وبلىس اكىمى باقىتجان ساعىنتاەۆ ەكىباستۇزداعى «پرومماشكومپلەكت» جانە «قازاقستان ۆاگون جاساۋ كومپانياسى» كاسىپورىندارىن ارالاپ، جۇمىستارىمەن تانىستى. كاسىپورىنداردا بۇل كۇندەرى ەلىمىزدەگى جاڭا يندۋستريالاندىرۋ باعدارلاماسى اياسىندا سەرپىندى جوبالار جۇزەگە اسۋدا. ءوندىرىستى ءوڭىردىڭ كاسىپورىندارى قاتارىن تولىقتىرىپ تەمىر جول رەلستەرىن باعىتتاۋعا ارنالعان قۇرالدار، جولداردى ايىرۋشى تەتىك جانە جوندەۋ جيىنتىقتارىن شىعاراتىن «پرومماشكومپلەكت» اتتى جاڭا ءوندىرىس ورنى قۇرىلۋدا. بۇل جوبا يندۋستريالاندىرۋ كارتاسىنا ەنگەن. قۇنى 9،4 ميلليارد تەڭگەنى قۇرايدى. ەلىمىز تەمىر جولعا اسا قاجەتتى قۇرال-جابدىقتاردى باسقا ەلدەردەن ساتىپ الىپ وتىرعانى ءمالىم.
ال، «پرومماشكومپلەكت» كومپانياسى بولسا، رەسەيلىك زاۋىتتار شىعاراتىن جابدىقتاردى ەلىمىزدىڭ وڭىرلەرىنە اكەلىپ ساتاتىن بىردەن-ءبىر ءىرى رەسمي ديلەر بولىپ وتىر. سەرىكتەستىك باسشىسى الەكساندر لەونەتستىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، جوعارىداعى سەرپىندى جوبا تولىقتاي جۇزەگە اسقاندا جوعارى تەحنولوگيالىق يننوۆاتسيالىق ءوندىرىس قۇرىلىپ، ول ەلىمىزدىڭ كولىك ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋعا جول اشادى. ال، كاسىپورىندا جاڭادان 380 ادام ءۇشىن جۇمىس ورىندارى اشىلادى. بۇدان كەيىن وبلىس اكىمى «تامان» جشس نەگىزىندە قۇرىلعان ۆاگون جاساۋ زاۋىتىن ارالاپ كوردى. زاۋىتتىڭ الداعى ۋاقىتتا جىلىنا 2500 ۆاگون جاساپ شىعارۋ ءمۇمكىندىگى بار. بۇل كۇندەرى زاۋىت 109 ۆاگون جاساپ شىعارعان. بارلىعى دا «قازاقستان تەمىر جولى» اق-تىڭ ەنشىلەس كاسىپورنى «قازتەمىرترانس» كومپانياسىنا جىبەرىلىپتى. ءوندىرىس ورنى ولارمەن 8 مىڭ ۆاگون جاساپ بەرۋگە كەلىسىم-شارت جاساسقان. بايىرعى جۇمىسشىلار بۇل ۆاگون دەپوسىنىڭ كەزىندە جىلىنا 10 مىڭ ۆاگون جوندەي الاتىنداي قۋاتى بولدى دەپ ەسكە الدى. وكىنىشكە وراي، 90-شى جىلدارداعى قيىندىق كەزدەرىندە ۆاگون دەپوسىنىڭ بىرقاتار قۇرال-جابدىقتارى ساتىلىپ كەتتى. كەيبىر بولىكتەرى ىستەن شىعىپ قالدى. دەگەنمەن دە، دەپونىڭ قازىر ءوندىرىستىك بولىمدەرى، كوممۋنيكاتسيا قۇرىلىمدارى ساقتالىپ قالىپتى. ونىڭ نەگىزىنىڭ ساقتالىپ قالعانى دايىن تۇرعان كاسىپورىنعا قۇرال-جابدىقتار ورناتىپ، بۇل جەردەن جاڭا ءوندىرىس ورنىن اشۋعا، وسى زامانعا ساي جۇك ۆاگوندارىن جاساۋعا جاقسى مۇمكىندىك بەرىپ وتىر. كاسىپورىن 20 جىلدان بەرى وسى كۇنگە دەيىن ۆاگونداردى كۇردەلى جانە دەپولىق جوندەۋلەردەن وتكىزۋمەن اينالىسادى. ءبىر جىلدا 4 مىڭ جۇك ۆاگوندارىن قايتا قالپىنا كەلتىرۋگە ءمۇمكىندىكتەرى دە جەتەدى. ال، بۇرىن ەلىمىزدە جۇك ۆاگوندارىن جاسايتىن زاۋىت بولعان جوق. ۆاگوندار جاسايتىن رەسەيدىڭ ءوزى دە بۇل كۇندەرى قارقىندارىن ءباسەڭدەتىپ الىپتى. ءارى شەتتەن ساتىپ الىنعان جۇك تاسىمالدايتىن ۆاگوندار بىرنەشە ەسە قىمباتقا تۇسەدى. بۇل ماسەلە ۇكىمەت دەڭگەيىندە دە قارالىپ، بيىلعى جىلدىڭ مامىر ايىندا وبلىسقا جاساعان جۇمىس ساپارىندا ۇكىمەت باسشىسى كارىم ءماسىموۆتىڭ ءوزى «تامان» جشس-عا كەلىپ ناقتى ىسكە جول باستاپ بەردى. بۇعان دەيىن «قازاقستان تەمىر جولى» اق پرەزيدەنتى ا.مامين مەن رەسەيلىك «ترانسماشحولدينگ» جاق ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى ا.بوكارەۆ اراسىندا تەمىر جول سالاسىنا ارنالعان ماشينە جاساۋ كاسىپورىندارىن اشۋ جونىندە ءوزارا قارىم-قاتىناس تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويىلدى. بۇل كۇندەرى قول قويىلعان جوبالار ىسكە اسا باستادى. جاڭا جوبانىڭ قۇنى – 6 ملرد. تەڭگە. قارجى كاسىپورىننىڭ وزىنەن جانە قازاقستان دامۋ بانكىنەن ءبولىندى. تەمىر جول ماماندارى ەلىمىز بويىنشا 20-30 مىڭ جۇك تاسىمالدايتىن ۆاگوندار جەتىسپەيتىنىن ايتادى. ماسەلەن، كومىر تاسۋعا ارنالعان اشىق ءبىر ۆاگوننىڭ قۇنى 80 مىڭ اقش دوللارى تۇرادى ەكەن. سوندىقتان بىرلەسكەن قازاقستاندىق-رەسەيلىك ۆاگون قۇراستىرۋ زاۋىتىن اشۋ ماسەلەسىن ءومىردىڭ ءوزى تۋدىردى. جۇك تاسىمالدايتىن ۆاگون شىعارۋدى ەكىباستۇزدا قولعا الۋدىڭ دا وزىندىك سەبەبى بار. بۇل جەردەگى قازانشۇڭقىردا ەلىمىز بويىنشا كومىردىڭ 80 پايىزى وندىرىلەدى. سوندىقتان كومىر تاسىمالىندا اشىق ۆاگونداردى ەڭ كوپ كەرەك ەتەتىن وسى جەردىڭ كەنىشتەرى بولىپ تابىلادى. زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزگەن تەمىر جول سالاسى ماماندارى وسىنداي ناقتى شەشىمگە كەلىپ كەتتى.
جالپى، بۇگىندە ەلىمىزدىڭ ىشكى جۇك اينالىم جولدارىندا قىتايدان اكەلىنگەن ۆاگوندار پايدالانىلسا، حالىقارالىق تاسىمال بويىنشا رەسەي مەن ۋكراينادان جەتكىزىلگەن ۆاگون قۇرالدارى قولدانىستا ءجۇر. قىتايلىق ۆاگونداردىڭ باعاسى ارزان بولعانىمەن، پايدالانۋ مەرزىمى قىسقا ءارى ساپاسى تومەن بولاتىنى دا بەلگىلى. ەكىباستۇزدىق ۆاگوندار ەلدەگى ۆاگون پاركىن تولىق جاڭارتا الماسا دا، جۇك اينالىمىنىڭ ماڭىزدى بولىكتەرىندە ءبىراز مۇمكىندىكتەر تۋدىرارى انىق. مامانداردىڭ پىكىرىنشە، 70 تونناعا دەيىن جۇك كوتەرەتىن بۇل قۇرالداردىڭ قولدانىس مەرزىمى 22 جىلدى قۇرايدى ەكەن. زاۋىتتا الداعى جىلدارى 600-دەي ادامعا جاڭا جۇمىس ورىندارى اشىلادى. مىسالى، بيىل وبلىستا جۇزەگە اسىپ جاتقان جوبالاردىڭ ۇشتەن ءبىر بولىگى ەكىباستۇز وڭىرىنە تيەسىلى بولىپ وتىر. كەلەسى جىلى كوپتەن بەرى ءسوز بولىپ جۇرگەن، گرەس-2 ستانساسىنىڭ №3 ەنەرگوبلوگىنىڭ قۇرىلىسىنا قاجەتتى قۇرال-جابدىقتار دا جەتكىزىلە باستايدى. وبلىس اكىمى باقىتجان ساعىنتاەۆ قازىردىڭ ءوزىندە وبلىستا 12 جوبا ىسكە قوسىلدى، ەندى جىل اياعىنا دەيىن تاعى 18 جوبا وسى قاتاردان كورىنەتىنىن اتاپ ءوتتى.
فاريدا بىقاي.
پاۆلودار وبلىسى.
