تاراز – قولونەرشىلەر شاھارى

قالا قولونەرشىلەرىنىڭ تۋىن­دى­لارى جاھاندىق دەڭگەيدە مو­يىن­­دالۋىنا وراي تارازدا «تاراز – قول­ونەرشىلەر قالاسى» اتتى حالىق­ارا­لىق كورمە ۇيىمداستىرىلدى. «كو­نە تاراز» ەتنومادەني كەشەنىندە وت­كىزىلگەن حالىقارالىق كورمەدە ءارىسى نيدەرلاند، ءۇندىستان، تۇركيا، بە­رىسى وزبەكستان، تاجىكستان، رەسەي، قىر­عىز رەسپۋبليكاسىنان كەلگەن قول­ونەر شەبەرلەرى وزدەرىنىڭ ۇزدىك بۇ­يىمدارىن ۇسىنىپ، جەرگىلىكتى جۇرت­شىلىقتىڭ قىزىعۋشىلىعىن تۋ­دىردى. ءىس-شاراعا كەلگەن تاراز­دىق­­تار الىس-شاقىن شەت مەملە­كەت­تەر­دەن كەلگەن مارتەبەلى مەي­مان­­دار­دىڭ بۇيىمدارىن تاماشالاپ قا­نا قويماي، ساتىپ الىپ تا جاتتى. بۇل شىن ونەرگە كورسەتىلگەن قۇرمەت ەدى.

«تاراز 2000 جىلدان استام تاريحى بار بايىرعى شاھار ەكەنى بارشاعا ءمالىم. تاريحىنىڭ تامىرى مىڭجىلدىقتارمەن استاس­قان كونە قالا بۇگىندە ۋاقىت اعى­مىنا ساي توتىداي تۇرلەنىپ، وركە­نيەت كوشى­نە ىلەسىپ كەلەدى. ءبىز وزدە­رىڭىزبەن وسىن­داي مەرەيلى ساتتە قاۋىش­قا­­نى­مىزعا بەك قۋانىشتىمىز. وبلىس ورتالىعىنىڭ دۇنيەجۇزىلىك قول­ونەر­شىلەر قالاسى تىزىمىنە ەنۋى – ءبىز ءۇشىن زور مارتەبە. بارلىق­تارىڭىزعا ابىروي، تابىس تىلەي­مىن»، دەدى ءوڭىر باسشىسى نۇرجان نۇرجىگىتوۆ ءىس-شاراعا كەلگەن مار­تەبەلى مەيماندارمەن كەزدەسۋ بارىسىندا.

جاھاندىق دەڭگەيدە تانىلعان شەبەرلەردىڭ بۇيىمدارى مەن سان­دىك ورامالدارى، باسقا دا تاماشا تۋىندىلارى كىمدى دە بولسىن قىزىقتىرماي قويماسى انىق. ايتا­لىق، قىزعالداقتار ەلى اتانىپ كەتكەن نيدەرلاندتان كەلگەن قولونەر شەبەرلەرى ۇسىنعان ەرلەر جانە ايەلدەر سومكەسى 130 مىڭ تەڭگەگە ساۋدالانسا، تۇركىستاندىق داۋرەن ءمىنشاريپوۆتىڭ جاساعان قوبىزى­نىڭ قۇنى 450 مىڭ تەڭگە ەكەن. ال كورمەگە قويىلعان تاۋارلاردىڭ ەڭ قىم­باتىنىڭ قۇنى 650 مىڭ تەڭ­گەگە دەيىن جەتەدى. البەتتە، مۇندا قو­يىلعان شاعىن بۇيىمداردىڭ بىر­قاتارىنىڭ باعاسى قولجەتىمدى ەكە­نىن دە ايتا كەتكەن ءجون.

ءساندى بۇيىمدارعا قىزىعا قارا­عان كەيبىر ازاماتتار قىمبات زاتتاردى ويلانباي ساتىپ الىپ جاتتى. بۇل، بالكىم، قولونەر شەبەرلەرى ەڭبەگىنىڭ حالىق تاراپىنان باعا­لانعانى شىعار. كەرەك دەرەكتەرگە زەر سالساق، دۇنيەجۇزىلىك قول­ونەر­شىلەر كەڭەسى 1964 جىلى بەلگيا ەلىن­دە رەسمي تۇردە تىر­كەل­گەن كورى­نەدى. 60 جىلعا جەتە­عابىل ۋاقىت­تا حالىقارالىق ۇيىم الەم­­نىڭ 59 قالاسىن قول­ونەر­شىلەر شا­ھارى رەتىندە مويىنداسا، تاراز قا­لاسى بۇل تىزىمگە الپىسىنشى بولىپ ەنىپ وتىرعان جايى بار. 

«تارازىمىزدى ەندى الەم بىلەتىن اۋليەاتا دەسەك تە بولادى. جاھان­دىق كەڭەستىڭ كونە قالامىزدى تىزىمگە قوسۋى – ءبىز ءۇشىن زور ماقتانىش. كورشىلەس وزبەكستان ەلىنەن ءتورت، قىرعىز رەسپۋبليكاسىنان ءبىر قالا كەڭەس قۇرامىنا ەنسە، قازاقستان تاراپىنان كيە دارىپ، قۇت قونعان تارازدىڭ سول قاتارعا قوسىلعانى قۋانتادى»، دەيدى كورمە تۋرالى پىكىرىمەن بولىسكەن وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى قاناتبەك مادىبەك.

ءىس-شاراعا ارنايى ات باسىن بۇر­­عان مادەنيەت جانە سپورت مي­نيسترلىگى تۋريزم جانە يندۋس­تريا كوميتەتىنىڭ توراعاسى داستان رىسپەكوۆ تاراز­دىڭ دۇنيەجۇزىلىك كەڭەس تاراپى­نان مو­يىندالۋىن ەل ءۇشىن تولايىم ­تابىس دەپ ەسەپتەيدى. «كونە تارازدى دۇنيەجۇزىلىك قولونەر شەبەرلەرى قالاسى اتانۋىمەن قۇتتىقتايمىن. تۇسىنە بىلگەنگە بۇل تولايىم تابىس، زور جەتىستىك. ەندى تارازدىق قول­ونەر شەبەرلەرى حالىقارالىق دەڭگەي­دەگى مايتالمان ماماندارمەن تاجىريبە الماسۋ مۇمكىندىگىنە يە بولادى. سول تۇرعىدان الىپ قاراعاندا بۇل ەلى­مىز ءۇشىن دە زور ماقتانىش»، دەيدى ول.

تاراز