شىعىس قازاقستان: كۇرشىمدە سوعىس ارداگەرىنە تەمىر تۇلپار مىنگىزدى

وبلىستا ءىى دۇنيە جۇزىلىك سوعىستىڭ 75 جىلدىعى اياسىندا ارداگەرلەرگە قۇرمەت كورسەتىلۋدە.

بۇگىن كۇرشىم اۋدانىنىڭ اكىمى دۋلات قاجانوۆ سوعىس ارداگەرى احمەتكارىم احماديەۆتىڭ شاڭىراعىندا بولىپ، مەرەكەمەن قۇتتىقتادى. قارت مايدانگەردىڭ سوعىستاعى ەرلىكتەرى مەن بەيبىت جىلدارداعى ەڭبەكتەرى، سونداي-اق ەل تاۋەلسىزدىگىن نىعايتۋعا قوسقان ۇلەسى ۇشان تەڭىز، بۇگىنگى جاس ۇرپاققا وشپەس ونەگە.

اۋدان اكىمى احمەتكارىم اقساقالعا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ جانە وبلىس اكىمى دانيال احمەتوۆتىڭ قۇتتىقتاۋ حاتتارىن وقىپ، سىي-سياپاتىن تابىستادى. سونداي-اق، اۋدان باسشىسىنىڭ باستاماسىمەن جانە جەرگىلىكتى كاسىپكەرلەر قولداۋىمەن قاھارمان قارت مايدانگەرگە جاڭا تەمىر تۇلپار سىيعا تارتىلدى.

«ەل باسىنا كۇن تۋعان سۇراپىل سوعىس جىلدارى ادام توزگىسىز قيىنشىلىقتاردى قايىسپاي كوتەرىپ، ەلدىڭ قورعانى بولعاندارىڭىز ءۇشىن سىزدەرگە باس يەمىز. ەلىمىزدىڭ بۇگىنگىدەي بەيبىت زاماندا جەتكەن بارلىق جەتىستىكتەرىنىڭ ارتىندا سىزدەردىڭ ەڭبەكتەرىڭىز بەن ەرلىكتەرىڭىز تۇر. ءبىز مۇنى ماڭگى ەستە ساقتايمىز جانە ماقتان تۇتامىز»  دەدى دۋلات قاجانوۆ قۇتتىقتاۋ سوزىندە.

مايدانگەر احمەتكارىم احماديەۆ 1925 جىلدىڭ 12 تامىزىندا شىعىس قازاقستان وبلىسى، بۇرىنعى سامار اۋدانى، سارشوقى اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن ەكەن. اكەسى قايىڭدى ورمان شارۋاشىلىعىنىڭ باسشىسى، اعاشتان ءتۇيىن تۇيگەن شەبەر ادام بولىپتى. شەشەسى ءۇي شارۋاسىندا، بالا تاربيەسىمەن وتىرعان. احمەتكارىم اتا ءۇش جاسىندا جەتىم قالعان. سول ءبىر جىلدارى قازاق دالاسى جازالاۋدى، اشتىقتى، جۇقپالى اۋرۋمەن اۋىرعاندى باسىنان وتكىزگەن ەدى، تاعدىر تاۋقىمەتى ونى دا اينالىپ وتپەدى. 1939 جىلى احمەدكارىم احماديەۆ باستاۋىش مەكتەپتە 7 سىنىپتى بىتىرەدى. مەكتەپتى اياقتاعان كەيىن كولحوزعا جۇمىسشى بولىپ ىستەگەن. 1943 جىلدىڭ 2-ءىنشى اقپانىندا احمەتكارىم احماديەۆ اسكەر قاتارىنا زابايكالەعا شاقىرىلادى. بۇل كىسىنىڭ جاۋىنگەرلىك جولىن كەۋدەسى تولى وردەن، مەدالداردان دا كورۋگە بولادى، اتاپ ايتقاندا، «جاپونيانى جەڭگەنى ءۇشىن»، «وتان سوعىسى» II دارەجەلى وردەنى جانە تاعى باسقا ماراپاتتارى. 1950 جىلى سوعىس اياقتالعاننان كەيىن اسكەردەن قايتقان احمەتكارىم احماديەۆ تۋعان جەرىنە ورالادى. احمەتكارىم اعا جۇبايى شوكەنمەن بىرگە 6 بالا ءوسىرىپتى. قازىر 17 نەمەرە، 11 شوبەرەسى ءوسىپ كەلەدى. 2007 جىلى احمەتكارىم احماديەۆكە «كۇرشىم اۋدانىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى» اتاعى بەرىلگەن.

ءوز كەزەگىندە ارداگەر ريزاشىلىعىن ءبىلدىرىپ، اق باتاسىن بەردى.

جالپى كۇرشىم اۋدانىنان 9 مىڭنان استام ادام سوعىسقا اتتانعان. ولاردىڭ 5 مىڭنان استامى قازا تاپقان، 2246 جاۋىنگەر  حابارسىز كەتتى. 4 جەرلەسىمىز كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعىنا يە بولدى.

بيىلعى 75 جىلدىق اياسىندا اۋدان بويىنشا 1 سوعىس ارداگەرىنە 600 مىڭ تەڭگە، 3 ۇوس قاتىسۋشىلارىنىڭ جەسىرلەرى مەن 6 ەرەن ەڭبەگى ءۇشىن ماراپاتتالعاندارعا 100 مىڭ تەڭگەدەن جانە 221 تىل ەڭبەككەرلەرىنە 42 500 تەڭگەدەن بەرىلدى. جالپى 10 ملن. 892 مىڭ تەڭگە كولەمىندە الەۋمەتتىك تولەم جۇرگىزىلدى.

شىعىس قازاقستان وبلىسى