دۇيسەنالى الىماقىن
دۇيسەنالى الىماقىن«Egemen Qazaqstan»
162 ماتەريال تابىلدى

قوعام • 23 جەلتوقسان, 2021

شام جارىعىنداعى كەزدەسۋ

شىمكەنت قالاسىندا تۇراتىن ادە­بيەتشى جاستار وزدەرى بىرلەسىپ, ۇلتتىق پوەزيانى ناسيحاتتايتىن Şam اتتى شىعارماشىلىق ورتالىق قۇرعان ەدى. اتالعان ورتالىق 2016 جىلدىڭ 19 قا­را­­­شاسىندا شىمكەنت قالاسىندا ءوز جۇ­مى­سىن باستاعان.

ادەبيەت • 28 قاراشا, 2021

«قارا پيماداعى» قارا بالا

قىس كۇندەرى جاۋعان قالىڭ قاردى كورسەم, اقىن ۇلىقبەك ەسداۋلەتوۆتىڭ «قارا پيماسى» ەسىمە تۇسەدى, جاي تۇسپەيدى, كۇللى وقيعاسىمەن كوز الدىما كەلىپ تىزىلە قالادى. انادايدا «پيمامدى مەنىڭ قايتار» دەپ جىلاپ تۇرعان قارا بالا ەلەستەيدى. مۇمكىن, بۇل ومىرشەڭ شىعارمانىڭ ماڭگىلىك قۋاتى شىعار؟! مەن وسى «قارا پيما» تەرمەسىن العاش رەت تىڭداعاندا, اپپاق كۇرتىك قاردا ەتپەتتەپ جىلاپ جاتقان بالانى جالعىزدىق دەپ پايىمدادىم. ارينە, سول دا. اناسى قايتىس بولدى, اكەسى تەرىس اينالدى, جانىنا جىلۋ بەرەتىن قارا پيماسى اراققا ساتىلدى, ەندى ول جالعىزدىق ەمەي نەمەنە؟

ادەبيەت • 25 قاراشا, 2021

اۋدارما دا اردىڭ ءىسى

ۇلتتىق ادەبيەتتىڭ دامۋىنا ەڭ الدىمەن ءتول شىعارمالار, سوسىن ساپالى اۋدارما تۋىندىلار كومەك­تە­سەتىنى شىندىق. الەمدەگى وقىرمانى كوپ ۇلكەن ادەبيەت­تەردىڭ كوبى وسى ءۇردىستى باسىنان وتكىزدى. الەم ادەبيەتىنىڭ ءبىر بۇتاعى بولعان قازاق ادەبيەتىنىڭ دە دامۋى مەن دەڭگەيى تۋرالى ايتۋدان جالىقپايمىز. ويت­كەنى ادەبيەت – تاريحتىڭ, ءومىردىڭ ايناسى. سول اينا­دان رۋحانياتىمىزدىڭ كەلبەتىن كورە الامىز. بۇگىنگى سوزىمىزدە ءبىز كوركەم اۋدارمانىڭ جاي-كۇيى تۋرالى وي ورتاق­تاس­تىرماقپىز. بۇگىنگى دوڭگەلەك ۇستەلگە اقىن, اۋدار­ماشى جۇكەل حاماي, كوپتەگەن قازاق شىعارماسىن تۇرىك تى­لىنە اۋدارعان ءتارجىمان اشۋر وزدەمىر, اۋدارماشى كەن­جەباي احمەتوۆ, پارسى تىلىنەن تۇپنۇسقادان اۋدارىپ جۇرگەن ايناش قاسىم جانە ابىلاي ماۋدانوۆ قاتىستى.

ادەبيەت • 17 قاراشا, 2021

«باقباق». كاۆاباتانىڭ سوڭعى دەمى

1972 جىلى ءساۋىر ايىنىڭ جەكسەنبى كۇنى تۇستەن كەيىن جاپوننىڭ ادەبيەت اتالىمى بويىنشا تۇڭعىش نوبەل لاۋرەاتى ياسۋناري كاۆاباتا جالعا العان كوپقاباتتى ۇيدە وزىنە قول جۇمسادى. بۇل بەرىسى جاپونيا ادەبيەتى, ءارىسى الەم ادەبيەتى ءۇشىن اۋىر تراگەديا ەدى. قايعىلى وقيعادان سوڭ بىرنەشە ساعاتتان كەيىن ەسىكتەن گازدىڭ ءيىسىن سەزگەن قىزمەتشى ايەل پوليتسياعا حابار بەرەدى. ءاپ-ساتتەگى اۋىر قازا جاپوندىق ادەبي ورتانى عانا ەمەس, سونىمەن بىرگە بۇكىل دۇنيەنى دۇرلىكتىردى.

ادەبيەت • 12 قاراشا, 2021

ءداۋىتالىنىڭ داۋىسى

ولەڭنىڭ اسپانى – ماڭگىلىك اسپان. بۇل ءسوزدى كەسىپ ايتۋىمىزعا ولمەس جىرلار جازعان اقىنداردىڭ ولەڭدەرى سەبەپكەر بولدى. ادەبيەت ايدىنى ءسوز بەن ويدىڭ, تەرەڭ فيلوسوفيانىڭ, تۇڭعيىق سىردىڭ مەكەنى. ولەڭ عۇمىرلى بولماسا, ۇلى شەكسپيردىڭ, بايروننىڭ, گەتەنىڭ جىرلارىن عاسىرلار ۇزىگى بىزگە جەتكىزبەس تە ەدى. دەمەك, ويدىڭ ەلشىسى بولعان ولەڭنىڭ جۇگى ارقاشان اۋىر ءھام سالماقتى بولعانى.

اباي • 10 قاراشا, 2021

«اباي جولىنىڭ» الەمگە ساپارى

ابايدان اققوزىعا دەيىن 192 كەيىپكەرى بار «اباي جولى» ەپوپەياسىن زاڭعار جازۋشىمىز مۇحتار ومارحان ۇلى جيىرما جىل بويى جازىپ, وقىرمانعا ۇسىنعانىن جاقسى بىلەمىز. كەلەسى جىلى وسى ەڭبەكتىڭ جارىققا شىققانىنا 80 جىل تولادى. ءبىر عاسىرعا جۋىق ۋاقىت تەك قازاق رۋحانياتىنىڭ اسپانىندا عانا ەمەس, وزگە ەلدەردىڭ رۋحاني كوكجيەگىندە ءومىر سۇرگەن رومان ماڭگىلىك وقىلۋعا ءتيىس شىعارما ەكەنى داۋسىز.

ادەبيەت • 01 قاراشا, 2021

نوبەل سىيلىعى الاشقا قاشان بۇيىرادى؟

ءار جىلى نوبەل سىيلىعى بەرىلەر ءسات تاياعان سايىن «قازاق جازۋشىسى قاشان نوبەل سىيلىعىن الادى؟» دەگەن ۇلى ساۋال كوكىرەگىمىزدى تىرنايدى. سوسىن, امالسىز كەلەر كۇندەردەن ءۇمىت كۇتەمىز. نوبەل سىيلىعى قازىرگى ادەبيەتتىڭ ولشەمى بولا المايدى دەپ مۇرىن شۇيىرۋگە تاعى بولمايدى. مىسالى, جاپون ادەبيەتىن جارتى الەمگە تانىتقان وسى نوبەل سىيلىعى ەدى.

ادەبيەت • 26 قازان, 2021

دۇبىردەن تۋعان ولەڭ

وسىلاي ماقالا جازىپ, تولعانۋىمىزعا كلاسسيك جازۋشى تاكەن الىمقۇلوۆتىڭ بوريس سلۋتسكيدەن اۋدارعان «مۇقيتتاعى جىلقى» دەگەن اۋدارماسى سەبەپ بولدى. تاكەن الىمقۇلوۆتىڭ شىعارماشىلىعىنىڭ دەنى ەڭ الدىمەن, ونەرگە سوسىن جىلقىعا تىعىز بايلانىستى. قاداۋ-قاداۋ عاسىرلاردان بەرى جىلقى ت ۇلىگىمەن مۇڭداس, سىرلاس, تاعدىرلاس بولعان قازاق حالقىنىڭ ءانى مەن ولەڭىنىڭ نەگىزى دە جىلقى بولعانى شىندىق.

سۇحبات • 19 قازان, 2021

«ايتماتوۆتىڭ ۇلى بولۋ – ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك»

قاتەلەسپەسەك, ەۋروپادا­عى ساناق بويىنشا, جىل سايىن ەڭ ءوتىمدى ەلۋ كىتاپ­تىڭ قاتارىندا شىڭعىس ايت­ماتوۆتىڭ دا شىعار­ما­لارى بار ەكەن. بۇل باۋىر­لاس قىر­عىز ەلىمەن قا­تار ءبىز ءۇشىن دە ۇلكەن قۋا­نىش. الەم تانىعان ايت­ماتوۆتىڭ بىزگە بوتەن­دىگى جوق, كەرىسىنشە, ەتەنە جاقىن. ماڭگىلىك شىعار­مالارىمەن ەل جادىن­دا ساق­­تالعان كلاسسيكتىڭ ۇلى ەلدار ايتماتوۆپەن سۇح­بات­­تاستىق.

الەم • 18 قازان, 2021

الەمدەگى ەڭ العاشقى گازەتتەر

قازىر ەكىنىڭ ءبىرى «بولاشاقتا ادامدار گازەت وقي ما؟ جوق الدە بۇكىلدەي باسىلىم ەلەكتروندى جۇيەگە كوشە مە؟» دەگەن سۇراققا جاۋاپ تاپپاي داعدارادى. كەيدە العا ۇمتىلۋ ءۇشىن كەشەگى تاريحقا دا كوز سالعانىمىز ءجون سەكىلدى. وسىدان ءVى-ءVىى عاسىر بۇرىن اشىلىپ, ءالى كۇنگە دەيىن جۇمىس ىستەپ, وقىرمانىن قاناعاتتاندىرىپ كەلە جاتقان گازەتتەردىڭ دە بار ەكەنىن بىلگەن سوڭ, قاعازعا باسىلعان دۇنيەنىڭ ءوز وقىرمانى بولا بەرەتىنىنە كوزىمىز جەتتى.