيەسىن تۇگەلدەپ بەرگەنىن، جىلقىسىنان ايىرىلىپ وپىق جەگەن اعايىنعا ءبىر-ءبىر قويىن وڭگەرىپ اپارىپ بەرىپ، سول جينالعان ۋاق مالعا جىلقى ساتىپ الىپ الگىنىڭ ەسەبىن تياناقتاعانىن تالاي كوردىك، ءبىرسىپىراسىن ۇلكەندەر جاعىنان ەستىدىك. سونداي-اق باسقا دا جاعدايلارعا بايلانىستى دا شىعىنعا ۇشىراعاندارعا اعايىننىڭ قول-ۇشىن سوزعانىن بىلەمىز.

بۇل امالدىڭ تاربيەلىك ءمانى وتە زور. كەشەگى اتا-بابالارىمىز وسىنداي ءىس-قيمىلدار ارقىلى قوعامدى ىزگىلەندىرگەن. ءوزارا كومەك بەرۋدىڭ جارقىن ۇلگىسىن ناقتى ىسپەن كورسەتكەن. بۇل ءوز كەزەگىندە بەلگىلى ءبىر ورتانى، قالا بەردى بۇكىل قوعامدى ۇيىستىرا تۇسەر، جۇمىلدىرا تۇسەر ىزگى امال، يگى قادام.

قازىرگى تاڭدا ءبىزدىڭ قوعامىمىزدا قايى­رىم­دىلىق قاعيداتتارىن بەرىك ۇستاناتىن، مۇقتاجدارعا قولۇشىن سوزۋدى ادامي پارىز دەپ ەسەپتەپ، وزىندەگى بارىمەن ءبولىسۋدىڭ جارقىن ۇلگىسىن كورسەتىپ جۇرگەن وتانداستارىمىز كوپتەپ كەزدەسەدى. ءتىپتى ەلىمىزدە جاقسىلىق جاساۋدان جارىسۋ ءۇردىسى جالپىقوعامدىق سيپات الۋدا. ونىڭ مىسالدارى وتە كوپ. ماسەلەن، بۇگىندە ەلىمىزدى دۇرلىكتىرگەن ارىس قالاسىنداعى اپاتتىڭ كەسىرىنەن دالادا قالعان اعايىنعا مەملەكەتتەن بولەك جەكەلەگەن ادامداردىڭ، مەكەمەلەر مەن ءتۇرلى ۇيىمدار­دىڭ بار مۇمكىندىگىنشە جاردەم بەرۋىن ەرەكشە اتاپ وتۋگە بولادى. كوپتەگەن وبلىستار مەن اۋداندار، ۇيىمدار مەن مەكەمەلەر، جەكەلە­گەن كاسىپكەرلەر مەن قاراپايىم ازاماتتار تاراپىنان ارىستىقتارعا بەرىلگەن مورالدىق جانە ماتەريالدىق كومەكتى ەشكىم ەسەپتەپ بە­رە المايدى. ولشەۋسىز. اسىرەسە ارىستىقتارعا ءا دە­­گەن­نەن جاناشىرلىق تانىتىپ، اس-سۋدان باس­تاپ ءتۇرلى كەرەك-جاراقتى توگىپ تاستاعان، رياسىز پەيىلىن كورسەتكەن تۇركىستاندىق جەكەلەگەن ازاماتتاردىڭ ءىس-قيمىلى ەرەكشە بولدى. بۇل ءىس-ارەكەت قازاقستاندىق قوعامنىڭ اۋىزبىرشىلىگىن بىلدىرۋمەن قاتار اتا-بابا جولىنا بارىنشا ادال ەكەنىن كورسەتتى.

اللا تاعالا: «سەندەر ادامداردىڭ اراسىنان شىعارىلعان قايىرلى ۇمبەت بولدىڭ­دار..» ء(الي يمران، 110) دەپ، مۇسىلمانداردى جاقسىلىق جاساۋ ءۇشىن جارىساتىن جاماعات رەتىندە سيپاتتاپ، يماندىلىق قاعيدالارىن بەرىك ۇستانۋعا شاقىرعان. ەندەشە، ءبىزدىڭ قايىرلى ۇمبەت بولىپ، اللا رازىلىعى ءۇشىن جاساعان ىزگى امالدارىمىز ۇزدىكسىز جالعاسا بەرگەي. «كىمدە-كىم مىسقالداي (توزاڭنىڭ سالماعىنداي) جاقسىلىق جاساسا، سونىڭ قارىمىن الادى» («ءزىلزالا» سۇرەسى، 7-ايات).