اباي • 21 ءساۋىر, 2021

«اباي الەمى – اداستىرماس شامشىراق»

640 رەت كورسەتىلدى

حاكىم ابايدىڭ 175 جىلدىعى قارساڭىندا رەسپۋبليكا كولەمىندە اتقارىلعان ماڭىزدى شارالاردىڭ ءبىرى دە بىرەگەيى – گۋمانيتارلىق باعىتتاعى اباي مەكتەپتەرى جەلىسىنىڭ اشىلۋى.

«اباي الەمى – اداستىرماس شامشىراق»

مەملەكەت باسشىسى ق.ك.توقاەۆ انا ءتىلى مەن ءتول ادە­­بيەت­تىڭ قادىر-قاسيەتىن بالالارعا مەكتەپ جاسىنان ءسىڭىرۋ قاجەت­تىگىن ايتا كەلىپ: «وسىعان وراي الماتىداعى اباي اتىن­داعى مەكتەپ-ينتەر­ناتتىڭ مۇمكىندىكتەرىن تولىق پايدا­لانعان ءجون.

قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتىن تەرەڭدەتە وقىتاتىن بۇل مەك­تەپ­تىڭ وقۋ ۇدەرىسى باسقا مەكتەپتەرگە ۇلگى بولادى دەپ ويلايمىن. ونى زاماناۋي تالاپقا ساي جان-جاقتى جەتىلدىرىپ, «اباي مەكتەبى» دەپ اتالاتىن ەڭ ۇزدىك ءبىلىم ورداسىنا اي­نال­دىرۋ قاجەت. جالپى ءبىز كەلەشەكتە اباي مەكتەپتەرىن اشۋ تۋرالى ويلانۋىمىز كەرەك», – دەپ پىكىر بىلدىرگەن ەدى. وسى تاپسىرماعا سايكەس رەس­پۋبليكانىڭ ءار ايماعىندا 3 مەگاپوليس پەن 11 وبلىستا (اق­توبەدە جاڭا عيمارات سالىنۋدا) گۋمانيتارلىق باعىتتاعى اباي مەكتەپتەرى جەلىلەرى اشىلىپ, ول مەكتەپتەردىڭ با­زالىق ورتالىعى رەتىندە اباي اتىنداعى رممي جۇمىس ات­قارۋدا. اباي مەكتەپتەرى جەلى­سىن اشۋ تۋرالى تاپسىرما بەرىل­گەن ساتتەن رەسۋرستىق ورتا­لىق رەتىندە اباي رممي ۇستاز­دارى مەن جوو عالىم-وقىتۋشىلارى بىرلەسە وتىرىپ, اباي مەكتەپتەرى جەلىسىنىڭ 5-11-سىنىپتارىنا ارنالعان جاڭارتىلعان مازمۇنداعى تەرەڭدەتىلگەن «قازاق ءتىلى», «قازاق ادەبيەتى», «ابايتانۋ» پاندەرىنىڭ باعدارلامالارىن جانە وقۋ جوسپارىن ازىرلەپ, 8 رەت تالقىلاۋدان ءوتىپ, وڭ­دە­لىپ, ءبىلىم جانە عىلىم مينيستر­لىگى بەكىتكەن بولاتىن. وسى باعدارلاما اياسىندا ءبىلىم العان اباي مەكتەپتەرىنىڭ شا­كىرت­تەرى انا تىلىندە شەشەن سوي­لەپ, دىلمارلىق قابىلەتتەرىن شىڭداپ, ءتول ادەبيەتىمىزدىڭ قاينار بۇلاعىنان تەرەڭ سۋسىنداپ, ابايدىڭ تۇلعالىق بولمىسىن كەڭىنەن اشۋعا مۇمكىندىك الماق. بۇل – ۇلتجاندى ۇرپاق تاربيەلەۋگە جاسالعان العاشقى قادام.

2020 جىلدىڭ 23 جەلتوقسان كۇنى اباي مەكتەپتەرى جەلىسىنە ارنالعان ء«بىلىم بەرۋدەگى 4ك مودەلى: تەوريا مەن ادىس­تەمە» تاقىرىبىنداعى رەسپۋبلي­كالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيا وتكىزىلىپ, اباي مەكتەپتەرىنىڭ العاشقى وتىرىسى, العاشقى باسقوسۋى بولدى. كونفەرەنتسيانىڭ پلەنارلىق وتىرىسىن اشىپ, قۇتتىقتاۋ ءسوز سويلەگەن بعم مەكتەپكە دەيىنگى جانە ورتا ءبىلىم بەرۋ كوميتەتى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى ج.كارامباەۆ بۇل تاريحي كۇن ەكەنىن ايتا كەلىپ, «اباي مەكتەپتەرىنىڭ» ميسسيا­سى – ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى بويىنا سىڭىرگەن, قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتىن تەرەڭدەتە وقيتىن, فۋنكتسيونالدى ساۋاتتى جانە ۇلت­جاندى جەكە تۇلعانى تار­بيە­لەۋ», – ەكەنىن اتاپ ءوتتى. پلەنارلىق وتىرىستا «اباي مەكتەپتەرىنىڭ» لوگوتيپى, وقۋ جوسپارى, ءبىر جىلدىق جۇمىس جوسپارى, تەرەڭدەتىلگەن باعدار­لامالار تانىستىرىلدى. كون­فەرەنتسيا اياسىندا «اباي مەك­تەپ­تەرىنىڭ» ۇستازدارى ءۇشىن ءۇش سەكتسيا جۇمىس جاسادى: 1) «قازاق ءتىلى», «قازاق ادەبيەتى», «ابايتانۋ» پاندەرىنىڭ وقى­تىلۋى; 2) گۋمانيتارلىق پان­دەردىڭ وقىتىلۋى جانە تاربيە جۇمىسى; 3) بەيىندىك پاندەردىڭ وقىتىلۋى. بۇل كونفەرەنتسيا رەسپۋبليكاداعى «اباي مەكتەپ­تەرىنىڭ» اراسىندا قىزمەتتىك ءارى شىعارماشىلىق بايلانىس ورنات­قان تاريحي كۇن رەتىندە ەستە قالدى.

اباي مەكتەپتەرى اراسىن­داعى بايلانىس ءارى قاراي دا جالعاسىن تاۋىپ, «اباي مەك­تەپتەرى جەلىسىندە «قازاق ءتىلى», «قازاق ادەبيەتى», «ابايتانۋ» پاندەرىن وقىتۋ ەرەكشەلىكتەرى» جانە «اباي مەكتەپتەرى جەلى­سىندە بەيىندىك پاندەردىڭ وقى­تىلۋى» تاقىرىپتارىندا 72 ساعاتتىق ونلاين كۋرستار ۇيىم­داس­­تىرىلدى. كۋرس بارىسىندا جو­عارى وقۋ ورىندارىنىڭ ءتىلشى, ادەبيەتتانۋشى, ابايتانۋ­شى عالىمدارى, سونىمەن قاتار پەداگوگيكالىق شەبەرلىك ورتا­لىعىنىڭ ادىسكەر ۇستازدارى شاقىرىلىپ, دارىستەر وقىدى. اباي رممي ۇستازدارى شەبەر­لىك ساعاتتارىن كورسەتىپ, قاتى­سۋشى ۇستازدارمەن كەرى باي­لانىسقا ءتۇسىپ وتىردى. تەك ۇي­رەتۋ, كورسەتۋمەن شەكتەلمەي, ەكى­جاقتى بايلانىسقا قۇرىلعان بۇل كۋرستار اباي مەكتەپتەرىنىڭ مۇعالىمدەرى ءۇشىن شىنايى تاجىريبە الاڭىنا اينالدى.

«قازىرگى جاھاندانۋ داۋى­رىندە جاڭا تەحنولوگيانىڭ قار­قىندى دامۋى ومىرىمىزگە تۇبەگەيلى وزگەرىستەر اكەلدى. ۇلى اباي ۇنەمى سىنعا العان ما­سىلدىق قوعامعا ەشقاشان جاق­سىلىق اكەلگەن ەمەس. سونى تۇسىنەتىن جاستارىمىز تەك بى­لىم­مەن قارۋلانىپ, ەڭبەككە عانا ارقا سۇيەۋى ءتيىس. ءبىز قازىرگى زا­ماننىڭ جاڭاشا تالاپتارى مەن ۇردىستەرىنە ارقاشان ساي بولۋىمىز كەرەك», – دەپ مەملەكەت باسشىسى ق.ك.توقاەۆ ايتقانداي, قازىرگى تاڭدا ءبىلىم بەرۋشىگە دە, ءبىلىم الۋشىعا دا قويىلاتىن تالاپ مۇلدە بولەك. سونىڭ ءبىرى – وقۋشىلاردىڭ تىلدىك ساۋاتتىلىعىمەن قاتار, فۋنكتسيونالدىق ساۋاتتىلىعىن قالىپتاستىرۋ. وسى ورايدا, رەس­پۋبليكا ۇستازدارىنىڭ سۇرانىسى بويىنشا, اباي مەك­تەپتەرى جەلىسىنىڭ جانە رەسپۋب­ليكاداعى قىزىعۋشىلىق تانىتقان وزگە دە ءبىلىم وردا­لارىنىڭ ۇستازدارىنا ارناپ «وقۋشىلاردىڭ وقۋ ساۋات­تىلىعىن قالىپتاس­تىرۋ­دىڭ ءتيىمدى ءادىس-تاسىلدەرى» تاقى­رىبىندا ۆەبينار وتكىزىلدى. ءبىز­دىڭ ءبىلىم وردامىز – اباي اتىنداعى رەسپۋبليكالىق ما­مان­داندىرىلعان دارىندى بالالارعا ارنالعان قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتىن تەرەڭدەتە وقى­تاتىن ورتا مەكتەپ-ينتەر­ناتى مەن اباي اتىنداعى قا­زاق ۇلتتىق پەداگوگيكالىق ۋني­ۆەرسيتەتى اراسىنداعى بىر­لەسكەن مەموراندۋم نەگى­زىندە اتالعان جوو-نىڭ فيلو­لوگيا جانە كوپتىلدى ءبىلىم بە­رۋ ينستيتۋتىمەن بىرلەسە ۆەبي­نار وتكىزىلدى. ۇلتتىق بىرىڭ­عاي تەستىلەۋدە نەگىزگى ءپان رە­تىن­دە تاپسىرىلاتىن وقۋ ساۋات­تىلىعىن ءتيىمدى شەشۋ جانە تالداۋ بويىنشا ۇس­تاز­­دارمەن تاجىريبە ءبولىسۋ ماقسا­تىندا اباي مەكتەپتەرى جەلىسىنىڭ جىلدىق جوسپارىنا سايكەس شەبەرلىك سىنىپتارى كورسەتىلدى.

الداعى ۋاقىتتا دا جەلىلىك «اباي مەكتەپتەرىنىڭ» ورتالىق بازاسى رەتىندە جۇمىستار قار­قىندى تۇردە جالعاسىن تابا­دى. بيىلعى وقۋ جىلىندا اباي مەكتەپتەرى ءۇشىن جاسالعان جىل­دىق جوسپارعا سايكەس, ءساۋىر ايىن­دا رەسپۋبليكا كولەمىندە ءىىى ء«دىلمار» شەشەندىك سايىسىن, مامىر ايىندا «جاڭار­تىلعان ءبىلىم بەرۋ: جاڭا كوز­قاراس, ناقتى قادامدار» تاقى­رى­بىندا پەداگوگيكالىق يدەيالار فەستيۆا­لىن وتكىزۋ جوسپارلانۋدا.

بىزگە قويىلاتىن تالاپ – ۇلت­تىق سيپاتىمىزدى جوعالتپاي, العا سەنىمدى ادىمدار جاسايتىن بۋىن تاربيەلەۋگە تامشىداي بولسىن ۇلەس قوسۋ. «بولاشاق – جاستاردىڭ قولىندا». ساپالى دا سانالى ۇرپاق – ەلىمىزدىڭ العا باسۋداعى ءۇمىتى, ءدۇبىرلى دودادا وزىپ شىعاتىن ءدۇلد ۇلى.

 

روزا سەكسەنوۆا,

اباي اتىنداعى رەسپۋبليكالىق مامانداندىرىلعان دارىندى بالالارعا ارنالعان قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتىن تەرەڭدەتە وقىتاتىن ورتا مەكتەپ-ينتەرنات ديرەكتورى مىندەتىن اتقارۋشى

سوڭعى جاڭالىقتار

ەل ىقىلاسىنا بولەنگەن

ايماقتار • كەشە

جەلاياقتار سايىسى

سپورت • كەشە

عاسىر جاساعان گازەت

باسىلىم • كەشە

ءداستۇرلى انشىلەر دوداسى

بايقاۋ • 02 قازان, 2023