فرونت-كەڭسەلەر قىزمەتى ءتيىمدى مە؟

وبلىس ورتالىعىنداعى «استانا» كوشەسى، №59 مەكەنجايىندا ءوڭىر تۇرعىن­دارىنا ناعىز قاجەتتى وبلىس­تىق دەنساۋلىق ساقتاۋ، جۇمىس­پەن قامتۋدى ۇيلەستىرۋ جانە الەۋمەتتىك باعدارلامالار باسقارمالارى مەن ەڭبەك جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ جانە كوشى-قون دەپارتامەنتى ورنالاسقان.

دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسى 4-قاباتتا، قالعان مەكەمەلەر دە وسى دەڭگەيلەس قاباتتاردا ورنالاس­قان­دىقتان، حالىققا بۇل مەكەمەلەرگە بارىپ، جوعارىعا كوتەرىلىپ، ءوتى­نىش-ارىزدارىن جەتكىزۋ قانشا­لىق­تى قيىن ەكەنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى.

جاقىندا وسى عيماراتتىڭ ءبىرىن­شى قاباتىندا «الەۋمەتتىك فرونت-كەڭسە» اشىلدى. بۇل كەڭسە ءوڭىر تۇر­عىندارىنا جوعارى قاباتقا كوتە­رىلمەي-اق، مەملەكەتتىك قىزمەت كور­سەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ءدال وسى جەردە باسقارما ماماندارى تۇرعىن­داردىڭ ارىز-شاعىمدارى مەن وتى­نىشتەرىن تىڭداپ، قاجەتتى كەڭەس­تەر بەرەدى.

كەڭسە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل اگەنتتىگى وڭىرلىك دەپارتامەنتىنىڭ باستاماسىمەن اشىلدى. جاڭادان تاعايىندالعان دەپارتامەنت باسشىسى ەرنار بايان­عازين تۇرعىندارعا قولجەتىمدى وسىن­داي كەڭسەلەردى اشۋ مەملەكەت باس­شىسىنىڭ «حالىق ۇنىنە قۇلاق اسا­تىن مەملەكەت» تۇجىرىمداماسى اياسىندا جۇرگىزىلىپ وتىرعانىن اتاپ ءوتتى.

«عيماراتتا ورنالاسقان ءۇش ورگان مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ كوپ بولىگىن ۇسىنادى. كەڭسە حالىقتىڭ سول قىزمەتتەردى الۋىن جەڭىلدەتۋ ءۇشىن اشىلدى. حالىق بۇكىل كابي­نەت­تەردى ارالاماي-اق قىزمەتتى ءبىر جەر­دەن الا الادى. ەڭ باستىسى، جەم­قورلىقتى، شەنەۋنىك پەن قىزمەت الۋشى اراسىنداعى تىكەلەي بايلانىس­تى ازايتادى. مۇنىڭ بار­لىعى حالىقتىڭ جاعدايىن جاق­سارتۋ ءۇشىن جاسالۋدا»، دەگەن ەرنار بايانعازين جاقىندا بۇل جەردە دەپارتامەنتتىڭ تەگىن قۇقىق­تىق كو­مەك بەرەتىن «ادال كومەك» جوبا­لىق كەڭسەسى اشىلاتىنىن حابارلادى.

ال وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى گۇلنار بۋراتاەۆا فرونت-كەڭسە تۇرعىندار تاراپىنان ءجيى قويىلاتىن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋگە، تۇسكەن وتىنىشتەرگە ساراپتاما جاساۋعا كومەكتەسەتىنىن ايتىپ، مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندار ءۇشىن دە وتە ىڭعايلى ەكەنىن جەتكىزدى.

ءوڭىر حالقى باسقارماعا ەمدەلۋ، دارىمەن قامتاماسىز ەتۋ، مۇگە­دەكتىككە قاتىستى ماسەلەلەر بويىن­شا وتە ءجيى كەلەدى. مىسالى، جىل باسىنان بەرى 19 ءوتىنىش ءتۇسىپ، ونىڭ 16-سىنا جاۋاپ بەرىلگەن.

سونداي-اق، كەڭسەدە ءۇش باسقار­مانىڭ ماماندارى، ءبولىم باسشىلارى، باسقارما باسشىلارىنىڭ ورىنباسارلارى جانە باسقارما باسشىلارى ارنايى كەستە بويىنشا تۇرعىندارعا جەكە قابىلداۋ كۇندەرىن وتكىزەدى. الداعى ۋاقىتتا ايماقتاعى اۋىل شارۋاشىلىعى باسقارماسىنىڭ عيماراتىندا دا فرونت-كەڭسە اشۋ ۇسىنىلىپ وتىر. ويتكەنى  وتكەن جىل ىشىندە وبلىستىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىندا 33 قىلمىستىق ءىس قوزعالعان. سول سەبەپتى ەرنار بايانعازين وڭىردەگى اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىن سىبايلاس جەمقورلىق تاۋەكەلدەرىنەن ارىلتۋ، مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەر مەن تۇتىنۋشىلار اراسىندا كەز كەل­گەن بۇزۋشىلىقتارعا توزبەۋ­شىلىكتى قالىپتاستىرۋ قاجەت دەپ سانايدى. ال اۋىل شارۋاشى­لىعى باسقارماسىندا مەملەكەتتىك قىز­مەتتىڭ 18 ءتۇرى كورسەتىلەدى. ونىڭ ءبىرى – سۋبسيديالاۋ. باسقارما ارقىلى وتەتىن بۇل قارجىلاي مەملەكەتتىك قولداۋ ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكتى تالاپ ەتەدى. ياعني مەملەكەت بولگەن ءاربىر تەڭگە فەرمەرگە جەتۋگە ءتيىس.

تۇرعىنداردىڭ دەنى سەرۆيستىك اكىمدىكتەر ارقىلى جەر، جايىلىم ماسەلەسى، ناتيجەلى جۇمىسپەن قامتۋدى جانە جاپپاي كاسىپكەرلىكتى دامىتۋدىڭ «ەڭبەك» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى بويىنشا اقىل-كەڭەس العىلارى كەلەدى. ال باسقارماعا قاراستى ماي، ۋسپەنكا، اققۋلى اۋداندارى اۋىل شارۋاشىلىعى بولىم­دەرى ماماندارىنىڭ سەرۆيستىك اكىمدىكتەردە بولمايتىندىعى باي­قالعان. بۇل ءىس جۇزىندە سەرۆيستىك اكىمدىكتەردىڭ كەيبىرەۋلەرىنىڭ قىز­مەتى كوزبوياۋشىلىق ەكەنىن اڭعار­تادى.

مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ تۇرعىندارعا مەملەكەتتىك باعدار­لاما­لاردىڭ ىسكە اسىرىلۋىن دۇ­رىس تۇسىندىرە الماۋى دا ۇلكەن ماسە­لەگە اينالعان. سەبەبى اۋدان ورتالىقتارى مەن اۋىلداردا ءبىلىمدى، بىلىكتى ماماندار تاپشى. تاعى ءبىر ماسەلە مەملەكەتتىك تىلگە كەلىپ تىرەلەدى. ويتكەنى سەرۆيستىك اكىمدىكتەر مەن فرونت-كەڭسەلەردە ەسىكتەن كىرگەننەن باستاپ قابىلداۋ ءتىلى – ورىسشا. سوندىقتان، ەڭ الدىمەن، باسشىلار قازاق تىلىنە جاناشىر بولۋلارى كەرەك.

مىسالى، ايدار سەيىتقازينوۆ باسقاراتىن وبلىستىق دەنساۋ­لىق ساقتاۋ باسقارماسى قىزمەتكەر­لەرىنىڭ اراسىندا قازاق تىلىندە سويلەي الاتىن باسشىلار بار ما؟ باسقارما ماماندارى الدارىنا اۋىل­دان كەلگەن قاريالارعا قازاق تىلىندە قىزمەت كورسەتە الا ما؟ قالا تۇرماق، اۋىل­داردا قازاق تىلىندە ءمان-جايدى ءتۇسىندىرىپ بەرە الاتىن ماماندار از.

قازىر ەلىمىزدە اشىلىپ جات­قان سەرۆيستىك اكىمدىكتەر، فرونت-كەڭسەلەر جۇيەسى سىبايلاس جەم­قورلىقتان ارىلۋدىڭ جانە ءوڭىر تۇ­ر­عىندارىنا تەز جانە ساپالى قىزمەت كورسەتۋدىڭ ءتيىمدى ءبىر تاسىلىنە اينالۋدا دەيمىز. ال ولاردىڭ قىزمەتى تالاپقا ساي ما؟ ارينە، تالاپقا ساي، ءبارى جارقىراپ تۇر، بارلىق تەحنيكالىق قۇرال-جابدىق، ۇستەل، ورىن­دىق، بالالار الاڭى ءبارى دە بار. بىراق ماسەلە باسقادا. ەندى شە­نەۋنىكتەر دە جوعارىدان تومەنگە ءتۇسىپ، كەڭسەلەردە قاراپايىم ءجۇرىپ-تۇرىپ، ادامدارمەن ءتىل تابىسىپ سويلەسۋگە ۇيرەنگەنى ءجون.

پاۆلودار وبلىسى