الەم • 08 اقپان، 2019

اقش جانە كحدر ءسامميتى ۆەتنامدا وتەدى

326 رەت كورسەتىلدى

اقش پەن كحدر اراسىنداعى ەكىنشى سامميت اقپان ايىنىڭ 27-28 كۇندەرى وتەتىن بولدى. ول تۋرالى كورەي جانە ۆەتنام باسپاسوزدەرى رەسمي حابار تاراتتى. بۇل جولى سامميت وتەتىن ورىن رەتىندە تاڭداۋ ۆەتنام ەلىنە ءتۇستى. سينگاپۋرداعى ساميتتەن كەيىن، اتالمىش سامميت 260 كۇننەن كەيىن قايتا رەسمي تۇردە ۇيىمداستىرىلعالى وتىر.

ۆەتنام ەلىنىڭ تانان قالاسىندا ءبىر جىلدارى ازيا-تىنىق مۇحيتى ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىعى (APEC) فورۋمى ءساتتى وتكەن بولاتىن. سودان بەرى بۇل قالا ەكونوميكالىق فورۋمدار مەن حالىقارالىق ءتۇرلى شارالاردىڭ وتۋىنە ىڭعايلى، شاعىن قالانىڭ ءبىرى بولىپ الەم جۇرتىنا تانىلا باستادى. سولتۇستىك كورەيانىڭ باسشىسى وسى قالانى تاڭدادى. سەبەبى اتالمىش قالا قاۋىپسىزدىك جاعىنان ءتيىمدى ءارى ونىڭ كەلىپ كەتۋىنە ىڭعايلى. ءبىر قاراعاندا سينگاپۋر ءسامميتى وتكەن جەرمەن ءبىرشاما ۇقساستىقتارى بار.

اقش مەملەكەتىنىڭ باسشىسى دونالد ترامپ الدىڭگۇنى كونگرەستە امەريكانىڭ الەمدەگى ۇستەمدىگى جانە ءتۇرلى ەكونوميكالىق ماسەلەگە بايلانىستى ءسوز سويلەدى. وسى جەردە ول سولتۇستىك كورەيامەن كەلىسىپ، جوسپارلاعان سامميت تۋرالى دا ارنايى اتاپ ءوتتى. دونالد ترامپتىڭ سولتۇستىك كورەيا جايلى كونگرەستە ايتۋى ساياسي ۇپاي جيناۋدىڭ امالى دەگەن ساراپشىلاردىڭ پىكىرى دە ايتىلۋدا. بىراق ازىرگە ەكى ەلدىڭ اراسىندا وتەتىن ەكىنشى سامميت تۋرالى ساراپشىلار ءوز پىكىرلەرىن ايتۋعا اسىقپايدى. الداعى ۋاقىتتا وسى جايىندا اقش، وڭتۇستىك كورەيا، جاپونيا، قىتاي، رەسەي جانە تاعى باسقا ەلدەردىڭ ماماندارى ءوز ويلارىن ورتاعا سالادى.

اقش پەن سولتۇستىك كورەيا اراسىنداعى ءسامميتتىڭ وتەتىن ورنىنا كەلەتىن بولساق، ۆەتنامعا تاڭداۋ جايدان-جاي تۇسكەن جوق. ەكى ەل ۆەتنامدى نەلىكتەن تاڭدادى؟ بۇل ەلمەن اقش-تىڭ تاريحي بايلانىسى بولسا دا، سولتۇستىك كورەيانىڭ قانداي قاتىسى بار دەگەن سۇراق تۋى مۇمكىن. اقش پەن وڭتۇستىك كورەيا ۆەتنام سوعىسىنا قاتىستى. وسى سوعىستا اقش جەڭىلىس تاپقانى بارىنە بەلگىلى. وسى سوعىسقا اقش-تى قولداۋشى رەتىندە وڭتۇستىك كورەيا دا قاتىسقانى بار. ۆەتنام سوعىسىنا سولتۇستىك كورەيا اقش پەن وڭتۇستىك كورەيا اسكەرىنە قارسى ءارتۇرلى پارتيزاندىق سوعىستارعا ءوزىنىڭ جاساقتارىن جىبەرىپ، سوعىسقا اسكەري جانە ساياسي مۇددەسى ءۇشىن قاتىسقان. سونىمەن قاتار ۆەتنام ەلى ءسوتسياليزمنىڭ شەڭبەرىنەن شىققان ەل. قازىر وزىنشە دامۋ جولىنا ءتۇسىپ كەلەدى. تىرشىلىگى تۇزەلە باستاعان ۆەتنامدى كيم چەن ىن كورسىن دەگەن اقش-تىڭ دا نيەتى بايقالادى. سوندىقتان بۇگىن بۇل ەلدىڭ تاڭداۋعا ءتۇسۋى بەكەر ەمەس.

ۆەتنام سامميتىندە قانداي ماسەلە تالقىلانىپ، قانداي قۇجاتتار قابىلداناتىنى بارىنە قىزىقتى. ەكى ەلدىڭ اراسىنداعى يادرولىق قارۋسىزدانۋ ماسەلەسىنە قاتىستى كەلىسسوزدەر ىلگەرى باسا ما، سولتۇستىك كورەيا تاعى قانداي ديپلوماتيالىق قادام جاسايدى دەگەن سۇراقتار كوپشىلىكتى مازالايدى. مىنە، وسىلاي ۆەتنام ءسامميتى دەگەن جاڭا جيىن دۇنيەگە كەلمەكشى. بۇل ءسامميتتىڭ ناتيجەسى قالاي بولاتىنىن ۋاقىت كورسەتەدى.

داستان اقاش،

ارنايى «Egemen Qazaqstan» ءۇشىن

وڭتۇستىك كورەيا، سەۋل قالاسى

كۇننىڭ ماڭىزدى جانە وزەكتى جاڭالىقتارىن «ەگەمەن قازاقستان» تەلەگرام كانالىنان وقىڭىز