Tanym Project: پسيحولوگكە جۇگىنۋدىڭ ابەستىگى جوق

جالپى، ءتانى اۋىرسا دارىگەرگە باراتىن ادامنىڭ جانى قينالسا پسيحولوگكە جۇگىنسە، نەسى ايىپ؟ الدەبىر ساۋال مازالاپ، جانى با­­­يىز تاپپاعاندا وسى سالادا ارنايى ءبىلىمى بار مامانعا ەمەس، جولداس-جوراسى­نا حابارلاسۋ – كوپتىڭ ادەتى. پسي­­حولوگتىڭ كەڭەسىنە جۇگىنۋدى ەرىككەننىڭ ەرمەگى، «تو­­­يىپ سەكى­رۋدىڭ» كورىنىسى رەتىندە قابىل­داي­­تىندار دا از ەمەس. وسى رەت­تە جوعارىدا ايتىپ وتكەن باق، الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى بەلسەن­دىلەر، پسيحولوگكە بارۋدىڭ قاجەت ەكەنىن ايتىپ الەك.

وسى ورايدا سوزدەن ىسكە كوش­كەندەر دە تابىلدى. جاستارعا پسيحولوگ كەڭەسىنە جۇگىنۋ، باسىنا تۇسكەن ماسەلەمەن ءبولىسۋ قا­لىپتى، ال كەي جاعدايدا ءتىپ­تى دۇرىس ەكەنىن ايتىپ قانا قوي­ماي، ەرىكتىلەر جينالىپ، مۇم­كىندىگىنشە ماتەريالدىق كو­مەك قولىن سوزاتىن ماماندار توبى قۇرىلىپ ارنايى جوبانى قولعا الدى. بۇل – Tanym Project جوباسى. اتالعان كوممەرتسيالىق ەمەس الەۋمەتتىك جوبا اياسىندا قازاقستاندىق جاستاردى پسي­حو­لوگيالىق قولداۋ جانە 1 000 تەڭگە كومەك الۋعا مۇمكىندىگى بار. ماسەلەڭىزدى ءتۇسىندىرىپ Instagram نە Telegram جەلىلەرىندەگى پاراق­شاعا جازساڭىز بولعانى، جوبا ۇيىمداستىرۋشىلارى سۇرا­عى­ڭىزعا قاراي مامان تاڭداپ بەرەدى.

ۇيىمداستىرۋشىلار باستامانى «قازاقستان جاستارىنا پسي­حولوگيالىق كومەك كورسەتۋگە دا­يىن ەرىكتىلەر جوباسى» دەپ تانىستىرۋدا. توپتىڭ قۇرىلۋىنا ەلدەگى قىزداردىڭ ماسەلەسى تۇرتكى بولىپتى. ياعني جوبا قىزدار ءوز باعاسىن ءبىلىپ، ءوز كۇشىنە سەنسە، ومىردە كەزدەسكەن قيىندىقتارمەن كۇرەسۋگە كومەك السا دەگەن نيەت­پەن قۇرىلىپتى. جاستار جوبا ۇيىم­داستىرۋشىلارىنا اتا-انا، تۋىس، دوستار، جالپى قوعاممەن بايلانىس بويىنشا سۇراقتارمەن، ءوز ءوزىن دۇرىس باعالاۋ، مانساپ، بالا تاربيەسى، قيىن پسيحو­لو­گيا­لىق جاعدايلارعا قاتىستى ماسە­لە­لەر بويىنشا حابارلاسا الادى. 

ەرىكتىلەر توبىندا پسيحولوگتەرمەن قاتار جۋرناليستەر، ديزاينەرلەر دە بار ەكەن. نەگىزگى جۇ­مىستى پسيحولوگتەر اقىلى تۇر­دە جۇر­گىزەدى، قالعانىنىڭ جۇ­مى­سى­ن­ا ەشتەڭە تولەنبەيدى. پسي­حو­لوگتەردىڭ بارلىعى ارنايى وقۋ ورىندارىن بىتىرگەن، بۇل سالادا بىرنەشە جىل قىزمەت ەتىپ جۇرگەن ماماندار.

بۇل ەرىكتى جۇمىس بولسا دا، از دا بولسا اقى تولەۋ ءىسىن ولار «اقشا تولەۋ – وزىمەن جۇ­مىس ىستەۋگە ازىرلىگىن ءبىلدىرىپ، پسيحو­لوگ­تىڭ ەڭبەگى مەن ۋاقىتى زايا كەت­پەي­تى­نىنە كەپىلدىك بەرەدى» دەپ تۇسىن­د­ى­رەدى. پسيحولوگتەر ماسەلە شە­شىل­گەنگە دەيىن كونسۋلتاتسيا بەرەدى، ءارى قارايعى كومەگى ءۇشىن ءوزارا كەلىسىپ، جۇمىستى جالعاستىرادى. ءبىر ەسكە­رە­تىن جايت – تامىرى تەرەڭدەپ كەتكەن ۇلكەن ماسەلەلەردى شەشۋدە جو­با­نىڭ مۇمكىندىگى شەكتەۋلى.

«العاشىندا كومەك قۇنى 500 تەڭگەدەن باستالعان، قالاعان ادام بەلگىلەگەن سومادان دا كوپ تو­لەي الاتىن. دەگەنمەن ءبىراز تا­جى­ريبەدەن كەيىن ورتاق سومانى بەل­گىلەۋ تۋرالى شەشىم قابىل­دادىق. The Manat Foundation قا­يىرىمدىلىق قورى كون­سۋل­تا­تسيا اقىسىن تولەي ال­ماي­تىن­داردىڭ شىعىنىن وتەۋگە ءازىر ەكەنىن ايتىپ، سەرىكتەس بولۋدى ۇسىندى. قور بۇگىندە ءبىرشاما جاستىڭ سۇراعىنا جاۋاپ الۋعا جاعداي جاساپ ۇلگەردى»، دەيدى ۇيىمداستىرۋشىلار.

جوباداعى مامانداردىڭ كۇن­دە­لىكتى ءوز جۇمىسى بولعاندىق­تان، پسيحولوگتەر قولى بوس كەزدە كون­سۋل­تاتسيا جۇرگىزەدى. سوندىق­تان ۇيىمداستىرۋشىلار ماماندارمەن الدىن الا كەلىسىپ، بەل­گىل­ەنگەن ۋاقىتتا بايلانىسقا شى­­­عۋىن تالاپ ەتەدى. بايلانىس كە­زىندە تىنىش، ادامداردان الىس جەرگە بارۋعا كەڭەس بە­رە­دى. كەز­دەسۋگە قاتىسپايتىن بولسا، ۋا­قىتىنان بۇرىن ەسكەرتۋ دە ماڭىزدى. ەلوردا مەن الماتى قالالارىنىڭ تۇرعىندارى پسيحولوگتەرمەن جۇزدەسە الادى، ال رەس­پۋبليكا ايماقتارىنداعى جاستار تەك ونلاين فورماتتا عانا كەزدەسۋ مۇمكىندىگىنە يە.

جوبانىڭ نەگىزىن قالاۋشى ۇلپان رامازانوۆا جوبانىڭ ءوزى­­نىڭ جەكە بلوگىنان باستاۋ ال­­­عا­نىن ايتادى. العاشىندا جەكە پاراقشاسى ارقىلى الىس­تا­عى سىڭلىسىنە ارناپ جازبالار جولداعان. ول ءسىڭلىسى «مەنەن سۇراۋعا ۇيالعانىن ەڭ بولماعاندا جەلىدەن وقىسا» دەپ ويلاعانىن ايتادى. ء«بىراز ۋاقىتتان كەيىن باسقا دا قىزدار كومەككە جۇگىنە باستادى. سول كەزدە ماسەلەگە ما­ماندار ارالاسۋى كەرەگىن ءتۇ­سىندىم. ويتكەنى مەن پسيحولوگ ەمەسپىن، بارىنە كومەكتەسە المايمىن»، دەيدى ۇلپان.

وسى يدەيا تۋعاننان كەيىن، ساي­كەستىك پە، باسقا ما، بىراق جاننا ەسىمدى پسيحولوگ پسيحولوگتەر قوعامداستىعىندا جۇ­مىس ىستەيتىنىن ايتادى، بىرگە جۇ­مىس ىستەۋگە ۇسىنىس بىلدىرەدى. «كەز­دەسىپ، جوبانىڭ باعىتىن ناقتىلادىق. ەندى كونتسەپتتى اشا تۇسەتىن اتاۋ تاڭداۋىمىز كەرەك بولدى. شىنى كەرەك، بۇرىن-سوڭدى تاجىريبەمىز بول­ماعاننان كەيىن قانداي ناتي­جە كۇتەرىمىزدى دە بىلمەدىك. مەحانيزمى دايىن بولعان سوڭ، شەگىنەرگە جول جوق دەپ، بەلدى بەكەم بۋدىق. الەۋ­مەت­تىك جەلىلەردەگى پاراق­شا­مىز­دى جۇرگىزۋ ءۇشىن ەرىك­تىلەر مەن ديزاينەرلەردى تاۋىپ، كومەگىنە جۇگىندىك. ءدال قازىر 15 پسيحولوگ جاستارعا كومەك كورسەتىپ ءجۇر»، دەيدى ۇ.رامازانوۆا.

پسيحو­لوگ­تەر تۋرالى اقپاراتقا نازار سال­ساق، بارلىعى تاجىريبەلى ما­مان­دار. اراسىندا چەحيا، رەسەي ۋني­ۆەر­سي­تەت­تەرىنىڭ تۇلەك­تەرى دە بار.

جوبا ۇيىم­داستىرۋ­شى­لا­رى­نىڭ ايتۋىنشا، پسيحو­لوگ­تەر­دىڭ جۇمىس باعىتى دا ءار ءتۇرلى. «جۇمىسقا قابىلداردا ماماننىڭ ءبىلىمى، تاجريبەسى مەن باعىتىنا ءمان بەرەمىز. قازىر الەۋمەتتىك جە­لى­دە قاپتاپ كەتكەن نۋمەرولوگ، اس­ترو­لوگتەرمەن جۇمىس ىستەمەيمىز. «الەمدى قۇتقارامىز» دەگەن ۇلكەن ماقسات تا قويمادىق. كىشىگىرىم اقى تولەۋ (دونات) ارقىلى پسيحو­لو­­گتەرىمىزدى جۇمىس ىستەۋگە ىن­تا­­­لان­­دى­رامىز. وسى ۋاقىتقا دەيىن ءبىر كىسىدەن كەلگەن ەڭ ۇلكەن دونات مولشەرى – 10 مىڭ تەڭگە. تۇسكەن اق­شا­نى ەرىكتىلەرگە دە بەرۋگە تىرىسامىن»، دەيدى ۇلپان رامازانوۆا.

2021 جىلعى شىلدەدەن قازان ايىنا دەيىن 4 اي ىشىندە 400 كونسۋلتاتسيا جۇرگىزىلگەن. جاس­تاردىڭ جوباعا دەگەن پىكىرى وڭ. ۇيىمداستىرۋشىلار ىسكە كىرىسپەس بۇرىن ساۋالداما جۇرگىزگەن. وندا جاستاردان «پسيحولوگكە با­رۋعا نە كەدەرگى؟» دەپ سۇراپتى. العاشقى سەبەپ رەتىندە كوپشىلىگى قاراجات ماسەلەسىن كورسەتكەن. ودان كەيىن سەبەپتەر اراسىندا ماماندارعا سەنبەۋ دە بار. ءبىز­دىڭ نەگىزگى مىندەتىمىز – ادامداردى قۇتقارۋ ەمەس، مامانعا جۇگىنۋدىڭ ابەستىگى جوق ەكەنىن كورسەتىپ، توس­قا­ۋىلداردى جويىپ، قوعامنىڭ پى­كىرىن وزگەرتۋ»، دەيدى جوبانى ۇيىم­داستىرۋشىلار.

جوبانىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشالارىندا جازىلعان پىكىر­­لەردىڭ كوپشىلىگىندە پسيحو­لوگ­تەر جۇمىسىنا جوعارى باعا بە­رىل­گەن. اسەم كاميتوۆا ەسىمدى ما­مانمەن جۇمىس ىستەگەن بويجەتكەن دوسىنىڭ كەڭەسى بو­يىن­شا حابارلاسقانىن ايتادى. «دە­گەن­مەن پسيحولوگ مەنى بىردەن باۋراپ الدى. ءوز ماسەلەمدى اشىپ اي­­تۋعا قىسىلمادىم. پسيحو­لوگ­پەن جۇمىس بىرنەشە ايعا سوزىلدى. ول تەك سۇراعىما جا­ۋاپ بەرىپ قوي­ماي، ماسەلەنىڭ ءتۇپ توركىنىن انىقتاۋعا كومەك­تەستى. ماماننىڭ تاپسىرماسىن ورىنداپ قانا ءجۇر­دىم. الايدا الىسقا كوز تاستاسام، ايتارلىقتاي پروگرەسس بولعانىن بايقايمىن. قازىر مازامدى الاتىن قورقىنىش، قاتەر سياقتى جاعىمسىز سەزىمدەردەن ارىلدىم. بۇعان ءدارى-دارمەكسىز-اق جەتكەنىمدى اتاپ وتكىم كەلەدى. اسەم ءوز ماسەلەممەن ءدارىسىز كۇ­رەسىپ كورۋدى ۇسىنعان-دى، ونىڭ كەڭەسىنە قۇلاق اسقانىما قۋا­نىشتىمىن. شىنى كەرەك، ماماننىڭ جاعىمدى اسەرى بولعانى سونشا، ونىمەن ءار كەزدەسۋدى اسىعا كۇتەتىن بولدىم»، دەپ جازادى ول.

باسقا دا پىكىرلەرگە نازار سال­­­ساق، ماسەلەلەر ءار الۋان. ءبىرى شا­مادان تىس كوپ تاماق جە­ۋى­نىڭ سەبەبىن تاپپاي كەلگەن بولسا، ەندى ءبىرى اتا-اناسىنىڭ اجىراسقانىن ايتىپ، كومەك ىزدەگەن. اقشا جيناي الماۋ دا، قارجىنى ءتيىمدى جۇمساي الماۋ دا جاستاردىڭ ءجيى كەزدەسەتىن پروبلەماسى، ويتكەنى وسى سەبەپپەن حابارلاسقاندار از ەمەس. اتا-انامەن، دوستارمەن قارىم-قاتىناستىڭ دۇرىس بولماۋى دا كوپتى تولعاندىرسا كەرەك، كوللەدج بەن ۋنيۆەرسيتەت ستۋدەنتتەرى كو­بىنە وسى ماسەلەگە شەشىم ىزدەيدى ەكەن. ال كومەككە جۇگىنۋشىلەردىڭ بارلىعى دەرلىك 18-گە تولعان ازاماتتار. ءبىر قى­زىعى، شەتەلدەگى جاس­تا­رىمىز دا كوپتەپ حابارلاسقان. پىكىرلەردەن بايقاعانىمىزداي، ولار شەتەلدە ماماننىڭ قىزمەتى قالتاعا سال­ماق سالاتىنىن، سول ءۇشىن جوبا اياسىندا كومەك العانىن جا­­زىپتى.

«كەلەڭسىز جاعدايلار دا بولدى، البەتتە. العاش رەت ءوتىنىش بىل­دىرگەندەردىڭ ءبىرى كۇتكەن نا­تي­جە كورمەي، شاعىمداندى. مۇنداي جاعدايدا اشىق ايتقان، ماسە­­لەنى بىرلەسىپ شەشكەن ابزال. پسي­حولوگتەر دا وزدەرى كوتەرە ال­ماي­تىن جۇكتى موينىنا الماي­دى»، دەيدى جوبانىڭ باسى-قاسىن­دا­عىلار.

«قازاقستاندىقتاردا نەگىزىنەن پسيحولوگكە بارۋ ءداستۇرى قالىپ­تاس­پاعان. ەلىمىزدە وسىعان قا­تىس­تى باستامالار دا بولمادى. ءبىر ايتا كەتەرلىگى، ء«وزىن ءوزى تانۋ» ءپانى عانا بار. الايدا ونى ارنايى مامان وقىتپاسا، قاجەت ناتيجەگە جەتپەسىمىز انىق. بۇگىندە كۇنىنە 5 ءوتىنىش قارايمىز. وسىلايشا، جاستاردىڭ قاتەلىكتەرىنىڭ الدىن الامىز دەپ سەنەمىن»، دەيدى ۇلپان رامازانوۆا.

راسىمەن، ەلىمىزدە پسيحولوگكە بارۋدى نامىس سانايتىن، بارعىسى كەلسە دە كوپشىلىكتىڭ رەاكتسياسىنان قورقاتىندار جەتكىلىكتى. ونىڭ ۇستىنە، ازاماتتاردىڭ كۇن­دە­­لىكتى قاجەتتىلىگىن قامتا­ماسىز ەتۋگە ارەڭ جەتەتىن جالا­قى­سى پسيحولوگ قىز­­مەتىنە جۇگىنۋگە مۇمكىندىك بەر­مەيدى. دە­گەنمەن جوعارىدا ءسوز ەتكەن ەرىك­تىلەر سياقتى قوعامعا پايدالى بولۋعا نيەتتى ازاماتتار باردا ءۇمىت ۇزىل­­مەيدى. ادام قوعامسىز ءومىر سۇر­­­مەيتىنىن ايتامىز. دەگەن­مەن قوعامنىڭ قۇراۋشىسى – ادام ەكە­نىن ۇمىتپاعان ابزال. ءۇي­دىڭ جاقسىسى – اعاشىنان بولسا، قو­عام­نىڭ جاقسىسى – سۇ­را­عىنا جاۋاپ تابا بىلگەن، جەكە با­سىن­داعى ماسەلەسىنە جا­ۋاپ­كەر­شى­لىكپەن قاراپ، ونى شەشۋگە تىرىساتىن ادامداردان قۇرالادى ەمەس پە؟