قوعام • 11 مامىر، 2021
ورتا عاسىردا ءومىر سۇرگەن اتاقتى وقىمىستى ءابۋ لايس سامارحاندي يسلام ادەپتەرى جايىندا جازعان ەڭبەگىندە: ء«بىر قاۋىمنىڭ (حالىقتىڭ) جەر بەتىنەن جويىلىپ كەتۋىنە سەبەپ بولاتىن دۇنيەنىڭ ءبىرى – اراق. ويتكەنى ول ساۋ ادامدى جىندىعا اينالدىرادى»، دەگەن ەكەن. سول سياقتى مۇسىلمان عۇلامالارىنىڭ «اراق ىشكەن ادامنىڭ بويىندا 40 كۇنگە دەيىن يمان بولمايدى» دەيتىن زاڭدى ءپاتۋاسى بار. بۇل دۇنيە قازىرگى تاڭدا مەديتسينا تاراپىنان دا دالەلدەنىپ وتىر. دارىگەرلەردىڭ ايتۋىنشا، ىشىمدىك قولدانعان ادامنىڭ قانىندا الكوگولدىك زات 40 كۇنگە دەيىن ساقتالاتىنى انىق.
تاريح • 09 مامىر، 2021
ۇلى وتان سوعىسى، ياعني 1941-1945 جىلدارى اسكەري تۇتقىندا بولعان كەڭەستىك اسكەريلەردىڭ سانى تۋرالى نەمىس قولباسشىلىعى جاريالاعان رەسمي دەرەكتەردە 5،27 ميلليون ادامنىڭ سانىن كورسەتىلگەن ەدى. بىراق سوڭعى جىلدارى بۇل مالىمەت ناقتىلانۋدا. رەسەيلىك ماڭىزدى باسىلىم «يزۆەستيا» گازەتى 1998 جىلى 25 ماۋسىم كۇنگى سانىنا قارۋلى كۇشتەرى باس شتابىنان الىنعان مالىمەتتى جاريالادى. وندا: 1941-1945 جىلدارى سوۆەت وداعىنان 34 ملن 476 مىڭ 700 مىڭ ادام مايدانعا قاتىسىپ، ولاردىڭ 11 ملن 944 مىڭ 100 ادام قازا تاپسا 4 ملن 559 مىڭ ادام تۇتقىنعا تۇسكەن دەلىنىپتى. ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس تاريحىن زەرتتەۋشىلەر وسى مالىمەتكە جۇگىنۋدە.
تاريح • 08 مامىر، 2021
ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس اياقتالعاننان كەيىن كەڭەس ەلىنىڭ باسشىسى ستالين موڭعولياعا ەكونوميكالىق قولداۋ كورسەتۋ ماقساتىندا 1947 جىلى «ناۋشكي-ۇلانباتىر باعىتىندا تەمىرجول قۇرلىسىن سالۋ تۋرالى» بۇيرىققا قول قويدى. جۇمىستى ۇيىمداستىرۋ ءۇشىن ىشكى ىستەر مينيسترلىگى «وتانىن ساتقانداردان» قۇرالعان «505-ءشى» تۇرمەنى جاساقتادى. بۇعان جازاسىن وتەپ جاتقان 80 مىڭ ادام تارتىلىپ، تەمىرجول قۇرلىسىن باسقارۋعا تاجىريبەلى ينجەنەر گەنەرال-مايور ف.ا.گۆوزدەۆسكي تاعايىندالدى. 80 مىڭ تۇتقىننىڭ كوبى سوعىستا نەمىستىڭ قولىنا تۇسكەن كەڭەستىك سولدات-وفيتسەرلەر بولسا، سونىڭ 3000-ى تازا ۆلاسوۆشىلار.
ەلباسى • 07 مامىر، 2021
ەلىمىز تاۋەلسىزدىگىن جاريالاعان تۇستا جاس مەملەكەتىمىزدىڭ سەنىمدى اسكەري قاۋىپسىزدىك جۇيەسىن قۇرۋ تالاپ ەتىلدى. سونداي-اق رەسپۋبليكا اۋماعىندا بۇرىنعى كەڭەس وداعى كەزىندە قالىپتاسقان اسكەري قۇرىلىمداردىڭ قارۋ-جاراعى مەن اسكەري تەحنيكاسىن تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ زاڭدى قۇزىرەتىنە كوشىرۋ قاجەتتىلىگى وتكىر تۋىندادى. بۇگىنگى ۋاقىت بيىگىنەن باعامداساق، ەلىمىز قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ ساليقالى ساياساتى مەن حالىقارالىق قوعامداستىق الدىنداعى بيىك بەدەلىنىڭ ارقاسىندا وسى ماڭىزدى مىندەتتەردى ابىرويمەن ورىنداپ، وڭ وزگەرىستەرگە قول جەتكىزدى.
قازاقستان • 07 مامىر، 2021
1. دالەلحان سۇگىرباەۆ قازاق جۇرتىنىڭ جالىندى ازاماتتارىنىڭ ءبىرى – دالەلحان سۇگىرباەۆتىڭ ءومىر تاريحى ارقيلى.
رۋحانيات • 07 مامىر، 2021
قاسيەتتى رامازان ايىندا كۇللى مۇسىلمان بالاسىنا پارىز بولعان ورازا قۇلشىلىعىنىڭ ىشىندە مىڭ ايدان دا قادىرلى «قادىر ءتۇنى» بار. بۇل كۇن بيىل مامىردىڭ 8-ىنەن 9-ىنا قاراعان تۇنگە سايكەس كەلۋدە.
تانىم • 05 مامىر، 2021
ۇلت تاريحىندا ءوز ورنى بار تۇلعالاردىڭ ومىرباياندىق تۇزىلىمىندە كوبىمىز بايقاي بەرمەيتىن اڭداۋسىز، قىزىق دەرەك بار. ياعني اتام زاماندا قازاقتىڭ قامىن جەگەن ەل باسى، توپ باسىلاردان (اباي) باستاپ، اق پاتشانىڭ تۇسىندا ءومىر سۇرگەن قازاق اعارتۋشىلارى، ودان قالدى كەشەگى حح عاسىر باسىندا «قازاق ءۇشىن شام قىلعان جۇرەك مايىن» (سۇلتانماحمۇت) الاش ارىستارىنىڭ ءومىر-تاريحىن وقىساڭىز، بارلىعىندا بىردەي «العاش اۋىل مولداسىنان ساۋات اشقان» دەيتىن ەلەۋسىز عانا تىركەس تۇرادى. وسى ورايدا، كۇللى قازاقتىڭ كوزىن اشقان، ارىستاردى وقىتقان «اۋىل مولداسى كىم؟» دەگەن سۇراق تۋادى.
رۋحانيات • 04 مامىر، 2021
بۇل وقيعا سوناۋ ناۋبەت جىلدارى بولعان ەكەن. حالىق اشتان قىناداي قىرىلىپ جاتىر. ەل ىشىندە اياق ارتار مال قالماعان. ءتىرى قالعاندار وزەن-كولدەردى ساعالاپ، وزەك جالعاۋ ءۇشىن بوسىپ كەتكەن. اياعى جەتكەندەر قالا-قىستاقتى جاعالاپ، تۇياق ىلىكتىرىپ ءتىرى قالۋدىڭ قامىندا قاڭعىپ ءجۇر.
رۋحانيات • 04 مامىر، 2021
«ازىرەت سۇلتان» مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني قورىق-مۋزەيى ۇيىمداستىرعان «ياساۋي ىزىمەن» عىلىمي-تانىمدىق ەكسپەديتسياسى قىزىلوردا وبلىسىنىڭ جاڭاقورعان اۋدانى اۋماعىندا جاتقان قوجا احمەت ءياساۋيدىڭ تۋعان اعاسى سادىر شايىق جانە اتالعان وڭىرگە بەلگىلى تۇلعالاردىڭ كەسەنەلەرىنە زيارات جاساپ، دەرەك جينادى.
قازاقستان • 03 مامىر، 2021
وتكەن عاسىرلاردا قازاق دالاسىن وتارلاۋدىڭ ءبىر باعىتى – تۇركىتەكتەس حالىقتاردى شوقىندىرۋ بولدى. وسى ورايدا، 1881 جىلى تومسك گۋبەرنياسى بيسك وكرۋگىندەگى موڭعول-تۇركى (التاي، تىبا، حاكاس ت.ب.) حالىقتارىن شوقىندىرۋعا ارنالعان التاي ميسسياسى قۇرىلدى. ءسويتىپ، اتالمىش ميسسيا جۇمىسىن بيسك ۋەزىندە 1760 جىلدان بەرى ءومىر ءسۇرىپ كەلە جاتقان قازاقتاردى شوقىندىرۋدان باستادى.
