
ادەبيەت • 15 اقپان، 2022
قازاقتىڭ «ءحارري پوتتەرى» قاشان جازىلادى؟
ۇلت ۇستازى احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ «ادەبيەتتi ەشكiم ماقتانىش ءۇشiن جازبايدى، ول مiنەزدەن تۋادى، ۇلتىنىڭ قاجەتiن وتەيدi ءسويتiپ» دەگەن جاقسى ءسوزى بار. بۇل ءسوز وسى ۇلى ونەردىڭ ماڭىزدىلىعىن ايقىنداپ بەرەتىن اكسيوما بولماق. قازاق ءسوز ونەرىنىڭ ءبىر ارناسى بالالار ادەبيەتى ەكەنى باياعىدان ءمالىم. ءبىز سول ارقىلى وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ ەرتەڭىن باعامداپ كەلدىك. اتالعان سالا جىلدان-جىلعا سان جاعىنان دا، ساپا جاعىنان دا دامىپ كەلە جاتقانىنا كوز جۇمۋعا بولمايدى. دەسە دە، كوكەيدە جۇرگەن تۇيتكىلدەر دە از ەمەس. بۇگىنگى دوڭگەلەك ۇستەلگە وسى سالادا قالام تەربەپ جۇرگەن جازۋشىلار مولداحمەت قاناز، تولىمبەك ءابدىرايىم، تۇرسىنبەك ءالي ۇلى، الىبەك بايبول جانە ءادينا ءجۇسىپ قاتىسىپ وتىر.
ادەبيەت • 14 اقپان، 2022
«جالعىزدىق — ۇيىڭدە تەلەفون تۇرىپ، ساعاتتىڭ شىرىلداۋى». اكتريسا فاينا رانەۆسكايانىڭ وسى ءبىر سوزىندە جىلدار بويى، ءتىپتى عاسىرلار بويى ءبىز سارساڭ بولىپ ىزدەپ جۇرگەن ءومىر ءسۇرۋدىڭ ماعىناسى جاتقانداي سەزىلەدى. مىنا عالامدا جالعىزدىق فەنومەنى حاقىندا ويلانباعان اقىل يەسى كەمدە-كەم شىعار. مەنىڭشە، ول تۋرالى ويلانۋدىڭ ءوزى جالعىزدىققا باستايتىن جول سياقتى. جاپان دالادا كوكتەگى بۇلتپەن جارىسىپ، اۋىق-اۋىق الدەبىر اۋەنگە باسىپ، ءبىر ساپارعا كەتىپ بارا جاتقان جالعىز اتتى جولاۋشىنى كورگەن بولارسىز، مىنە، ونىڭ اتى – جالعىزدىق. الىستا، ءمالىم ءبىر قالادا تەڭىزدەي تەرەڭ ويىن تار بولمەگە، اق پاراققا سىيعىزا الماي ارپالىسىپ وتىراتىن اقىندى بىلەرسىز، ەندەشە، ونىڭ دا اتى – جالعىزدىق.
قوعام • 10 اقپان، 2022
وسى جۇرت ءالسىن-ءالسىن موينىن بۇرىپ ەلەڭدەپ، ءار جاڭالىعىنا تامسانا قارايتىن امەريكانىڭ ەڭ العاشقى تاۋەلسىز گازەتى New England Courant باسىلىمىن 1721 جىلى بەندجامين فرانكليننىڭ اعاسى باسىپ شىعارىپتى. سول كەزدە ءاربىر سانالى جۇرت «ۇلتتىڭ العاشقى كۇندەلىكتى گازەتى» شىعا باستادى» دەپ جار سالىپتى. ال سودان كەيىن 1784 جىلعى 21 قىركۇيەكتە ءوز وقىرمانىمەن جۇزدەسكەن تاعى ءبىر باسىلىم Pennsylvania Packet and Daily Advertiser دەپ اتالاتىن اپتالىق گازەتتىڭ العاشقى وقىرمانى دا كىلەڭ زيالىلار بولعانىندا ءشۇبا جوق.
ادەبيەت • 08 اقپان، 2022
بالالارىنا كىتاپتان ەنشى بەرگەن...
ادامنىڭ دا، قوعامنىڭ دا باقىتسىزدىعى – كىتاپ وقىماۋدان.ءۇش جىل بۇرىن اقىن بايبوتا قوشىم-نوعاي اعامەن كورشى بولدىم. ءبىر كۇنى ۇيىنە بارىپ، كىتاپحاناسىن كوردىم،تاڭعالدىم، ءۇيى تولعان كىتاپ، بالكونى دا كىتاپقا لىقسىپ تۇر.
ادەبيەت • 07 اقپان، 2022
اۋعانستاندا تۋىپ، امەريكادا ەسەيگەن جازۋشى حاللەد حوسسەينيدى الەم وقىرماندارى وتە جاقسى بىلەدى. ول ءار شىعارماسىنا ءوزىنىڭ تۋعان ەلىنىڭ، انىعىن ايتقاندا، اۋعانستاننىڭ تاريحىن، حالقىنىڭ مۇڭ-زارىن، قاسىرەتىن، ءۇمىتىن ارقاۋ ەتىپ، ولمەس رومانداردى ادەبيەت تاريحىنا الىپ كەلدى. سول ءۇشىن دە ونىڭ شىعارماشىلىعىنا ءتانتى بولعان ادەبيەتتانۋشىلار «حاللەد حوسسەيني شىعارماشىلىعى – اۋعان قاسىرەتىنىڭ قاعازعا تۇسكەن نۇسقاسى، ونىڭ قالامى – ءبىر ۇلتتىڭ كوز جاسىمەن سۋارىلعان»، دەپ جوعارى باعا بەرگەن بولاتىن.
قوعام • 31 قاڭتار، 2022
بالالار ينستيتۋتى – كەلەشەك كەپىلى
حاكىم ابايدىڭ ءوزى «ادامنىڭ ءبىر قىزىعى بالا دەگەن» دەپ انىقتاپ ايتىپ كەتكەن جاس وركەننىڭ تاعدىرى، بولاشاعى، ءتالىم-تاربيەسى مەن كۇندەلىكتى تۇرمىسى مەيلى قاي مەملەكەت، قاي ۇلت بولسىن باس قاتىرۋعا ءتيىستى ماسەلەنىڭ ءبىرى.
تانىم • 27 قاڭتار، 2022
كىتاپحانا. وسى ءبىر سوزگە قانشاما تاريح، ۋاقىت، ۇلىلىق پەن وركەنيەت سىيىپ تۇر. اريستوتەل مەن ءال-ءفارابيدىڭ الەم ۇستازى اتانۋىنا، شەكسپيردەن باستاپ ابايعا دەيىنگى دانىشپانداردىڭ ۇلى تۇلعاعا اينالۋىنا مەكتەپ بولعان دا وسى كىتاپحانا ەدى.
ادەبيەت • 24 قاڭتار، 2022
«ونىڭ قولى وتە شەبەر ەدى. ال وزىنە قۇپ جاراساتىن شاشى قالىڭ ءارى قاپ-قارا بولاتىن. الاۋلاعان جۇزىنەن ونىڭ تىم مەيىرىمدى، اق كوڭىل جان ەكەنى سەزىلىپ تۇرادى. داۋىسى اكتريسالاردىڭ ۇنىندەي تامىلجىپ شىعاتىن».
ادەبيەت • 31 جەلتوقسان، 2021
بيىل اقىن-جازۋشىلار نە جازىپ جاتىر؟
جىلدىڭ اۋىساتىن شاعى كىمدى بولسا دا ويلاندىرماي قويماس. زىمىراپ بارا جاتقان ۋاقىتقا ىلەسۋ قولىنا قالام ۇستاعان شىعارماشىل قاۋىمنىڭ ىزگى ارمانى. ءار جىلدى ءساتتى اياقتاپ، كەلەسى ءبىر جاڭا ۋاقىتتىڭ كەمەسىنە مىنگەندە ەتەك-جەڭىمىزدى جيناپ، جۇيەلى جوسپار جاساۋعا قۇلشىنامىز. تابىستىڭ ءبىر اتى – بەكەم جوسپار. شابىتتىڭ شالقۇيرىعىن قامشىلاعان اقىن-جازۋشىلارىمىزدىڭ وسى جىلى وقىرمانعا قانداي تىڭ تۋىندىلار ۇسىناتىنىن ءبىلۋ ءۇشىن وزدەرىنەن سۇراپ كوردىك.
قوعام • 23 جەلتوقسان، 2021
شىمكەنت قالاسىندا تۇراتىن ادەبيەتشى جاستار وزدەرى بىرلەسىپ، ۇلتتىق پوەزيانى ناسيحاتتايتىن Şam اتتى شىعارماشىلىق ورتالىق قۇرعان ەدى. اتالعان ورتالىق 2016 جىلدىڭ 19 قاراشاسىندا شىمكەنت قالاسىندا ءوز جۇمىسىن باستاعان.