ادەبيەت • 06 ءساۋىر, 2020

تولقىن قابىلشا. قانداي عاجاپ, سەنىڭ بارىڭ الەمدە

3310 رەت كورسەتىلدى

بۇگىن سىزدەردىڭ نازارلارىڭىزعا  سىرشىل اقىن  تولقىن قابىلشانىڭ ءبىر توپ ماحاببات جىرلارىن ۇسىنىپ وتىرمىز. 

تولقىن  قابىلشا, حالىقارالىق «شابىت» شىعارماشىلىق جاستار فەستيۆالىنىڭ  لاۋرەاتى, «جانىممەن  جالعىز  كەشكەم  مۇڭ», «جاڭبىرداعى  ساعىنىش», «وسى  ءبىر  ءسات  ۇنايدى» جىر  كىتاپتارىنىڭ اۆتورى.

تولقىن قابىلشا. قانداي عاجاپ, سەنىڭ بارىڭ الەمدە

 ***                                                             

      سەنى كەيدە گرەك سۇلۋلارىنا ۇقساتام,-دەدى ول.
                                                                   سەن كەيدە سونداي جۇمباقسىڭ! دەدى جانە بىرەۋ.
                                                                   اقىندار, سەندەر وسى ولەڭدە ءولىپ-ءوشىپ عاشىق    بولاسىڭدار,يا؟!-دەدى الدەكىم.

بىلەمىن, كەيدە, بولمىسىم كوپكە كەرەعار,
تاعدىرىم انىق,
تۇسىنە المايدى مەنى ولار.
افروديتاداي گەفەستتى سۇيگەن وت بولىپ,
كەۋدەمدە ىستىق جەبە بار.

افيناداعى اڭىزداي جۇمباق ەسىمى,
اقىننىڭ جانى –
تاعدىردىڭ قيلى شەشىمى.
گومەرلەر سۇيگەن «يلليادا» سىندى داستانى,
عۇمىرىم مەنىڭ – وت پەنەن سۋدىڭ كەسىمى!

زەۆس تە ۇقپاس, احيللەس ماڭگى قۇشا الماس,
مەندەگى سەزىم –
تاڭىردەي  تىلسىم, كۇش, الماز.
جەر مەنەن كوكتىڭ اراسىن كەزگەن قۇدىرەت,
ءتانتى ەتكەن مەنى كۇش العاش.
قوس قاناتىمەن الەمدى قۇشقان تالايلار,
ءدال مەندەي بيىك ۇشا الماس!

سۇلۋ دا دەمە,
ميفتەگى ءمۇسىن – كەيىپكەر,
ۇعىنعىڭ كەلسە, جانىمدى ءبىر ءسات ءسۇيىپ كور!
ناركەستەۋ مىناۋ جاناردىڭ توزسەڭ وتىنا,
اسقاقتاۋ مەندىك بولمىستى مىنا ءيىپ كور!

مەندەگى مۇڭنىڭ ۇعىنا المايسىڭ كيەسىن,
دەيسىڭ بە, ماعان,
ورتەنىپ نەگە سۇيەسىڭ؟!
الاپات جانىن القاراكوككە ۇسىنعان,
مەندەگى تىلسىم كۇي وسى.
ادالدىعىمنىڭ, عازال جىرىمنىڭ جەردەگى,
ءبىر ولەڭ  جالعىز يەسى!

1

                ***

ءبىر ساتتە باز كەشىپ بارىنەن,
ءبىر ساتتە كوز جۇمدى كوپ ارمان.
ءبىر مەزەت جانىمنىڭ حالىنەن,
ءبىر ساۋلە جىلايدى جوعالعان.
ءبىر جۇرەك سوعىپ تۇر كەۋدەمدە,
بەيمەزگىل جىلۋى تونالعان.

ءبىر اق ءسات شەشەدى بارلىعىن,
ءبىز عارىپ, سول ءساتتىڭ قۇربانى.
ءبىر سەنىم ايتادى جارلىعىن,
ءبىر ءۇمىت ولمەسە بولعانى.
ءبىر مەزەت عايىپ بوپ ۇلگەردىم,
ءبىر ساتتىك ەلەستەي جولداعى.
ءبىر تامشى كوز جاسى – گۇلدەردىڭ,
ءبىر مەزەت سۋىقتان توڭعانى.

ءبىر سەزىم بەيمەزگىل كوكتەيدى,
ءتاڭىردىڭ ەكى ەتپەي جارلىعىن.
جانىما ءبىر مەيىر جەتپەيدى,
تارك ەتىپ كەتەر ەم بارلىعىن.
ءبىر عانا ادالدىق كوكسەيدى,
ءبىر عانا وكىنىش, تاعدىرىم.
ءبىر شۋاق جىلىتىپ توسكەيدى.
ءبىر ساتتە وبسە عوي جان نۇرىن…

 2

                               ***

مىناۋ عالام ارىلسىن دەپ كۇنəدان,
اسپانعا ۇقساپ,
اعىل-تەگىل جىلاعان.
اراشالاپ العاۋسىزداۋ ءۇمىتىن,
قارا جەرگە قىلامىق بوپ قۇلاعان,
قار سەكىلدى بولا الساق قوي كىنəسىز…

ۇلپاسىندا مولتىلدەگەن مەيىرىم,
ۇعىنسام دەپ جان بىتكەننىڭ پەيىلىن,
زەڭگىر كوكتىڭ عالاماتى سەكىلدى,
كىرشىكسىز قار,
ايمالايدى بەتىمدى,
ادالدىققا سەنگىسى كەپ ءشۇبəسىز.

ەڭ اياۋلى سەزىمىندەي اسپاننىڭ,
مىناۋ قاردىڭ پəكتىگىنەن جاسقاندىم.
جاندى باۋراپ,
اق ۇلپاسى مامىقتاي,
اقشا بۇلتقا
ۇشقىم كەلدى قالىقتاي,
جانارىمنان جالقى تامشى جاس تامدى.

مەن دە سەندەي,
ىزگىلىككە قۇشتار ەم,
ەستيمىسىڭ؟
اق ۇلپا قار, قىسقى əلەم؟!
ادالدىققا سەنىپ كەلەم ءəلى دە.

اق ۇلپا قار جانارىمەن ايمالاپ,
قارا جەردى  قۇشتى سوسىن, تايعاناق,
بار شىندىعىڭ وسى بولسا, اياۋلى,
تاعدىرىڭنىڭ ايتشى, كانە, ءمəنى نە؟!

3

****

كەيدە وسىلاي الابۇرتىپ كەتەمىن,
قاجىتقاندا قۇسا الەم.
ساعىنىشتىڭ بىلسەم ەگەر مەكەنىن,
قانات ءبىتىپ ۇشار ەم.

كىم ولشەگەن ؟
مەندىك مۇڭنىڭ سالماعىن,
بەبەۋلەيدى تەرەڭدىك.
كەۋدەمدەگى اقيقاتتىڭ تارماعىن,
كەلەم ءۇنسىز ولەڭ عىپ.

كىم ۇعىنسىن؟!
مەنىڭ نازىك جانىمنىڭ,
مولتىلدەگەن بار مۇڭىن.
بازىناسى ارتقان سايىن باعىمنىڭ,
اقىلدىمىن, ارلىمىن.

كىم بىلەدى؟
تاعدىرىمنىڭ جولدارىن,
مەن ءسۇيىنىپ, مەن سۇرگەن.
كەشىپ كەلەم عۇمىر-كۇننىڭ ورمانىن,
تاڭدار قالدى كۇرسىنگەن.

كەيدە وسىلاي الابۇرتىپ كەتەمىن,
قاجىتقاندا قۇسا الەم.
ساعىنىش پا؟
تاپسام ونىڭ مەكەنىن,
قۇشاعىما قىسار ەم…

4

             ***

ەسىڭدە مە؟
ول مەزگىل اقپان ەدى,
قىلامىق بوپ قار ءتۇسىپ جاتقان ەدى.
اپپاق قارداي جانىمدى ارشىپ الىپ,
سەن مەنى قياناتتان ساقتاپ ەدىڭ.
جاراتقانعا قول جايىپ, ساۋعا سۇراپ,
مەن سەنى تاعدىرىمنان تاپقان ەدىم.

– ەسىمدە ءالى…
ول مەزگىل كوكتەم ەدى,
ءبىر ىڭكارلىك بەيمەزگىل كوكتەپ ەدى.
ءبىر نازىكتىك سۇيگەن ءسات كوكتەمەنى,
قايتقان قۇستىڭ سازىنداي ساعىنىشپەن,
قۇدىرەت بوپ جانىمدى وبكەن ەدىڭ…

– قۇستار, قۇستار,
مەگزەيدى كوكتە نەنى؟
بەيمالىم عوي بىزدەرگە كوك دەرەگى.
ادالدىققا ۇلاستى كوكسەگەنىم,
سوناۋ زەڭگىر كۋا بوپ قيماستىققا,
– «امانات» دەپ كوز جاسىن توككەن ەدى.

– ال, قازىر شە,
ۇقتىرام  كوپكە نەنى؟
مەزگىل ءوتتى. ءبىر  ءۇمىت  كوكتەمەدى.
اڭسارىمدى  اي قۇشقان  عۇمىرىمدا,
اق  جاۋىنعا  نەسىنە  وكپەلەدىم؟!
اماناتقا  قيانات ەتە  المايتىن,
ادالدىق قوي,
ول ءۇشىن سوكپە  مەنى!

5

               ***

سول ءبىر ساتتەر,
قايدا كەتتى مەن سەنگەن؟
سول مەزەتتەر, قايدا كەتتى سەن سەنگەن؟!
جەر مەن كوكتەي تىم اياۋلى, تىم الىس,
ادالدىق-اي,
قۇنىڭ نەمەن ولشەنگەن؟!

عاجايىپتى,
قايدا, قاشان تارك ەتتىك؟
اي مەن كۇنگە, ادالمىز دەپ انت ەتتىك.
ساعىنىشتىڭ كەۋدەسىندە كۇرسىندىك,
قيماستىقتىڭ جانارىندا جالت ەتتىك.

پەرى ەمەسپىز,
بولا المادىق پەرىشتە,
ءبىر مەزەتتە قۇلديلادىق ەڭىسكە.
جانۇشىرىپ ءبىر ۇمىتكە قول سوزدىق,
باعىتىمىز جەڭىلىس پە, جەڭىس پە؟

عاجايىپتار قايدا كەتتى مەن سەنگەن,
عاجايىپتار قايدا كەتتى سەن سەنگەن؟
الاسۇرىپ اسپان قۇشىپ كەلەمىن,
ادالدىق-اي!
قۇنىڭ نەمەن ولشەنگەن؟!

6

                        ***

جاس كوردىم دەپ ۇشىنان جانارىمنىڭ.
ءحالىم سۇراپ, قايتەسىڭ؟!
جارالىمىن!
ج ۇلىم-ج ۇلىم جۇرەكتى قولىنا ۇستاپ,
ك ۇلىمدەمەك بولادى  تəن-الىبىم.

جاننىڭ دەرتىن ەمدەيتىن كىم بار, ءسىرə؟!
باقىتىم دا, سورىم دا ءبىر باسىمدا.
قىل بۇراۋعا تۇسسە دە, ۇزىلمەگەن,
جاپىراقتاي جانىم تۇر, شىڭ باسىندا.

ادالدىق قوي, تəرك ەتپەس قۇس ۇياسىن.
– نəزىكسىڭ دەپ نەسىنە جىمياسىڭ؟!
ءتəڭىر سۇيگەن جۇرەكتىڭ لۇپىلىندەي,
ۇعا المايسىڭ, جانىمنىڭ قۇپياسىن.

بولسا داعى سəتتەرىم, كوپ تۇڭىلگەن,
– حالىم سۇراپ,
قايتەسىڭ, كۇپتى كۇننەن.
تەپەرىشىن  جازمىشتىڭ سىلكىپ تاستاپ,
ءتىل قاتاتىن  تاعدىرعا,
مىقتىمىن  مەن!

7

         ***

ىزدەگەن كىم,
ول كۇندەردىڭ دەرەگىن.
ەستىلمەيدى ەركە كۇلكىم,
ەرەك ءۇن.
ەڭ اياۋلى مەزەتتەردىڭ جوعالعان,
ەكەۋمىز دە سۇرامادىق سەبەبىن.
ەكەۋمىز دە ۇنسىزدىككە بايلاندىق,
ءبىر ءۇمىتتىڭ تالعاجاۋ عىپ قورەگىن.

تəرك ەتتىك تە,
عاجايىپتىڭ بارلىعىن,
سەن دە,
مەن دە قۇلاتپادىق ار جۇگىن.
جانارىمنان توگىلسە دە بار مۇڭىم,
جۇرەك دەيتىن جالعىزىما سىبىرلاپ,
جاراتقاننىڭ قۇلاي ءسۇيدىم جارلىعىن.

سەن بە, مەن بە,
جەتە الماعان  بايىپقا؟
تاعدىرىمدى  شىن  ۇناتتىم, ايىپ پا؟
جازمىشىمداي  مەنىڭ  جۇمباق  شەشىمىم,
قياناتتاي سەنىڭ قاتال كەسىمىڭ,
ءتىل قاتا الماي,
قول بۇلعادىم عايىپقا.
بۇل كۇندەرى
سەنىڭ اتىڭ  ساعىنىش,
تەربەتىلگەن «عۇمىر» اتتى قايىقتا.

8

ساعىنىشىم كىناسىز

الدى – سوقپاق, ارتى – مۇڭ,
جەتكىزبەيتىن جول مىنا.
اباقتى عوي بۇل عۇمىر,
اقىلدى مەن ارلىعا…
اڭسارىڭدى بۇعاۋلاپ,
ارمانىڭا قۇن كەسكەن,
ساعىنىشىڭ جازالى,
قۇشتارلىعىڭ – ول كۇنə.

اسۋ, اسۋ جولداردان,
بەتەگەيلى بەلدەردەن,
عايىپ بولدى قانشا ارمان,
مەن ءسۇيىنىپ, سەن سەنگەن.
ءيىر-قيىر مىنا جول,
تالاي مۇڭنىڭ كۋəسى,
شىندىعىنىڭ شىرايىن,
تاعدىر ءوزى كومكەرگەن.

اقىن بولۋ ازابىن,
ادام بولۋ مۇراتىن.
سەزىندىرگەن بۇل جولدا,
ساعىنىشىم – قۋاتىم!
قيماستىعىم جاناردا,
قۇشتارلىعىم كەۋدەمدە,
شىنايىعا شىن قۇمار,
عۇمىر بəلكىم شىن اتىم!

الدى شاتتىق, ارتى مۇڭ,
ساعىم قۇشقان جول مىنا.
سول ساپاردان باق كۇتكەن,
اقىلدى  كوپ, ارلى  دا,
جولايرىقتا ء بىر ء ۇمىت,
قول  بۇلعايدى, قيمايمىن.
ساعىنىشىم – كىنəسىز,
قۇشتارلىعىم  ول  – كۇنə.

 9

***

ماڭدايداعى باعىم ءسىرا, بەس ەلى
از بولمادى سوعان لايىق سورىم دا.
ءبىر كەم دەيدى,
دۇنيەنىڭ ەسەبى.
تەپەرەشى قالار كەيىن قولىڭدا.

بازبىرەۋلەر باز كەشكەندە الەمنەن.
ءبىر كەم دەيدى,
باق پەن سوردىڭ سەبەبىن.
نەگە ەندەشە, جانۇشىرىپ كەلەم مەن؟
وزەگىمنەن وشپەسىن دەپ ولەڭىم.

ءبىر كەم بولسا,
عۇمىر كۇننىڭ عاجابى.
ەسسىز سۇيگەن كەۋدەمدەگى شاتتىعىم.
نەگە ەندەشە جۇرەگىم بار جازالى؟
نەگە ەندەشە,باسىلمايدى اپتىعىم؟

ەندى بىرەۋ
ء«بارى جالعان»دەسەدى.
اقيقات بوپ ولەڭ قالسىن سوڭىمدا,
ماڭدايىمنىڭ باعى بىلەم, بەس ەلى...

 10

ۇعىندىم  مەن…

كۇلكىگە دە كۇرسىنىس, مۇڭ تۇناتىنىن,
قيماستىقتىڭ كەۋدەمدە بۇلقىناتىنىن,
تىنىسىڭسىز مىنا الەم,
تۇنشىعاتىنىن…
تاعى دا ۇعىندىم مەن.

شىن سۇيسەڭ,
قىزعانۋعا  حاقىڭ  بولاتىنىن,
تاعدىرعا دا  تۋرا  ايتار  داتىڭ  بولاتىنىن,
جازمىشىڭنان  جىراقتىڭ  جاقىن  بولاتىنىن,
بۇرىن  بىلگەم…

كەۋدەڭنەن ءۇمىت قاشسا,
جان  توڭاتىنىن,
عاجايىپتىڭ عۇمىردا از بولاتىنىن,
بۇلتتىڭ دا كۇندى كورسە,
نازداناتىنىن,
سەزگەن ءسات, سۋىندىم مەن.

ءتاڭىردىڭ دە تىلسىمدى سۇيەتىنىن,
كۇنگە دە,
كەيدە سالقىن تيەتىنىن,
تاۋلار دا سۇيسە, باسىن يەتىنىن,
مويىنداپ,
كوكتى  قۇشىپ, جىلىندىم  مەن.

ءتۇننىڭ دە جالعىزدىقتان سىزدايتىنى,
مەيىرىمسىز جەر بەتى مۇزدايتىنى,
اسپاننىڭ دا, تۇنەرىپ, اڭساعاندا,
اق جاۋىن بوپ, عالامدى قوزعايتىنى,
اقيقات,
اقىن بولىپ  تۋىلدىم مەن.

11

***

ايتىپ قايتەم, ءسوز كەرىم.
مەيلى, كەيدە كۇمىلجىسىن كوزدە مۇڭ.
قانداي عاجاپ؟
سەنىڭ بارىڭ الەمدە,
قانداي عاجاپ؟
تىنىسىڭدى سەزگەنىم.

قاراشىققا جاس تۇنسا دا,
ىركىلگەن.
ءبىر كۇرسىنىس سەزىلسە دە, كۇلكىمنەن
قانداي عاجاپ؟
جالعىز سەنىڭ تىلەگىڭ.
ۇندەسكەنى جۇرەكتەگى تىلسىممەن.

الاۋلاساق, ايتىلماعان سوزدەردەن.
ايىپتىمىز,
بولساق بۇگىن وزگەرگەن.
الاي-دۇلەي مىنەزىڭە كونۋگە,
الىپ ۇشقان ساتتەرىمدە ءسوز بەرگەم.

ايتپاساڭ دا,
ماعان ارناپ ءسوز كەرىم.
مەيلى, كەيدە, ايىپتاسىن كوزدەرىڭ.
قانداي عاجاپ,
سەنىڭ بارىڭ الەمدە.
قانداي عاجاپ,

تىنىسىڭدى سەزگەنىم؟!

 12

جۇرەكتى  كوردىم  جارالى ...

ءوز-ءوزىن الداعان  جاناردى كوردىم,
جۇرەكتى كوردىم  جارالى.
اقيقات جەڭگەن تاعدىرىن كوردىم,
كوڭىلىن سەزدىم قارالى.

جاناردان كوشكەن جالعاندى كوردىم,
ارماندى كوردىم اھ ۇرعان.
كەلمەسكە كەتكەن تاڭداردى كوردىم,
جازمىشقا جىلاپ باس ۇرعان.

وكىنىش قۇشقان وتكەندى كوردىم,
كۇن كەشكەن جانسىز سۇلدەرى.
كوكتەمدى كوردىم, كوك بەلدى كوردىم,
كوكتەي المايتىن گۇلدەرى.

ادامدى كوردىم, ادالدى كوردىم,
اڭسارىن ءۇنسىز تارك ەتكەن.
قايتا جاسالماس قادامدى كوردىم,
قيماستىق سەزدىم جالت ەتكەن.

جوعالعان سانسىز ءۇمىتتى كوردىم,
تاپتالعان نازىك جۇرەكتە.
قاپ-قارا تۇندەي كۇدىكتى كوردىم,
شارق ۇرىپ قالعان تۇنەكتە.

سانسىز ادامنىڭ پەيىلىن كوردىم,
كوزدەردى كوردىم سۇقتانعان.
مولتىلدەپ تۇنعان مەيىرىم كوردىم,
قاراشىق كوردىم شىق تامعان.

ەگىلگەن ەسسىز جۇرەكتى كوردىم,
ەس-ءتۇسسىز سۇيگەن بوتەندى.
باز كەشكەن بەي-جاي تىلەكتى كوردىم,
بار مۇڭىم ەندى بەكەر-ءدى!

13

                                  ***

جىراقتان سىر شەرتكەندە,
جانىڭ ءۇنسىز,
كەزىم جوق كۇن كەشپەگەن ساعىنۋسىز.
دەمەيمىن, سۇيمەگەندەر شىن باقىتتى,
بىلەرىم, سۇيمەگەننىڭ ءبارى مۇڭسىز.

سۇيگەنمىن.
جۇمباق ەمەس.
انىق ءبارى.
جۇرەگىم ىزگى ارماننان جالىقپادى.
وت بولىپ ورتەنبەي-اق قۇشتارلىقتان,
قۇشاققا قۇلاماي-اق تالىپ تاعى.

ۇناتتىم.
ۇنسىزدىكتى. ۇلى ءۇمىتتى.
سەنىمنىڭ جەلبىرەۋشى ەد تۋى مىقتى.
سەن مەنى ۇناتتىڭ با,
ۇققانىم جوق,
مەندەگى ءسۇيدىڭ بە الدە جىلىلىقتى؟

ءبىر باقىت كۇتەتىندەي جىراقتا انىق.
مەن ەمەس,
جۇرەك ساعان سىر اقتارىپ.
سەن قۇشپاعان جانىممەن اعىل-تەگىل,
(كوز ىلەتىن تۇندەر-اي, جىلاپ بارىپ…)

ال بۇگىن.
سونىڭ ءبارى ءسىرا, اڭىز.
سۇيگەنىم – حاق.
قالعانىن سۇراماڭىز.
مەنى ەمەس, ىڭكارلىگىن جاسىرماعان,
ولەڭىم عوي, تەك سونى
كىنالاڭىز!

14

                                        ***

ساعىندىم با؟
سوناۋ كۇزگى قاز ءۇنىن,
سۇپ-سۇر مىناۋ الەمىمنەن قاجىدىم,
ساعان جەتپەس قۇشتارىمداي شەرتىلگەن,
اۋەنىن-اي, مىنا كوكتەم سازىنىڭ.

ماڭدايىمنان ءسۇيسىن قانشا جارىق كۇن,
سەنسىز وسى سەرگەلدەڭنەن جالىقتىم,
ماعىناسىز مەزەتتەرگە تونالعان,
كۇلكىمنەن دە قۇلازىعان ءحال ۇقتىم.

جاپىراقتىڭ جانارىندا ۇزىلگەن,
تامشىلاردا تاعدىرىم ءجۇر تۇزىلگەن,
سەنسىز سۇرگەن شاتتىعىمنىڭ جاساندى,
تورلاپ الدى كوزدەرىن مۇڭ, ءجۇزىن مەڭ.

ساعىنعانىم,
بولار,مەيلى جازىعىم,
اڭسارىم-اي, سەندە بالكىم, قاجىدىڭ؟
اسپان استىن قايتايىقشى ءبىر بايقاپ,
ەستيىكشى, سوناۋ كەشكى قاز ءۇنىن.

بارلىعىنا بولسا داعى كەش بۇگىن,
كەلەدى ەكەن داۋىسىڭدى ەستىگىم,
قاپيادا قالايىقتا كەزىگىپ,
قول ۇستاسىپ قايتايىقشى كەشقۇرىم.
قايداسىڭ؟!

15

                                ***

سۇيگەن ءساتتى كىم ايتادى كەز دەپ مۇڭ؟
سەزىم ەدىڭ,
سەرگەلدەڭسىز, سانالى.
ءوزىڭ ەدىم, وگەيسىدىڭ, وزگەرتتىڭ,
ساعىنىشسىز كۇندەر جالعاپ ارانى.

نازىك ەدىم,
ناركەس ەدىم راسىندا,
جانارىمدا كۇن كەشەتىن جارتى الەم.
شەكسىز مەندىك سول ماحاببات قاسىندا,
مىناۋ عالام ولشەنبەيدى كارتامەن.

اسپان استى ارمانىمنان نۇرلانىپ,
كۇننىڭ ءوزى كۇمىلجيتىن ساۋلەمنەن.
ءومىر ءوزى اداستىردى ءبىزدى انىق,
عاشىقتارعا ءبىر عاداۋات بار دەۋمەن.

سول كۇندەردىڭ وتى قالىپ سانامدا.
جۇرەگىمدە بوس كەڭىستىك, بوس الەم.
قايتا ورالىپ, مىنا نۇرسىز عالامعا
عاجايىبىڭ  بولام  دەسەڭ, توسار ەم…
قايداسىڭ؟

16

كوزدەر كەيدە, بىزدەن  باتىل...

جولايرىقتا جانارىڭمەن  جولىقتىم.
كوزدەر كەيدە بىزدەن باتىل,
سونى ۇقتىم.
جانارداعى ساعىنىشتى ايتۋدان,
سەن جاسقاندىڭ,
مەن تاعدىردان قورىقتىم.
قاناتىنا ساعىنىشىن بايلاعان,
جىل قۇسىنداي,
نەگە مۇنشا تورىقتىم؟!

قىس مۇڭايىپ, كوكتەم ءۇمىت ۇزگەنمەن,
سەنى كورسەم, سىزدايدى دەپ كۇز كەۋدەم.
جانارىمىز اڭسار قۇشىپ تىلدەستى,
جالقى تامشى سىرعانادى كوزدەردەن.
«ولەڭ» دەيتىن اماناتىم بولماسا,
تاڭىرىنە سەرت ايتىسىپ, ءسوز بەرگەن.
تاعدىرىمدا ەشتەڭە جوق وزگەرگەن.

– جولايرىقتا جانارىڭمەن كەزدەستىم,
كەرەگى جوق, سەنەن باسقا, وزگە ەشكىم!
قوس قاراشىق ءدال وسىلاي ءتىل قاتتى,
قيماستىق پا؟
مۇڭ كەرنەدى,توزبەس مۇڭ.
اسپانىمنان بۇلت اۋعانداي ءبىر ساتكە,
القاراكوك ارمانىممەن ۇندەستىم.

ايتىلماعان سىردىڭ ءبارى اسىل ما؟
كوزدەر كەيدە تىم باتىلداۋ, راسىندا!
كوكتەمەنىڭ نوسەر جاۋعان كەشىندەي,
جانارىمىز ۇقساپ تۇردى جاسىنعا.
ءبىز ەكەۋمىز ۇنسىزدىكتە مۇڭايدىق.
سول ۇنسىزدىك تاتيدى ەكەن عاسىرعا.
كوزدەرىمىز بىزدەن باتىل,
سونى  ۇقتىم…

17

       ****

جاناردا جالت ەتكەن ءۇمىت,
جارقىلىم ءۇشىن,
جۇرەكتە «ادالدىق» دەيتىن  التىنىم ءۇشىن,
ساتقىندىق كورىپ, بەيۋاقىت جابىرقاپ كەلسەم,
ماڭدايدان ءسۇيىپ, جۇباتقان ءار كۇنىڭ ءۇشىن,
مەن ساعان قارىزدارمىن, انا!

مولتىلدەپ كوشكەن بويىما مەيىرىم ءۇشىن,
ادامدىقتان دا اياۋلى كەي ۇعىم ءۇشىن,
قياناتتى دا كەشىرەر پاراساتىڭمەنەن,
سابيدەي سۇلۋ بولمىسىڭ, پەيىلىڭ ءۇشىن!
مەن سەنى جاقسى كورەمىن, ماما!

جارىققا قۇشتار ءناپ- نازىك كوڭىلىم ءۇشىن,
جارقىراپ سۇرگەن جىلدارىم, عۇمىرىم ءۇشىن!
جانىڭا تۇنعان سەزىمنىڭ ساۋلەسىن ءسۇيىپ,
جەلكىلدەپ وسكەن ۇل-قىزدىڭ ت ۇلىمى ءۇشىن!
مەن ساعان قارىزدارمىن, انا!

18

 قىزعانادى ەكەم…

اۋادان, گۇلدەن,
كۇن مەنەن تۇننەن,
بىلمەيمىن, نەگە قىزعانام؟
جەلمەنەن ۇشقان جاپىراقتان دا,
سەلك ەتىپ, جانىم سىزداعان.
كۇلكىمنىڭ ءوزى كۇمىلجىپ بارىپ,
عايىپ بولعاندا, كوزىمنەن,
وسىناۋ داۋىل, الاپات كۇيدىڭ,
بايانىن تاپپاي,بەزىنەم.

ەسىمىڭ سەنىڭ ايتىلعان مەزەت,
كۇبىرلەپ وزگە ەرىننەن.
شابىتىم كوزسىز شارق ۇرعان مەزەت,
قىزعانىپ كەتەم سەنى مەن.
ءسۇيۋدىڭ مۇنشا ازابى بارىن,
قالايشا بۇرىن ۇقپاعام؟
عالامعا ىڭكəر,
عاجايىپ ەدىم,
ءوزىمدى قالاي قۇتقارام؟

جاپ-جارىق مەنىڭ əلەمىم كەيدە,
ۇزدىكسە ەسسىز عالامنان.
نəپ-نəزىك ءۇنىم,سəلەمىم كەيدە,
جالت ەتسە,بوگدە جاناردان.
دəل سولاي سەن دە قىزعانىپ مەنى,
ەس-ءتۇسسىز قۇلاي ءسۇيىپ پە ەڭ؟
جالعىزىم سەنى,
قىزعانادى ەكەم,
كۇنəسىز وسى كەيىپپەن.

19

 اكەسىز ءۇي…

تۇڭعىشپىن عوي…
ت ۇلىمشاعىم جەلكىلدەپ,
تۋعان ۇيگە بارۋشى ەدىم توركىندەپ,
سونادايدان اكەم قارسى الاتىن,
-ق ۇلىنشاعىم, كەل, كىر,-دەپ…

جانارىندا ساۋلەلەنىپ مەيىرى,
انام جۇرەر,
الىپ-ۇشىپ پەيىلى.
ەركەلىگىم قايتا تۋلاپ بويىمدا,
بالالىقتىڭ باسىلمايتىن سەيىلى.

ءار بولمەدەن تاۋىپ الىپ ىزگىلىك,
ساعىنىشىم سارقىلمايتىن,
ءجۇز كىرىپ.
اكەم جاققان وتقا ءۇنسىز جىلىنىپ,
قىس وتەتىن, جاز جەتەتىن, كۇز ك ۇلىپ.

قايران كۇندەر,
توردە اكەم جانتايىپ,
بال-بۇل جانىپ جىر وقۋشى ەم,
… مارقايىپ.
تۇڭعىشىنىڭ تالابىنا ءسۇيىنىپ,
بوساعادا انام تۇرار قالقايىپ.

كەڭ دۇنيەنىڭ سەزدىرگەندەي تارلىعىن,
عۇمىر كەيدە,
تارك ەتەدى-اۋ بارلىعىن.
بۇل كۇندەرى سۋرەتى تۇر اكەمنىڭ,
جەتكىزە الماي جالعانىمنىڭ بار مۇڭىن.

سۋرەتى تۇر,
ءۇنسىز عانا قارسى الىپ,
جانارىندا سول مەيىرىم,
جان-سالىق.
ايتىلماستان كەتتى اكەلىك قانشا ارمان,
ءۇمىتىڭدى اقتاي الدىم قانشالىق؟!

اكەم جاتقان قۇس جاستىقتا كۇرسىنىپ,
ساعىنىشتىڭ تاڭى اتادى,
كۇن شىعىپ.
باتقان كۇننىڭ بازىناسى سەكىلدى,
تىرىلەردە سول باياعى تىرشىلىك.

– قىزىم, كەلىپ, ءشاي ءىشىپ كەت, ۇيدەن, – دەپ,
انام جۇرەر, اس ءۇي جاقتا كۇيبەڭدەپ.
تورگى بولمە, ءتور جاتادى, قاڭىراپ,
تاعدىر- سولاي, مويىنسۇنىپ,ۇيرەن,-دەپ.

الاقانىن ساعىنسام دا انانىڭ,
بۇل كۇندەرى, ۇيگە سيرەك بارامىن.
اكەسىز ءۇي, سونداي سالقىن ەكەن-اۋ,
اكەسىز ءۇي, اشپايدى ەكەن قاباعىن.

– اكە,سەنىڭ مەيىرىڭدى اڭسادىم!

 20

 

***

جەر مەن  كوكتەي  تانىدىم با الىپتى؟

كەۋدەمدەگى  سۇيەمىن  بە  جارىقتى؟

 

ىزگىلىكتە  بار  ما  مەنىڭ  ۇلەسىم؟

كىم  جەڭەدى  كەرەعارلىق  كۇرەسىن؟

 

كۇللى  الەم  الاقانداي  اپ-انىق,           

كۇللى  جانار  ءبىر  نۇكتەگە  قادالىپ,

 

كۇرسىنەدى  عالام   ىشتەن  تىنعانداي,

كۇنتىزبەدەن  ك ۇلىپ  شىعار  كۇن  قانداي؟

 

كوزدى  ارباعان  باق  پا, سور ما, ماڭىزدى؟

جاراتاقانىم  ءتىل  قاتاتىن  ءتارىزدى.

 

جەر  بەتىنە  جەتپەي  بالكىم, مەيىرىم؟

سىناپ  جاتىر  ادامزاتتىڭ  پەيىلىن.

 

كۇبىرلەيدى  جاھان  ءۇنى   قۇلاقتا,

كۇمىلجىگەن  جان مەنەن  ءتان  سىناقتا.

 

كۇللى  الەمدى  قاۋىزىنا  سىيدىرىپ,

باتقان كۇندى  بازىناسىز  سىي  قىلىپ,

 

ءبىر تامشىدان  مىنا  مەنى  جاراتقان,

قۇدىرەتپەن  ءساتىم  كوپ  پە  ساناسقان؟

 

اسپان   ءۇنسىز   تاعىلىمىن   توككەندە,

شۇعىلاسى   ماڭدايىمنان   وبكەندە,

 

وتەدىم بە  جەر  انانىڭ  قارىزىن؟

وتەدىم  بە  ادامزاتتىڭ  پارىزىن؟

 

قاراشىققا   ءۇمىت   جاسىن   تۇندىرىپ,

كولبەڭدەيدى   عۇمىر  دەيتىن  قۇندىلىق.

 

– جەر  انانىڭ  ساقتاي  گور, – دەپ  بەسىگىن,

تاڭىرىمنەن  سۇراپ  تۇرمىن  كەشىرىم...

21