قىزىلوردا وبلىستىق تاريحي-ولكەتانۋ مۋزەيىنىڭ اقمەشىت فيليالى مەن Qyzylorda تەلەارناسى بىرلەسىپ قولعا العان «قۇندى جادىگەر» جوباسى اياسىندا اتاقتى ءدىني قايراتكەر سادىق قودار ۇلى جايلى قۇندى مالىمەتتەر مەن ەل اراسىندا ەمشىلىگىمەن دە تانىمال بولعان احۋن پايدالانعان زاتتار جيناقتالدى.
سادىق احۋن قازىرگى سىرداريا اۋدانىنداعى اقجارما اۋىلىندا 1860 جىلى دۇنيەگە كەلىپ، وسىندا 1937 جىلى قايتىس بولعان. بوزبالا كۇنىندە تاپال احۋنعا شاكىرت بولعان سادىق كەيىننەن قارماقشىداعى وراز احۋن بەكەتاي ۇلىنان ءدارىس الىپ، ءبىلىمىن جەتىلدىرەدى.
كوكىلتاش مەدرەسەسىندە ءتورت جىل ءبىلىم الىپ، «احۋن» دارەجەسىن يەلەنگەن سادىق مەدرەسە جانىنداعى دارىگەرلىك مەكتەپتە وقىپ، تالاپ-زەيىنىمەن تالايدى تاڭعالدىرادى. يبن سينا ىلىمدەرىن ۇزدىك وقىعان وعان ۇستازدارى ءبىلىمىن يران مەن فرانتسيادا جالعاستىرۋعا كەڭەس بەرىپتى دەسەدى. بىراق احۋن ءوزىن بۇكىل ەل كۇتىپ وتىرعانىن ەسكەرىپ، سىر بويىنا قايتىپ ورالادى.
سادىق احۋن 1898 جىلدان باستاپ مەشىتتە يمام بولعان. كوپ ۇزاماي قارماقشىداعى يىركول ماڭىنا كوشىپ كەلىپ، داۋلەتتىلەر كومەگىمەن مەشىت سالىپ، سوندا ۇستازدىق ەتەدى. قازىر «سادىق احۋن مەشىتى» اتانعان سول يماندىلىق ءۇيىنىڭ ورنى ساقتالىپتى.
– ەل اۋزىندا سادىق احۋننىڭ اتاقتى اكادەميك قانىش ساتباەۆتى ەمدەگەنى تۋرالى ايتىلادى. احۋننىڭ جەكە قورىندا ساقتالىپ، كەيىن ۇرپاقتارى سىرداريا اۋداندىق تاريحي-ولكەتانۋ مۋزەيىنە وتكىزگەن زاتتارىنىڭ ىشىندە ەكى كىتاپتىڭ جالپى مازمۇنى اۋدارىلدى. قۇندى دۇنيەلەردى تارجىمالاۋعا بەلگىلى ءدىنتانۋشى مالىك تولەباي مەن قارماقشى اۋدانىنداعى جاڭاقالا اۋىلىنىڭ يمامى ەربول تاعىبەرگەن ۇلىنىڭ كوپ كومەگى ءتيدى. كىتاپتىڭ اتى «ۋافا، ۋ-الۋافا، بياحباري داريلمۋستافا»، اۆتورى – ابۋل حاسان يبن ابدۋللاح ءال-سامعۋدي. زەرتتەۋلەر ناتيجەسىندە ابۋل حاسان ءال-سامعۋديدىڭ مىسىرداعى سامعۋد ەلدىمەكەنىندە 1440 جىلى دۇنيەگە كەلىپ، 1505 جىلى ءمادينا قالاسىندا دۇنيەدەن وتكەنى، 50-دەن استام عىلىمي ەڭبەكتىڭ اۆتورى ەكەندىگى، كوبىنەسە تاريحي تاقىرىپتارعا قالام تارتقانى بەلگىلى بولدى، – دەيدى وبلىستىق تاريحي-ولكەتانۋ مۋزەيىنىڭ عىلىمي حاتشىسى اسحات سايلاۋ.
ەكىنشى كىتاپ قۇران تاپسىرلەۋگە ارنالعان. تۋىندىنىڭ جالپى مازمۇنىن وتىرار مەملەكەتتىك قورىق مۋزەيىنىڭ قىزمەتكەرى ەرالى شوقاي انىقتاپتى. اۆتورى مۋحيددين ءابۋ ابدۋللاح مۇحاممەد يبن ءالي ءال-اندالۋسي (1165-1240 جج.) يسلام الەمىندە « ۇلى ۇستاز» اتاعىن العان عۇلامالاردىڭ ءبىرى. وسمان يمپەرياسىندا جارىق كورۋى مۇمكىن تۋىندى ەلىمىزدە وتە سيرەك كەزدەسەدى. ءبىر وكىنىشتىسى، ەكى كىتاپتىڭ دا باسپا بەتىن كورگەن جىلدارى جايلى مالىمەتتەر جويىلىپ كەتكەن. الداعى ۋاقىتتا بۇل تولىق زەرتتەۋدى قاجەت ەتەدى.
ەكسپەديتسيا بارىسىندا سادىق احۋننىڭ ۇرپاقتارىنىڭ قولىندا ساقتالعان اسا تاياعى، ءدارى ۇككىشى تۋرالى مالىمەتتەر جيناقتالدى.
قىزىلوردا
اتىراۋ مۇناي وڭدەۋ زاۋىتىندا جوسپارلى جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى
ايماقتار • بۇگىن، 12:33
قوس ازاماتتىعى بار ايەل ەلدەن شىعارىلدى
قوعام • بۇگىن، 12:20
الجيردەگى ورمان ءورتى 26 ادامنىڭ ءومىرىن قيدى
الەم • بۇگىن، 12:08
كامەرالار انىقتايدى: ەلوردادا جەرگە تۇكىرگەندەر جازالانادى
ەلوردا • بۇگىن، 11:53
بۇگىنگى دوللار باعامى بەلگىلەندى
قارجى • بۇگىن، 11:39
مەملەكەتتىك باسقارۋ اكادەمياسى وقۋ گرانتتارى يەگەرلەرىنىڭ ءتىزىمىن جاريالادى
ءبىلىم • بۇگىن، 11:22
كەڭسە تاۋارلارىنىڭ باعاسى شارىقتاپ بارادى
قوعام • بۇگىن، 11:08
ەلورداداعى جاڭا كوپىردە اۆتوبۋس باعىتى ىسكە قوسىلدى
ەلوردا • بۇگىن، 10:53
رىباكينا تسينتسينناتي ءتۋرنيرىنىڭ ءۇشىنشى اينالىمىنا شىقتى
تەننيس • بۇگىن، 10:30
ەلىمىزدە 622 مىڭنان استام ادام اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك الدى
قوعام • بۇگىن، 10:17
بقو-دا جول اپاتىنان 2 ادام قازا تاپتى
وقيعا • بۇگىن، 10:03
ەلىمىزدىڭ بىرنەشە وڭىرىندە ۇسىك جۇرەدى
اۋا رايى • بۇگىن، 09:43
دانيلينا تسينتسينناتي ءتۋرنيرىنىڭ ەكىنشى اينالىمىنا شىقتى
تەننيس • بۇگىن، 09:28
ۆاكتسينا سالدىرعاندار سانى ارتتى
كوروناۆيرۋس • بۇگىن، 09:17
1227 قازاقستاندىق ىندەتتەن ساۋىقتى
كوروناۆيرۋس • بۇگىن، 09:08
وتكەن تاۋلىكتە 1169 ادام ىندەت جۇقتىردى
كوروناۆيرۋس • بۇگىن، 09:01
ەلوردالىقتاردى جىلى اسەرگە بولەدى
تەاتر • بۇگىن، 08:48
سپورت • بۇگىن، 08:47
سپورت • بۇگىن، 08:46
سپورت • بۇگىن، 08:45
سپورت • بۇگىن، 08:43
ايماقتار • بۇگىن، 08:43
قوعام • بۇگىن، 08:40
سپورت • بۇگىن، 08:38
سپورت • بۇگىن، 08:37
مۋزەيگە تارتۋ ەتكەن جادىگەرلەر
تانىم • بۇگىن، 08:35
ادەبيەت • بۇگىن، 08:33
اللا ۇيىنە «الۋعا» باراتىندار ازايار ەمەس
قوعام • بۇگىن، 08:30
قوعام • بۇگىن، 08:28
قولداۋ دەپ وسىنى ايت: جاس كاسىپكەرلەر 1،5 ملن تەڭگەنىڭ گرانتىنا يە بولدى
بيزنەس • بۇگىن، 08:25
قوعام • بۇگىن، 08:23
قوعام • بۇگىن، 08:21
اسكەري ويىندارداعى العاشقى جەڭىستەر
قازاقستان • بۇگىن، 08:18
ساياسات • بۇگىن، 08:15
بالالار دەمالىسىنا 130 ميلليون تەڭگە بولگەن
قوعام • كەشە
قازاقستان • كەشە
قازاقستان • كەشە
وزگە ءتىلدى سىنىپتاردا قازاق ءتىلى قالاي وقىتىلادى؟
ءبىلىم • كەشە
ايماقتار • كەشە
ششۋچينسك قالاسى ابىلاي حان اتانا ما؟!
ايماقتار • كەشە
ۇقساس جاڭالىقتار
