شىمكەنتتىكتەردى قونىس اۋدارۋعا شاقىردى

سونىڭ ىشىندە پاۆلودار وبلىسى ەكىباستۇز قالاسىنىڭ، سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى ش.ءۋاليحانوۆ، جامبىل اۋداندارى مەن قوستاناي وبلىسى دەنيسوۆ اۋدانى­نىڭ وكىلدەرى شىمكەنتتەگى «شاڭىراق» وتباسى ينستيتۋتىن قولداۋ ورتالىعىندا كوپبالالى انالارمەن جانە از قامتاماسىز ەتىلگەن وت­باسىلاردىڭ مۇشەلەرىمەن كەز­دەسىپ، سولتۇستىك وڭىرلەرگە قونىس اۋدارعان جاعدايدا كورسەتىلەتىن قولداۋ شارالارىمەن تانىستىردى.

پاۆلودار وبلىستىق جۇ­مىس­پەن قامتۋدى ۇيلەس­تىرۋ جانە الەۋمەتتىك باعدار­لا­مالار باسقارماسى كوشى-قون ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى مەرۋەرت ەسەنباەۆا: «ەڭبەك» مەملەكەتتىك باعدارلاما­سى قابىلدانعالى 4 جىل­دىڭ ىشىندە پاۆلودار وبلى­سىنا وڭتۇستىكتەن 7 مىڭنان اس­تام ازامات كوشىپ كەلدى. كەز كەل­گەندەرىڭىز ءبىزدىڭ وڭىرگە قونىس اۋدارا الاسىزدار. اسى­رەسە، كوپبالالى وتباسىلار­دى ءبىز قۇشاق جايا قارسى الىپ، بارىنشا قولداۋ كور­سە­تۋگە دايىنبىز. ول ءۇشىن وت­باسىنىڭ ەڭ بولماعاندا ءبىر مۇشەسىنىڭ ماماندىعى بول­سا جەتكىلىكتى. ول مىندەتتى تۇر­دە جوعارى نەمەسە ارنا­يى ورتا وقۋ ورنى ەمەس، كاسىپ­تىك باعىتتا، جۇمىسشى ما­مان­دىقتار بولسا دا جاراي بەرەدى. سودان كەيىنگى كەرەگى – جۇمىس ىستەيمىن، ءوز ءومىرىمدى جاقسى جاققا وزگەرتەمىن دەگەن نيەت قانا. وتكەن جىلى پاۆلودار وبلىسى ەكىباستۇز قالاسىندا «نۇرلى ەرتىس» اتتى جاڭا شاعىناۋدان سالىندى. وعان نۇر-سۇلتان قالا­سىندا جۇمىس ىستەپ جۇر­گەن 300-گە جۋىق وتباسى، شامامەن 1500 ادام كوشىپ باردى. ولاردىڭ بارلىعى ءتۇبى وسى وڭتۇستىكتىڭ تۇرعىندارى بول­عان. ەلورداعا جۇمىس پەن جاي­لى ءومىر ىزدەپ بارعانى­مەن، باس­پانا الا الماي، پاتەر­دەن-پاتەرگە كوشىپ جۇرگەن. ولاردىڭ العاشقىلارى نۇر-سۇلتان قالاسىنا كوشىپ بارعانىنا 15 جىل بولعان ەكەن. ەكىباستۇزدان تەگىن باس­پانا مەن تۇراقتى جۇمىس ۇسىنىلعاندا ولار قۋانا كە­لىستى. وسىنداي جاڭا ۇيلەر ءبىزدىڭ وبلىستا بيىل دا سالىنادى»، دەدى.

كەرەكۋدەن كەلگەن ما­مان­نىڭ ايتۋىنشا، قونىس اۋدارۋشىلارعا ءبىر رەتتىك ماتەريالدىق كومەك بەرىلە­دى. بۇل قارجى كوشى-قون شىعىن­دارىن وتەۋ ءۇشىن قاجەت. ونىڭ مولشەرى – وتباسىنىڭ ءاربىر مۇشەسىنە 205 مىڭ تەڭگە­دەي. بۇعان قوسا، كوشىپ بار­عان كەزدە وتباسىنىڭ ەڭبەك­كە قابىلەتتى ءار مۇشەسى جۇ­مىس­­پەن قامتىلادى. مامان­دار­دىڭ ايتۋىنشا، ەگەر ءسىز تاڭداعان ەلدى مەكەندە بىر­دەن قونىستاناتىن بوس ءۇي بول­ماعان جاعدايدا 1 جىلعا دەيىن مەملەكەت باسپانانى جالعا الۋ شىعىندارىن وتەپ وتىرادى. وسى مەرزىم ارالىعىندا قونىس اۋدارۋشىلاردىڭ باسپانا ماسەلەسى  شەشىمىن تابادى.

«قونىس اۋدارۋشىلارعا مەديتسينا قىزمەتكەرى (دارى­گەر، فەلدشەر، اكۋشەر، مەد­بيكە)، مۇعالىم، اسپاز، بۋح­گال­تەر، جۇرگىزۋشى، تراكتور­شى، مەحانيزاتور، گاز-ەلەكتر دانەكەرلەۋشى، ينجەنەر، ۆەتە­رينار، مونتاجشى، جاتتىق­تى­رۋ­شى جانە وزگە دە بوس جۇ­مىس ورىندارى بار. ال «ەڭبەك» باعدارلاماسى شەڭ­بەرىن­دە ۇسىنىلاتىن مەم­لە­­كەت­تىك قول­داۋ شارالارى­نىڭ، سۇ­را­نىسقا يە مامان­دىق­تار­دىڭ تىز­بەسى «zansoc.kostanay.gov.kz» سايتىندا ورنالاستىرى­لا­دى جانە ول اي سايىن جا­ڭار­تىلىپ وتىرادى»، دەدى قوس­تاناي وبلىسى دەنيسوۆ اۋدا­نى اكىمى­نىڭ ورىنباسارى نۇر­لىبەك كاكىمجان.

ال سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى ءۋاليحانوۆ اۋدانى جۇمىسپەن قامتۋ ورت­الى­عىنىڭ ديرەكتورى زاۋرەش مۇساباەۆانىڭ ايتۋىنشا، قىزىلجار وڭىرىنە 2016 جىلدان باستاپ قونىس اۋدارۋشىلاردى قابىلداۋ كۆوتاسىنا 6 765 ادام (2 045 وتباسى) ەنگىزىلگەن. ونىڭ ىشىندە شىمكەنت قالاسىنان 174 وتباسى (558 ادام)، ال تۇركىستان وبلىسىنان 698 وتباسى (2 235 ادام) كوشىپ بارعان. قونىس اۋدارعان بارلىق وتباسى مەملەكەتتەن تولەم الىپ، تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتىلگەن. ياعني 741 وتباسى جال­عا الۋ قۇقىعىن پايدالان­سا، 859 وتباسى تۇرعىن ءۇيدىڭ قاي­تالاما نارىعىنان باسپانا ساتىپ العان. 445 وتباسى جاڭا تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتىلگەن. بۇل رەتتە باعدارلاما اياسىندا قونىس اۋدارۋشىلار ءۇشىن قاناتقاقتى رەجىمدە 2019 جىلدان باستاپ 1 022 تۇر­عىن ءۇي سالىنسا، وسى جىلى 714 باسپانا سالۋ جوس­پارلانعان.

كەزدەسۋ  بارىسىندا دە­لە­گا­تسيا مۇشەلەرى «ەڭبەك» مەم­لەكەتتىك باعدارلاما­سى اياسىندا قونىس اۋدارۋ­شى­­لارعا بارلىق مۇمكىندىك قاراس­تىرىلىپ وتىرعانىن اي­رىقشا اتاپ ءوتتى. ال سولتۇس­تىك وڭىرلەرگە كوشىپ بار­عان ازاماتتار باق وكىل­دەرى­نىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرىپ، باع­دارلامانىڭ ماڭىز­دى­لىعىنا توقتالدى.

ايتا كەتەرلىگى، مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس 2021 جىلى قونىس اۋدارۋشى وتباسىلاردىڭ ءار مۇ­شەسىنە بەرىلەتىن سۋبسيديا كو­لەمى ەكى ەسەگە كوبەيگەن. بۇعان دەيىن ءار ادامعا 35 اي­لىق ەسەپتىك كورسەتكىش كولە­مىندە قارجى بەرىلسە، ەندى قونىس اۋدارۋشىلار 70 اەك (204 190 تەڭگە) سۋبسيديا الادى.

شىمكەنت