سوڭعى ۋاقىتتا ءۇندىستان مەن پاكىستان اراسى قايتا شيەلەنىسىپ كەتتى. وعان 14 اقپاندا كاشميردە بولعان لاڭكەستىك ارەكەت پەن ءۇندىستان مەن پاكىستاننىڭ وسى وقيعاعا قاتىستى ءىس-قيمىلدارى سەبەپ بولدى.

پاكىستان بيلىگى ايىپتى ما؟
اتالعان لاڭكەستىك وقيعا كاشميردىڭ ۇندىستانعا قارايتىن اۋماعىنداعى پۋلۆاما قالاسىندا، ۇندىستاندىق اسكەري كولىكتەر قاز-قاتار ءجۇرىپ كەلە جاتقاندا جاسالعان. ناقتىلاي ايتقاندا، جانكەشتى ءوزىنىڭ باسقارۋىنداعى جارىلعىش زات ورناتىلعان ماشينانى الگى كولىكتەردىڭ بىرىنە سوعادى. سونىڭ سالدارىنان ۇندىستانعا تيەسىلى اسكەري كولىكتەردىڭ بىرىندە وتىرعان 45 پوليتسيا مەرت بولدى. ءۇندىستان تاراپى حابارلاعانداي، جارىلىستى كاشميردىڭ 22 جاستاعى تۇرعىنى جاساعان. كوپ ۇزاماي اتالعان لاڭكەستىك شابۋىلدى «جايش-ە-مۇحاممەد» توبى موينىنا الدى. بۇل توپتىڭ جارىلىستى ءوز موينىنا الۋى پاكىستانعا وڭاي تيمەي تۇر. ويتكەنى، «جايش-ە-مۇحاممەد» – وسى ەلدىڭ اۋماعىندا ورنالاسقان، دجاممۋ مەن كاشمير شتاتىن ءۇندىستاننان ءبولىپ، پاكىستانعا قوسۋدى كوزدەپ جۇرگەن ۇيىم. ءۇندىستان جاعى بۇل توپ پاكىستان بيلىگىنەن قولداۋ تاۋىپ وتىر دەپ ەسەپتەيدى.
رەسمي دەلي وسى لاڭكەستىك شابۋىلعا پاكىستان بيلىگىنىڭ قاتىسى بار ەكەنىنە بەك سەنىمدى. وسى ورايدا ءۇندىستان پرەمەر-ءمينيسترى نارەندرا مودي پۋلۆاماداعى شابۋىلعا ءتيىستى جاۋاپ بەرىلەتىنىن مالىمدەي كەلىپ، ەل اسكەرىنە شەكارا ماڭىندا كەز كەلگەن اسكەري قيمىل جاساۋعا رۇقسات بەردى. ال رەسمي يسلاماباد قارسى تاراپتىڭ بارلىق ايىپتاۋلارىن جوققا شىعارىپ باعۋدا. پاكىستان پرەمەر-ءمينيسترى يمران حان جارىلىستى ۇيىمداستىرۋشىلار تابىلسا، ولاردى جازالاۋعا دايىن ەكەنىن مالىمدەپ، «بۇل شابۋىلعا شىن مانىندە پاكىستاندىق تاراپتىڭ قاتىسى بار ەكەنى راستالسا، كىنالىنى بىزگە بەرىڭىزدەر. ءبىز شارا قولدانامىز»، دەدى.
جارىلىستان كەيىنگى جاعداي
پۋلۆاماداعى وقيعادان كەيىن ءۇندىستان قالالارىندا نارازىلىق كۇشەيدى. تۇرعىندار پاكىستاننىڭ تۋىن ورتەدى. پاكىستاننان ۇندىستانعا كەلەتىن تاۋارلارعا كەدەن سالىعى 200 پايىزعا ءوستى. قوس تاراپ تا ءوز ەلشىلەرىن كەرى قايتارىپ الدى. ىلە ءۇندى پوليتسەيلەرى ۇندىستانعا قارايتىن دجاممۋ مەن كاشمير وڭىرىندە 20 ادامدى تۇتقىنداعان. سونداي-اق دجاممۋدا ءۇندىستان پوليتسەيلەرى مەن قارۋلى توپتار اراسىندا قاقتىعىس بولىپ، توعىز ادامنىڭ قازا تاپقانى ءمالىم بولدى. ولاردىڭ بەسەۋى – ۇندىستاندىق اسكەري بولسا، بىرەۋى قاراپايىم تۇرعىن، ۇشەۋى «جايش-ە-مۇحاممەد» توبىنىڭ مۇشەسى كورىنەدى.
جوعارىدا ايتىلعان وقيعالاردان بولەك، 26 اقپاندا ءۇندىستان اۋە كۇشتەرى پاكىستانعا تيەسىلى كاشمير اۋماعىندا ورنالاسقان «جايش-ە-مۇحاممەد» توبىنىڭ بازاسىنا شابۋىل جاساۋى ماسەلەنى تىم كۇردەلەندىرە ءتۇستى. ناقتىلاي ايتقاندا، ءۇندىستان اسكەري اۋە كۇشتەرىنىڭ 12 جويعىش ۇشاعى «جايش-ە-مۇحاممەد» لاڭكەستىك ۇيىمىنىڭ جاتتىعۋ لاگەرىن قيراتقان. كەيبىر دەرەكتەر بويىنشا، اۋە شابۋىلىنان ۇيىمنىڭ 300 جاساعى كوز جۇمعان.
وسىنداي قاربالاستى شاقتا، ياعني 27 اقپاندا پاكىستاندىقتار ءۇندىستاننىڭ ەكى ۇشاعىن اتىپ ءتۇسىرىپ، ەكى ۇشقىشتى تۇتقىنداعانى بەلگىلى بولدى. بۇل تۋرالى پاكىستان قارۋلى كۇشتەرىنىڭ وكىلى گەنەرال-مايور اسيف گافۋر: «ۇندىستاندىق ەكى ۇشاقتى اتىپ تۇسىردىك. ولاردىڭ ءبىرى ءبىزدىڭ ايماعىمىزعا، ەكىنشىسى كاشميردىڭ ۇندىستانعا قارايتىن بولىگىنە قۇلادى. ەكى ۇشقىش تا تۇتقىندالدى. ولاردىڭ ءبىرى جاراقاتتانىپ، اۋرۋحاناعا جەتكىزىلدى. وعان قاجەتتى مەديتسينالىق كومەك كورسەتىلەدى. ەكىنشى ۇشقىش اباقتىعا قامالدى»، دەپ حابارلادى. كەيىنىرەك Pakistan Today اگەنتتىگى ۇستالعان ۇشقىشتاردىڭ ءبىرىنىڭ بەينەسى تۇسىرىلگەن بەينەجازبا جاريالادى.
كاشمير داعدارىسى – الەمدىك ماسەلە
كاشمير ماسەلەسى 1947 جىلى ءۇندىستان مەن پاكىستان ءوز تاۋەلسىزدىكتەرىن العان كەزدەن باستالعان. سول تۇستا حالقىنىڭ 70 پايىزى مۇسىلمان كاشمير ءوڭىرىنىڭ بيلەۋشىسى حاري سينگح ۇندىستانعا قوسىلۋ تۋرالى شەشىم قابىلداعان-دى. بۇل شەشىمگە پاكىستان تاراپى كەلىسپەي، اقىرىندا 1947 جىلى اتالعان ايماقتا پاكىستان مەن ءۇندىستان اراسىندا 1949 جىلعا دەيىن جالعاسقان سوعىس بولدى. بۇل قاقتىعىس بۇۇ-نىڭ ارالاسۋىمەن توقتاعان-دى. سودان 1949 جىلدىڭ 27 شىلدەسىندە شەكارا سىزىعى بەلگىلەنىپ، باتىس جانە سولتۇستىك باتىس كاشمير پاكىستانعا، ال ايماقتىڭ قالعان كوپ بولىگى ۇندىستانعا باعىندىرىلدى. العاشقىدا وسىلايشا تۇيتكىلدى ماسەلەنىڭ شەشىمى تابىلعانداي بولعان. بىراق كوپ وتپەي جاعداي باسقا ارناعا بۇرىلىپ كەتتى.
تۇسىندىرە كەتسەك، 1952 جىلى شىلدەدە ءۇندىستان ۇكىمەتى مەن كاشمير بيلەۋشىسى اراسىندا «دەلي كەلىسىمى» جاسالىپ، سونىڭ ناتيجەسىندە، ولكە دجاممۋ جانە كاشمير شتاتى دەگەن اتپەن ءۇندىستان قۇرامىنا ەنگىزىلدى. ءسويتىپ ءۇندىستان بۇل ماسەلە ءبىرجولا شەشىمىن تاپتى دەپ ەسەپتەگەن-ءدى. پاكىستان جاعى بۇعان كەلىسپەي، دجاممۋ جانە كاشميردە رەفەرەندۋم جۇرگىزۋدى تالاپ ەتتى. رەفەرەندۋم وتكىزۋگە ءۇندىستان كونبەدى. ويتكەنى اتالعان شتاتتاعى حالىقتىڭ دەنى مۇسىلمان بولعاندىقتان، تاڭداۋ ناتيجەسى وزدەرىنىڭ كوڭىلدەرىنەن شىقپايتىنىن ءتۇسىندى. داۋ وسىلايشا كۇردەلەنىپ كەتتى. سودان ەكى ەل اراسىندا 1965 جىلى قارۋلى قاقتىعىس بولىپ، ول كسرو جانە بىرقاتار ەلدەردىڭ ارالاسۋىمەن توقتاتىلدى. 1971 جىلى تاعى دا قوس تاراپتىڭ اراسىندا قارۋلى قاقتىعىس بولدى. وسى ءۇش سوعىستان بولەك، بۇگىنگە دەيىن بولعان، كوپتەگەن ازاماتتاردى وپات ەتكەن كوپتەگەن لاڭكەستىك وقيعالار ەكى ەل اراسىنداعى وردى تەرەڭدەتە ءتۇستى.
مۇنىڭ بارلىعى كاشميردى ازياداعى ەڭ قاۋىپتى ايماقتاردىڭ بىرىنە اينالدىردى. سونداي-اق ەكى مەملەكەتتىڭ دە يادرولىق كلۋبقا مۇشە بولۋى، جاپپاي قىرىپ-جوياتىن قارۋعا قول جەتكىزۋى كاشمير داعدارىسىن حالىقارالىق اسا ءىرى پروبلەمالاردىڭ قاتارىنا قوستى.
وسى ارادا ايتا كەتەيىك، 2002 جىلى ءۇندىستان مەن پاكىستان اراسىندا كاشميرگە قاتىستى كەزەكتى جانجال باستالىپ، ارتى قارۋلى قاقتىعىسقا جالعاسقان. سول كەزدە قازاقستان پرەزيدەنتى ن.نازارباەۆ قوس مەملەكەتتىڭ باسشىلارىن ازياداعى ءوزارا ءىس-قيمىل جانە سەنىم شارالارى جونىندەگى كەڭەسكە قاتىسۋعا، كەلىسسوز جۇرگىزۋگە شاقىرعان. بۇل شاقىرۋدى ەكى باسشى دا قابىل الىپ، 2002 جىلى 3 ماۋسىمدا الماتىعا كەلگەن. 4 ماۋسىمدا وتكەن سامميت كەزىندە ولار وزدەرىنىڭ يادرولىق قارۋىن ءبىرىنشى بولىپ ىسكە قوسپايتىندارى جونىندە مالىمدەمە جاساعان. تاعى ءبىر ايتا كەتەر جايت، كاشمير ماسەلەسىنە تىكەلەي قاتىسۋشى ءۇندىستان مەن پاكىستان 2017 جىلدىڭ ماۋسىمىندا قازاقستان بەلسەندى اتسالىسىپ وتىرعان شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنا مۇشەلىككە تولىققاندى قابىلدانعان. قالاي دەسەك تە، قازاقستان ءۇشىن ساياسي-ەكونوميكالىق سەنىمدى سەرىكتەس ەلدەر – ءۇندىستان مەن پاكىستاننىڭ تاتۋ كورشى بولۋى اسا ماڭىزدى. سونداي-اق ولار ءبىر-بىرىمەن ىنتىماقتى بولۋعا قادام باسسا، بۇل الەمدىك قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋعا قوسىلعان ۇلكەن ۇلەس بولار ەدى.
جولدىباي بازار،
«Egemen Qazaqstan»
ناۋرىز مەيرامىندا اۋقىمدى ءىس-شارالار ۇيىمداستىرۋعا تىيىم سالىنادى
قوعام • بۇگىن، 21:23
اقمولالىقتى پىشاقتاعان قاراعاندى تۇرعىنى قولعا ءتۇستى
ايماقتار • بۇگىن، 21:17
تەحنولوگيالار ترانسفەرتى مەن لوكاليزاتسيا جول كارتاسى ازىرلەنەدى
ۇكىمەت • بۇگىن، 20:45
ەلىمىزدە ءجاسوسپىرىم پسيحيكاسىنا كەرى اسەر ەتەتىن 731 ماتەريال تىركەلگەن
قوعام • بۇگىن، 20:42
ق.توقاەۆ شەتەلدىك ينۆەستورلار كەڭەسىنىڭ جۇمىس كەزدەسۋىنە قاتىستى
پرەزيدەنت • بۇگىن، 20:20
مەملەكەت باسشىسى: اياۋلى ارۋلارىمىزدىڭ جەتىستىكتەرى – بۇكىل حالىقتىڭ مەرەيى
پرەزيدەنت • بۇگىن، 19:33
پرەزيدەنت ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كوميسسيا القاسىنىڭ توراعاسىمەن كەزدەستى
پرەزيدەنت • بۇگىن، 19:24
ءۇيسىز قالعان كوپ بالالى وتباسىنا جەكە كومپانيا باسپانا سىيلادى
ايماقتار • بۇگىن، 19:05
«QazCovid-in» ۆاكتسيناسى ءساۋىر ايىنان باستاپ وندىرىلەدى
مەديتسينا • بۇگىن، 19:02
AsiaCredit Bank سالىمشىلارىنا كەپىلدىك بەرىلگەن وتەمنىڭ 70%-عا جۋىعى تولەندى
ەكونوميكا • بۇگىن، 18:40
پرەزيدەنت قازاقستاننىڭ ديپلوماتيالىق قىزمەتى تۋرالى زاڭعا قولعا قويدى
پرەزيدەنت • بۇگىن، 18:35
ەلوردادا تۇراقتاعى كولىك ورتەنىپ كەتتى
ايماقتار • بۇگىن، 18:33
ساۋلەكۇل سايلاۋقىزى قازاقستاننىڭ ماروككوداعى ەلشىسى بولىپ تاعايىندالدى
پرەزيدەنت • بۇگىن، 18:32
وتكەن جىلى جول-كولىك اپاتىنان قانشا ادام زارداپ شەكتى
قازاقستان • بۇگىن، 18:30
اقتوتى رايىمقۇلوۆا شىعارماشىل بالالارمەن كەزدەستى
قازاقستان • بۇگىن، 18:16
قازۇۋ ماگيسترانتتارى جاڭا قۇرىلعى ويلاپ تاپتى
تەحنولوگيا • بۇگىن، 18:15
قىزىلوردادا ەكولوگيالىق ماسەلەلەردى شەشۋگە ارنالعان جوبالار تالقىلاندى
ايماقتار • بۇگىن، 18:03
تەحنولوگيا • بۇگىن، 18:02
تورعايدا ءبىر اپتا جوعالعان جىلقىشى اتىنىڭ ارقاسىندا امان قالدى
ايماقتار • بۇگىن، 17:58
جولدا قالعان 137 ادام ەۆاكۋاتسيالاندى
ايماقتار • بۇگىن، 17:42
بىرنەشە وڭىردە اۋا رايىنا بايلانىستى ەسكەرتۋ جاريالاندى
قازاقستان • بۇگىن، 17:40
ەلوردادا تۇراقتا تۇرعان كولىك ورتەنىپ كەتتى
ەلوردا • بۇگىن، 17:40
قوستانايلىق قاسكۇنەم گۇل ساتاتىن دۇكەندى توناعان
ايماقتار • بۇگىن، 17:29
«Shymkent City» جوباسىنا 0،5 ترلن تەڭگە ينۆەستيتسيا تارتىلعان
ايماقتار • بۇگىن، 17:25
جىل باسىنان بەرى ەەب كومەگىمەن 101 مىڭ ادام جۇمىس تاپتى
قازاقستان • بۇگىن، 17:21
دەنساۋلىق ساقتاۋ ۆيتسە-ءمينيسترى پاندەميادا قابىلدانعان شارالار تۋرالى ايتتى
قازاقستان • بۇگىن، 17:20
سەبەبى بەلگىسىز: وسەك وزەنىن اق كوبىك باستى
ايماقتار • بۇگىن، 17:12
كوروناۆيرۋس: ۆاكتسينا ەكتىرگەن ەكى ادام قايتىس بولدى
الەم • بۇگىن، 17:06
شىمكەنتتە شەتەلدىك عالىمداردىڭ قاتىسۋىمەن كونفەرەنتسيا ءوتىپ جاتىر
ايماقتار • بۇگىن، 17:04
ەلوردادا سۋ تاسقىنى كەزەڭىنە دايىندىق قالاي ءجۇرىپ جاتىر
ايماقتار • بۇگىن، 17:00
نيدەرلاندتا سەگىز سپورتشىمىز ونەر كورسەتەدى
سپورت • بۇگىن، 16:54
4 وبلىستا قانداستاردى بەيىمدەۋ ورتالىقتارى اشىلادى
قازاقستان • بۇگىن، 16:52
188 ميلليارد تەڭگە جىمقىرعان 4 ەكس-بانكيرگە سوت ۇكىمى شىقتى
قوعام • بۇگىن، 16:50
«ورەn University» كەڭسەسى مەن «تازا قول» ءمۇسىنى اشىلدى
ايماقتار • بۇگىن، 16:50
ەڭبەكشىقازاق اۋدانىنا جاڭا اكىم تاعايىندالدى
تاعايىنداۋ • بۇگىن، 16:44
«استانا» لاسينا تراورەگە كوز تىكتى
فۋتبول • بۇگىن، 16:42
ءبىرىنشى سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ قۇجاتتارىن قابىلداۋ 1 ساۋىردە باستالادى
ءبىلىم • بۇگىن، 16:41
الماتى تاۋلارىندا اداسقان تۋريستەر تابىلدى
ايماقتار • بۇگىن، 16:40
سپورت • بۇگىن، 16:38
الەۋمەتتىك-ەڭبەك سالاسىن تسيفرلاندىرۋ جۇرگىزىلۋدە
قازاقستان • بۇگىن، 16:36
ەرالى توعجانوۆ ۆولونتەرلىك ۇيىمدارعا قانداي قولداۋ كورسەتىلەتىنىن ايتتى
قازاقستان • بۇگىن، 16:35
سۋ دوبىنان جاسوسپىرىمدەر اراسىندا ەل ۇزدىگى انىقتالادى
سپورت • بۇگىن، 16:31
اقتوبە وبلىسى ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى تاعايىندالدى
تاعايىنداۋ • بۇگىن، 16:25
قازاقستاندىق ارميا ۇشقىشسىز ۇشۋ اپپاراتتارىن قارقىندى دامىتۋدا
قازاقستان • بۇگىن، 16:22
«Adaldyq alańy» – قوعامدىق باقىلاۋدىڭ درايۆەرىنە اينالدى
قوعام • بۇگىن، 16:16
«شىمكەنت-تسيركتە» اڭدارسىز جاڭا باعدارلاما باستالدى
ايماقتار • بۇگىن، 16:09
شىمكەنتتە دەمەۋشىلەر ەسەبىنەن 7 سپورت الاڭشاسى سالىنادى
ايماقتار • بۇگىن، 16:01
انتيكور وتكەن جىلعى قۇقىق بۇزۋشىلىق فاكتىلەردى جاريالادى
قازاقستان • بۇگىن، 16:00
فۋتبولدان قازاقستان جاستار قۇراماسى حالىقارالىق تۋرنيرگە قاتىسادى
سپورت • بۇگىن، 15:55
«Adaldyq alańy»: جوبادان جالپىۇلتتىق قوزعالىسقا
قوعام • بۇگىن، 15:45
قازاقستاننىڭ جەتى وڭىرىندەگى جولداردا اۋىر جۇك كولىكتەرىنە شەكتەۋ ەنگىزىلدى
قازاقستان • بۇگىن، 15:44
وڭتۇستىك سۋداندا ۇشاق اپاتىنان 12 ادام قازا تاپتى
الەم • بۇگىن، 15:41
الماتى وبلىسىندا كولىك قاققان وقۋشى قىزدار كومادا جاتىر
ايماقتار • بۇگىن، 15:40
«مەدەۋدەگى» اۆتوتۇراق اقىلى بولادى
ايماقتار • بۇگىن، 15:35
قاراعاندىدا ەكى ايلىق قىز بالا تابىلدى
ايماقتار • بۇگىن، 15:32
قاعاز كۇيىندە كورسەتىلەتىن مەملەكەتتىك قىزمەتتەر سانى 2،5 ەسەگە قىسقاردى
قازاقستان • بۇگىن، 15:27
الەۋمەتتىك-ەڭبەك سالاسىن تسيفرلاندىرۋ قالاي جۇزەگە اسۋدا؟
قازاقستان • بۇگىن، 15:22
اتىراۋدا 2 مىڭعا جۋىق مۇعالىم ۆاكتسينا سالدىرادى
ايماقتار • بۇگىن، 15:18
قازاقستان مەن قىرعىزستان پرەزيدەنتتەرى «استانا» حالىقارالىق قارجى ورتالىعىنا باردى
پرەزيدەنت • بۇگىن، 15:18
الماتىدا «چۋپا-قۇرت» ءونىمى نارىققا شىقتى
بيزنەس • بۇگىن، 15:15
نۇر-سۇلتاندا قۇزىرەتتىلىك ورتالىعىنىڭ جۇمىسى تانىستىرىلدى
ايماقتار • بۇگىن، 15:13
ەلوردا اكىمدىگىندە «Ashyq» قوسىمشاسىنىڭ ارتىقشىلىقتارى تۋرالى ءتۇسىندىرىلدى
ايماقتار • بۇگىن، 15:12
الماتى ماڭىندا جاڭا تاۋ شاڭعىسى كۋرورتى پايدا بولادى
تۋريزم • بۇگىن، 14:52
باتىس قازاقستاندا 85 ەلدى مەكەندى سۋ باسۋى مۇمكىن
ايماقتار • بۇگىن، 14:35
شاعىن نەسيەلەر مەن جەدەل نەسيەلەردىڭ تاۋەكەلى وتە جوعارى
قوعام • بۇگىن، 14:23
قازاقستان مەن قىرعىزستان اسكەري ىنتىماقتاستىق تۋرالى قۇجاتتارعا قول قويدى
قازاقستان • بۇگىن، 14:00
اقىلبەك كۇرىشباەۆ: سەلەكتسيالىق جۇمىسپەن اينالىسامىز با، الدە شەت ەلدەن تاعى دا مال تاسيمىز با؟
قازاقستان • بۇگىن، 13:52
الماتى وبلىسىندا كولىك 4 وقۋشى قىزدى قاعىپ كەتتى
ايماقتار • بۇگىن، 13:28
ۇقساس جاڭالىقتار